Geçtiğimiz hafta ABD Merkez Bankası’nın ( FED ) 10 yıl aradan sonra 25 baz puanlık faiz artırımına gitmesi sonucu yurt içerisinde tüm gözler TCMB’ye dönmüş durumda. Bunun en önemli nedeni ise TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın Ağustos ayında yapmış olduğu konuşmada FED’in faiz artırmasının ardından para politikasında sadeleştirmeye gidilebileceğini belirtmiş olmasıdır. Bu noktada Erdem Başçı yapmış olduğu açıklamada; "Faiz koridoru bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale getirilecek ve daraltılacaktır" cümlesini kullanmıştı. Böylece etkin bir para politikasını için TCMB’nin üç önemli faiz oranını kullanarak hareket ettiğini görüyoruz. TCMB’nin olası kararlarını irdelemeden önce bahsedilen faizleri kısaca tanımlayalım.
Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı: Bankalar ellerinde bulundurdukları tahvil ve bonoları TCMB’ye teminat olarak yatırıyorlar ve TCMB’nin belirlediği faiz oranından fon temin ediyorlar. Bu şekilde TCMB, bankaların fon maliyetini etkileyerek piyasa faiz oranları üzerinde etkin bir pozisyona yerleşiyor. İsminden de anlaşılacağı gibi fonun vadesi 1 hafta olarak belirleniyor. TCMB bu şekilde kredi talebini ve kurları etkileyebiliyor. Bu faizin bugünkü oranı %7.5 olarak belirlenmiş durumda.
TCMB gecelik borç verme faiz oranı: Bankalar gün sonunda fona ihtiyaç duymaları durumunda TCMB’den bu fonu karşılamaktadırlar. TCMB gecelik olarak bu fonu bankalara verirken belli bir orandan kullandırmaktadır. Bu orana gecelik borç verme faiz oranı deniyor. Koridorun üst bandı olarak da biliniyor. TCMB bu faiz oranını ayarlayarak bankaların maliyetlerini ayarlayabiliyor ve kredi talebini, tahvil ve bono faizlerini ve kurların düzeyini etkileyebiliyor. Bugün bu oran yıllık %10.75 seviyesinde bulunuyor.
TCMB gecelik borç alma faiz oranı: Bankalar gün sonunda ellerinde bulundurduğu fazla fonu gecelik olarak TCMB’ye yatırarak değerlendirmek istemektedir. TCMB bu fonu kabul ederken bankalara faiz oranı ödemektedir. Bu oran bugün yıllık %7.25 seviyesinde belirlenmektedir. Faiz koridorunun alt bandı olarak da bilinmektedir.
Yurtiçi piyasalar TCMB’nin PPK toplantısında tanımlamasını yaptığımız bu faizleri kullanarak sadeleştirme politikasına gidip gitmeyeceğini merak ediyor. FED’in 25 baz puanlık faiz artırımının ardından TCMB’nin mevcut politikadan daha sıkılaştırıcı bir politika uygulayacağı beklentisi ağırlık kazanmış durumda. Bu noktada TCMB’nin olası adımların ve bu adımların muhtemel etkilerini kısaca değerlendirelim:
1. TCMB’nin politika faizinde ve koridorun alt bandında hafif ölçekli artırıma gitmesi
Piyasada genel beklentinin bu yönde şekillendiğini vurgulayalım. %7.5 olan politika faizinde 50 baz puanlık faiz artırımı yaparak %8 seviyesine yükseltilmesi ve bunun yanında daha dar bir faiz koridoru oluşturma gereği olarak %7.25 olarak belirlenen gecelik borçlanma faiz oranında 25 puanlık hafif ölçekli faiz artırımı gibi bir hamle beklentisi ağırlık kazanmış durumda. TCMB’nin bu yönde bir adım atması durumda TL bazlı varlıklar üzerinde keskin bir pozitif görünüm beklemenin fazla iyimserlik olacağını düşünmekteyiz. Enflasyonun %8, çekirdek enflasyonun ise %9 seviyesini aşmış olması ve bunun yanında piyasada genel beklentiler doğrultusunda bir karar olacağından dolayı politika faizinde 50 baz puanlık bir artırımın keskin bir etki yaratmasını engelleyecektir. TL bazlı varlıkların yurt dışı kaynaklı fiyatlamalara paralel olarak hareket etmeye devam edeceğini düşünmekteyiz.
Bununla birlikte PPK karar metninde faiz artırımlarının devamına açık kapı bırakan cümlelerin yer alması TL tarafında olumlu görüntünün oluşmasına neden olabilir. Bu noktada FED’in faiz artırım konusunda konusunda 2016 yılı yol haritasının dair hayli önemli olacağını TCMB’nin bu konuya vurgu yapabileceğini düşünüyoruz.
Toplantı kararlarının piyasa beklentisini karşılayamaması gibi bir olasılığın da bulunduğunu belirtmekte fayda var. Bu durumda TCMB’nin politika faizinde 50 baz puandan daha düşük bir oranda artırıma gitmesi ( 25 baz puan gibi ) sembolik olarak algılanacak ve beklentileri karşılayamaması ile TL üzerinde negatif görüntü oluşturma ihtimalini yükseltecektir.
Koridorun üst bandı olarak da bilinen borç verme faiz oranında ise herhangi bir hamle beklenmiyor. Bunun yanında koridorun daha simetrik bir hal alması için üst bandda 25 baz puanlık indirimin gerçekleşebileceğine yönelik yorumlar da bulunuyor. FED sonrası TL değer kazansa da bu değerlenmenin TCMB’ye borç verme faiz oranını aşağı yönde çekebilecek alan yaratacak kadar olmadığını düşünüyoruz. TCMB’nin bu yönde bir adım atması durumunda TL’nin olumsuz etkilenme ihtimali bir hayli yüksek. Buna rağmen koridorun üst bandında indirim ihtimalini zayıf gördüğümüzü bir kere daha belirtelim.
2. TCMB’nin beklenenden daha yüksek bir faiz artırımına gitmesi
Politika faizinde 50 baz puanlık faiz artırımı olacağına yönelik beklentinin aksine 100, 125 ve 150 baz puanlık faiz artırımlarının gerçekleşme olasılığının da konuşulduğunu görmekteyiz. Bu olasılığın da zayıf olduğunu düşünüyoruz. 3.07 seviyelerini test eden USD/TRY paritesi FED’in faiz artırım kararının ardından 2.90 seviyelerine kadar geri çekilmiş durumda. Kur tarafına bakınca TCMB’nin sert bir müdahalede bulunma ihtiyacının olmadığını görüyoruz. Bunun yanında siyaset tarafının da keskin faiz artırımına yönelik negatif tutumunu da biliyoruz. Böylelikle TL bazlı varlıklar üzerinde etki yaratabilecek kalibrede bir faiz artırımını beklemiyoruz. Fakat olasılığı her ne kadar düşük olsa da bu yönde bir adım atılabilirse TL’ye pozitif yansıması beklenebilir.
3. TCMB’nin sadeleştirme konusunda Aralık ayını pas geçmesi
Bu olasılığın da birçok kez dile getirildiğini belirtelim. Bunun en önemli nedeni olarak TL tarafında gerileme hareketinin görülmesi ve siyaset kanadının faiz artırımına olumlu bakmaması. Fakat bu olasılığın piyasalar tarafından en kötü olasılık olduğunu not etmekte fayda var. Öncelikle TCMB Başkan’ı Erdem Başçı Ağustos ayında FED’in faiz artırması durumunda TCMB’nin politika faizinde artırım yönünde bir adım atabileceğini belirtmişti. Zaten oluşan politika faizine yönelik artırım beklentisinin en önemli nedeni bu konuşmaydı. Dolayısıyla TCMB faiz konusunda herhangi bir adım atmaz ise kredibilite konusunda sıkıntı yaşayabilir. Böylece TL tarafında benzerlerine göre negatif ayrışma olasılığı bir hayli yükselecektir. Bu karar sonrası TL tarafında yaşanması muhtemel yükseliş hareketinin %9.22 seviyesinde bulunan çekirdek enflasyona daha fazla katkı yapma ihtimali kuvvetlenecektir. Böylece piyasa faizlerinde yükselişin devam edebileceğini ve TL bazlı varlıkların satış baskısı altında kalabileceğini not edelim. Genel itibari ile olumsuz bir görüntü oluşacaktır.