TCMB Eylül toplantısında politika faizini 325 bp indirerek %19.75 seviyesinden 16.50 seviyesine çekti. Karar piyasa beklentilerine paralel olarak değerlendirilmesi doğru. Zaten kararın açıklanmasından hemen önce TL, dolar karşısında 5.75 seviyelerinde işlem görürken karar sonrası 5.68 seviyelerine kadar gerileme kaydetti. Türkiye mevcut konjonktürün izin verdiği şartlar dahilinde sert sayılabilecek faiz indirim adımlarına devam ediyor. Bu noktada Ağustos PPK’da alınan 425 bp faiz indirim adımını da hatırladığımızda son iki PPK toplantısında toplam 750 bp faiz indirimi gerçekleşmiş oldu. Mevcut konjonktürün izin verdiği ölçüde diyoruz çünkü faiz indirimini destekleyen gelişmeler yaşanıyor. Bu gelişmeleri kısaca hatırlatmak gerekirse;
1. Yurt içerisinde enflasyon verisi gerilemeye devam ediyor. Son açıklanan Ağustos ayı TÜFE verisi yıllık bazda %15 olarak gerçekleşti. Eylül ve Ekim ayında yüksek baz etkisi nedeniyle yıllık bazda tek haneye ya da tek haneye yakın seviyelere kadar gerileme devam edecek gibi görünüyor. Çekirdek enflasyonda da yaşanan gerilemenin altını çizmekte fayda var. TCMB’nin faiz indirimlerinde baz aldığı en önemli verinin enflasyon olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
2. Türkiye risk primi (CDS) gerilemeye devam ediyor. Mayıs ayında 500 seviyeleirni aşan aşan CDS 370 seviyeleirne kadar gerilemiş durumda. Özellikle ABD ile olan ilişkilerin yumuşaması CDS’de gerilemenin en önemli nedenlerinden birisi. Tabii bu sayede TL’nin ne değer kazanarak TCMB’nin faiz indirimlerini noktasında elini rahatlattığını söylemeliyiz.
3. Dünyasa endişe edilen resesyon riski nedeniyle merkez bankaları yeniden para politikasında genişlemeye hız vermiş durumda. Özellikle FED’in politikaları bir hayli belirleyici. Son FOMC toplantısında 25 bp faiz indiriminin ardından Eylül toplantısında da yine aynı oranda faiz indirimine gidileceğine piyasalar kesin gözüyle bakıyor. ECB ise faiz indirimine devam etmenin yanında bir tur daha parasal gevşeme yolunu tercih edecek. Bu sayede GOÜ’lerin de genişleyici politikaları TCMB’nin faiz indirimine gitmesinin önünü açıyor.
Tüm bu gelişmeleri değerlendirdiğimizde faiz indirimleri şaşırtıcı değil. Yalnız oldukça sert faiz indirimlerinin yapıldığının da altını çizmek gerekiyor. (Ağustos-Eylül toplantılarında 750 bp) Her ne kadar küresel konjonktür faiz indirimlerinin önünü açmış olsa da aynı hızla devam etme ihtimali bir hayli düşük. Yıl sonuna kadar 200 bp daha faiz indirimi gerçekleştirerek %14 seviyelerinde yılın kapatılacağı tahmin ediliyor. Beklenen enflasyonun %12’lere gerilediğinde kabaca %2 reel faiz hedefi tutarsız değil. Fakat şartlar her zaman aynı olmuyor. Bu durumda takip edilmesi gereken önemli gelişmeler var. Bu gelişmeleri kısaca maddeler halinde sıralamak gerekirse;
- CDS’lerin durumu dikkatle izlenmeli. Yurt içi ya da küresel ölçekte ekonomik ve siyasi gelişmelere CDS’lerimiz bir hayli duyarlı. Özellikle ABD ile ilişkiler noktasına dikkat etmek gerekiyor.
- Enflasyon’un seyri takip edilmeli. Eylül ve Ekim gibi baz etkisi ile daha düşük enflasyon oranları görecek olsak da baz etkisinin devreden çıkması ile yılın son aylarında enflasyonda yükseliş oluşacak. Genişleyici maliye ve para politikalarının etkisi ile enflasyonun önümüzdeki yılda yükselişe geçme ihtimali kuvvetli. Enflasyon oranını mevcut seviyelerde tutmak için risklerimizi düşük tutmalı ve bu sayede kurda volatiliteyi azaltmalıyız.
- Kur tarafında her ne kadar geri çekilme oluşsa da sonuçta faiz indirimi TL’nin koruma kalkanını düşürmek demek. Küresel ya da yerel herhangi bir olumsuz gelişmede TL’nin negatif ayrışma riski artıyor. Yurt içi gelişmeler bizim elimizde yalnız küresel gelişmeleri kontrol etme şansımız yok. Örneğin ABD-Çin arasında ticaret görüşmelerine ilişkin olumsuz haber akışı ve Çin yuanının değer kaybı benzerlerime göre TL’yi sert etkilemişti. Önümüzdeki günlerde oluşması muhtemel bu tarz fiyatlamalar şaşırtıcı olmamalı.
Unutmayalım: küresel konjonktür faiz indirimlerine elverişli olsa da ekonomik kırılganlığımızın olduğunu hatırlayalım. Enflasyon hala yumuşak karınımız olmaya devam ediyor. Buna karşılık para ve maliye politikalarında genişlemeci bir tutum sergiliyoruz. Büyümeyi enflasyona tercih etmiş durumdayız. Bu sayede küresel ölçekte risk alma iştahının azaldığı dönemde ve baz etkisinin ortadan kalkması ile bugün gerçekleştirdiğimiz keskin faiz indirimlerinin negatif etkisini piyasalarda hissedebiliriz.