Piyasalar Temmuz ayına sakin başladı. Fakat vatandaş, elektrik ve doğal gaz zammıyla yeni aya oldukça kötü başladı.
Otoriteler her fırsatta tasarruftan ve ihtiyati tedbirlerden bahsederken bunun fiili uygulaması ise sadece vatandaşa zam olmaktan öteye gitmiyor. Sadece son 3,5 yılda elektrik fiyatı iki kat artarken doğal gaz da aynı şekilde zamlandı. Gıda ve perakende fiyatları zaten almış başını gidiyor. İTO verilerine göre İstanbul’da hem enflasyon yeniden %16 üzerine çıktı hem de toptan perakende fiyatları önceki aya göre %3 arttı, yıllık artış oranı ise %25.
Haftaya açıklanacak enflasyon tarafında sert bir yükseliş olmasa da ÜFE’deki artışın devam edeceği görülüyor. Üretici fiyatındaki artışın tüketiciye yansıması geç olabilir ama yansımaması söz konusu olamaz yani bu da demek ki enflasyon yüksek kalmaya devam edecek.
Gelgelelim yılın ilk yarısının bitmesi ile hemen yapılan bu zamlar geliri eritmeye devam ederken ücretlere olan zam ise elbette ki bu oranların katbekat altında kalacak, çünkü Haziran ayına kadarki süreç baz alınacak.
Türkiye’de enflasyon sorunu çok uzun zamandır var ve hem enflasyon hem de kur yüksekken yakalandığımız pandemideki desteklerin hibe denen kısmının cüziliği aşikar, öte yandan kredi imkanlarının destek olmadığını da belirtelim. Konu faiz olunca kendimizi mukayese ettiğimiz ABD rekor paketler açıkladı, Almanya keza öyle, çünkü bu ülkeler hem çok zengin hem de kamu ya da özel harcamalar da tasarruflar da planlanarak yapılıyor. Bizde zor gün akçesi bile devrediliyor, öte yandan tasarruftan bahsedilirken Cumhurbaşkanlığı hariç tutuluyor. Bu uygulama gelişmiş ülkelerde (sadece ekonomik olarak değil hukuk, demokrasi dahil) asla kabul edilemez. Dönüp dolaşıp tüm cefayı yine vatandaş çekiyor.
Asgari ücretin açlık sınırının altında olduğu bir ülkede %15’lik zam sadece ücretlere yapılırsa anlamı olur, ama bizde temel ihtiyaçlara yapılıyor bu zamlar. Ne adil ne de anlaşılır bir durum bu!
Biz Temmuz ayına daha fazla giderle başlarken piyasalarda ise dolar pozitif görünüm devam ediyor. ABD Dolar Endeksi bugün 92,50 seviyesini aşarak 6 Nisan sonrası zirveye çıkarken altın ise haftalık kapanışta 1.766 dolar desteğini korudu ve bugün 1.775 dolardan işlem görüyor. Yarın açıklanacak tarım dışı istihdam seti, ABD’de piyasadaki toparlanma hızını gösterecek bu da Fed’in para politikası için son derece önemli, çünkü pandemiyle beraber ciddi iş kaybının olduğu ABD’de istihdam piyasası hem tüketim yani enflasyon hem de ekonomik canlanma için en temel durum (tüm ülkeler için böyle). Dolayısıyla istihdamdaki artış normalleşme demek ki bu da para politikasının değişmesi için öneli bir gösterge.
Kur tarafında fiyat 8,70 - 8,66 aralığında ve oldukça yüksek. Olumlu istihdam ve dolardaki yükselişle kurda 8,74 - 8,80 aralığına hareket görülebilir. Olası zayıf istihdam durumunda kurda yaşanacak düşüşte ise 8,60 altı hareket sınırlı kalabilir.