İngiltere'nin yeni başbakanı Boris Johnson'la birlikte anlaşmasız bir Brexit ihtimalinin güçlendiği endişesi piyasalara yön verirken, Sterlin Dolar karşısında 31 yılın en düşük seviyelerinde, 1.22'li seviyelerin altında fiyatlanmaktadır.
Dolar endeksinin son 1.5 yıldır yükseliş gösterdiği, 98.00 seviyelerin üzerinde olası hareketlerin küresel çapta bir Dolar rallisi sinyali olabileceğinin tartışıldığı ekonomik konjonktürde, Brexit'e yönelik endişeler Sterlin üzerinde baskının iyice artması ve G10 ülkeleri arasında en çok değer kaybeden para birimi olmasına neden olmuştur.
Pek çok teknik analist GBP/USD grafiğine baktığında bu seviyelerin dip olduğunu belirtse de 30 yıl önce Sterlinin Dolar karşısında 1,08 seviyelerine kadar düşmesine neden olan faktörleri incelemek ve bugünle karşılaştırmak en doğru yargıya varmak için elzem gözükmektedir. Bunun için 1980-1985 ABD ekonomisi ve Dolar endeksine yakından bakmamız gerekmektedir.
O dönemde ABD Cumhurbaşkanı Ronald Reagan 1981’den itibaren ilk yıllarını, ekonomik aktiviteyi güçlendirmek amacıyla büyük vergi indirimleri ve kamu harcamalarında artışa giderek göreve başlamıştır. Reagan'dan sonra 1980'li yıllardan beri yapılan en büyük değişiklikleri getiren vergi yasası, 2017 yılında Trump tarafından imzalanmıştır. 30 yılın en büyük değişikliklerini içeren 1.5 trilyon Dolarlık vergi indirimleri yasalaşmıştır.
Ronald Reagan döneminde uygulanan maliye politikası etkili olurken o dönemin FED başkanı Paul Volcker artan enflasyon riskinin önüne geçmek amacı ile faiz oranlarını yukarı çekmek durumunda kalmış ve bunu başarmıştır.
Bugünlerde ise ABD'de enflasyon yaratılamama gibi bir problemle karşı karşıyayız. 2007-2008 krizi sonrasında yapılan planlama ile merkez bankaları tarafından yaratılan likiditeyle krediler verilecek, ekonomik aktivite ve beraberinde istihdam artacak, en nihayetinde de enflasyon oluşacaktı. Fakat son veriler ışığında ABD tarafında enflasyonun istenilen düzeyde olmadığı görülürken, FED'in faizleri gerekenden fazla arttırmış olabileceği tartışılmaktadır. Nitekim FED son toplantısında, 25 baz puan faiz indirimine gitmiştir. Yine de gelişmiş ülkeler arasında ABD, en yüksek faiz veren ülke konumundadır.
1980'lerin ilk yarısında Paul Volcker'ın faiz hamleleri ardından yüksek faiz yabancı yatırımcının ABD'ye yönelmesine neden olmuş, Dolar'ın değer kazandığı bir süreç başlamıştır. Bu dönemde Dolar endeksi 90.00'lı seviyelerden 160.00 seviyelerine yükselmiştir.
Dolar tarafındaki yükseliş ise küresel piyasalarda ABD ürünlerinin marka olarak talep gördüğü bir dönemde ihracat sektörünün sekteye uğramasına neden olmuştur. 1985 yılında güçlü Dolar nedeni ile ABD ihracatçıları zor günler yaşıyor, denizaşırı ülkelerden hiç kimse alım gücü nedeniyle Amerikan ürünlerini tercih etmiyordu.
Bugünlerde ise ABD Başkanı Trump'ın ithalat ve ihracat nedeniyle bir çok ülke ile tartışma içerisine girerken, diğer ülkelerin uluslararası piyasalarda ticaret avantajı elde etmek için kurlarının değerini düşük tuttuğunu ifade etmektedir. Bir çok piyasa yorumcusu mevcut ticaret savaşlarının, kur savaşlarına dönüşmesinden endişe etmektedir. Grafikte de görüldüğü gibi ABD'de ihracat son bir senelik süreçte yerinde saymaktadır.
Diğer yandan 80'lerde Başkan Reagan'ın vergi indirimleri tarihi bütçe açıklarına ve ABD hükumetinin yüksek oranda borçlanmasına neden olmuştur. 1980-1985 yılları arasında ABD bütçe açığı 74 milyar Dolardan 212 milyar Dolara yükselmiştir. Aynı şekilde son açıklanan verilerle beraber ABD'de 2018 Ekim ayında başlayan mali yılda (8 aylık) verilen toplam bütçe açığı 738 milyar 639 milyon Dolara ulaşmıştır. Son 12 aylık açık ise 958 milyar Doları bulmuştur. Trump yönetimi altında yıllık bütçe açığının 1 trilyon Doları geçmesi beklenmektedir.
1980-1985 arasındaki süreç, ABD'li üreticilerin döviz kuruyla ilgili bir şeyler yapılmasına yönelik ABD hükumetine baskısına neden olmuş ve ABD, İngiltere, Japonya, Batı Almanya ve Fransa gibi dünyanın en büyük ekonomilerinin maliye bakanlarının NewYork Plaza otelde buluşması ile tamamlanmıştır. (Bkz: Plaza anlaşması -https://en.wikipedia.org/wiki/Plaza_Accord)
Toplantıda ABD Dolarının değerinin düşürülmesinin ve diğer para birimlerinin değerinin artırılması gerektiği kabul edilmiştir. Bu da merkez bankalarının diğer para birimleri karşılığında daha fazla ABD Doları satmasına ve Doların değerini düşürmesine neden olmuştur. Sadece iki yılda, Dolar 40% düşmüş, piyasaların rahatlaması sağlanmıştır.
Dönemin İngiltere Maliye Bakanı Nigel Lawson yaptığı bir röportajda, korumacı politikaların popülerleşmesinden kaynaklı, küresel ekonomik refaha yönelik büyük bir tehditle karşı karşıya kaldıklarını belirtmiştir.
Geçmiş döneme benzer şekilde küresel ekonomiye dair endişelerin, korumacı politikalar nedeniyle arttığı bir süreç içerisinden geçerken, Dolar tarafında yukarı yönlü risklerin tartışılmasının normal olduğu söylenebilir. Fakat karşılaştırma yaptığımızda 1985 yılında Dolar endeksinin 160.00 seviyelerine geldiği düşünülürse, şu anki 98.00 seviyelerinin oldukça makul olduğu kabul edilmelidir. Olası bir Dolar rallisinde ise GBPUSD ve diğer paritelerde oldukça yıkıcı bir etki oluşabilir, küresel ticaretin olumsuz etkilenmesi ile yeni bir krize merhaba denilebilir.
Aslında 1985 sürecinde Doların çok güçlü olduğu görülürken, bugün gerçekleşen fiyatlamaların kaynağın da ise Sterlindeki zayıflık bulunmaktadır. GBPUSD paritesinde Brexit sürecine dair yatırımcı algısının fiyatlamada aşırılıklara neden olduğu düşünülmektedir. Popülist lider Boris Johnson'ın diğer bir popülist lider olan Trump'ın stratejisini kullanarak, anlaşmasız Brexit gibi en kötü opsiyonu liderliğinin ilk günlerinde ortaya atmıştır. Fakat bir süre sonra Trump gibi söylemlerinde yumuşamaya gitmesi hatta masadaki anlaşmaya benzer bir anlaşmaya imza atması oldukça muhtemel gözükmektedir.
Bu nedenle, bazı teknik analistler GBPUSD için mevcut seviyelerde dip çalışması görebileceğimiz yönünde çalışmalar yayınlarken, aylık grafiklerde ikili dip gibi bir formasyon oluşumu izlenebileceği değerlendirilmektedir.
#forex #fx #paund #sterlin #gbp #gbpusd #sterlindolar #boe #boris #borisjohnson #trump #donaldtrump #fed #dxy #dolar #usd #dolarendeksi #usdx #trade #abd #usd #ingiltere #uk #analiz #ekonomi #yatırım #finans #makroekonomi #mikroekonomi #kur #döviz #carney #faiz #enflasyon