Dolar/TL 2017’ye 3,50 seviyelerinde başlamıştı, terör saldırısı ile 3,55’e yükselen kur, sonrasında ise önü kesilemez bir yükselişe geçti.
11 gün içinde yaşanan gelişmelere bakalım;
-Güvenlik endişeleri: İstanbul ve İzmir’de yaşanan terör saldırıları (lira aleyhte),
-Ekonomik gelişmeler: Enflasyondaki artış ve imalat sanayinin beklentileri karşılayamaması (lira aleyhte),
-Siyasi gelişmeler: Anayasa değişikliği teklifi ve TBMM’de yaşanan gerginlik-ki bu gelişmeler siyasi sisteme dair belirsizliği artırıyor (lira aleyhte).
Evet bu gelişmeler hangi ülkede yaşanırsa o ülke para biriminde baskıya neden olur, ancak gerek ülkemiz gerek de herhangi bir ülkede yaşanacak bu gelişmeler o ülke para biriminin her gün yaklaşık %2 oranında değer kaybetmesine neden olamaz.
En yakın örnek Meksika, Trump Meksika’ya yaptırımlar uygulayacağını seçim sürecinde açıkça belirtti ve Trump başkan seçildi. Başkanlık süresinde de Meksika’ya nasıl yaptırımlar uygulayacağı belirsizliği söz konusu ama Meksika Pezosu lira kadar değer kaybı yaşamıyor bu süreçte.
İşte tam da bu noktada liranın değer kaybetmesinde mevcut gelişmelerden çok ‘algı’nın önemli olduğu sonucu çıkıyor ortaya. Önce Moody’s ülke bankacılık sistemine dair negatif açıklamalarda bulundu, ardından birçok yabancı kurum ve kuruluş ‘yılsonunda lira şu kadar olacak’ dedi. Haliyle ülke ekonomisine dair son derece negatif bir algı yaratıldı, bunun sonucunda da kurda son derece yapay fiyatlamalar yaşanıyor.
Bir ülke para biriminin her gün üst üste yaklaşık 10 kuruş değer kaybı yaşaması için şu andakinden çok daha fazla sorunun olması gerekir-ancak burada da öz eleştiri yapmalıyız.
OHAL, KHK, anayasa değişikliği, başkanlık sistemi, idam cezası, Suriye ve Irak’a operasyon, Rusya ile gerginlik, AB ile gerginlik gibi aynı anda son derece fazla olumsuzluklar söz konusu ülkemizde. Elbette bu kadar olumsuzluk sonucunda da belirsizlik ve endişeler artacaktır. Lakin yine de bu kadar oynaklık fazla.
İleriye dönük belirsizliklerin de fiyatlandığı bir dönemdeyiz. Bunlardan en önemli 3 konu ise;
-TCMB faiz silahını kullanamayabilir endişesi,
-Fitch kredi notumuzu kırabilir endişesi,
-Ülke içindeki siyasi tansiyon azalmaz endişesi.
Şimdi gözler TCMB’de ve liradaki kayıplara müdahale için en az %2-%3 aralığında bir faiz artışı gerekiyor ve merkez bankasının %50-%0,75 gibi oranda yapacağı bir faiz artışı aksine tepki ile karşılanabilir.
Fitch, kredi notumuzu düşürürse en önemlisi yabancı kurumların ülke ekonomimize dair negatif tutumları artabilir ve olumsuz algı yükseltilmek istenebilir. Bir de yabancı yatırımlar giderek azalacaktır.
-Siyasi cephede tansiyonu yükselten gelişmelerin devam etmesi de liranın devam eden süreçte değer kaybetmesine neden olacaktır.
Bugün rekor tazeleyen Dolar/TL 3,8940, yine rekor tazeleyen Euro/TL de 4,11’e yükseldi. Dolardaki hareketten ya da küresel gelişmelerden bağımsız fiyatlanan kurda destek ya da direnç gibi seviye belirtmek son derece hatalı olacaktır.
Dolar/TL de 4,0 ve Euro/TL’de de 4,15 takip edilecek ilk psikolojik seviye konumunda.