Bu makale 5.7.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Yaz sezonu başladı. Her zamanki gibi tatiller sebebiyle işletmelerde yavaşlama söz konusu ve kuzey yarımküredeki sıcak havalar üretkenliği olumsuz etkiliyor. ABD piyasaları 4 Temmuz tatili sonrası yeniden açılıyor. Suudi Arabistan’daki işadamları Ramazan bayramı sonrasındaki tatilden dönüyor ve dünyanın geneli, yaz aylarında yapacakları tatillere hazırlanıyor.
Yaz ayları sakin geçiyor gibi görünse de yatırımcıların, sahilde oturuyor olsalar bile dikkat etmeleri gereken bazı konular var.
1. Venezuela’daki Politik ve Ekonomik Karışıklık:
Maduro hükümetine karşı yapılan protestolar devam ediyor. Venezuelalılar maddi açıdan sıkıntı çekmeye devam ederken petrol üretimi oldukça yavaşladı.
Venezuela şu anda petrol üretiminin 1,972 milyon varil olduğunu belirtti ancak petrol şirketi PDVSA’nın bu seviyeyi daha uzun süre devam ettiremeyeceğine dair işaretler mevcut. Venezuela ekonomisi 2017’de 5,5% oranında daraldı.
Bugüne kadar petrol yatırımcıları Venezuela’daki durumu genel olarak gözardı etti. Sabotaj veya grev gibi büyük bir olay gerçekleşirse fiyatlarda sert artış görülebilir. Yatırımcıların Venezuela’daki gelişmeleri (özellikle 30 Temmuz’da ülkenin anayasa referandumu) yakından takip etmeleri ve bu ülkenin halkı için iyi dileklerde bulunmaları gerekiyor.
2. Yaz Aylarında Petrol Talebi:
Yaz ayları petrol kullanımı için her zaman rakipsiz olmuştur. Küresel petrol piyasaları arz fazlası kaygılarıyla ve stokların artışıyla beraber problem yaşarken yaz aylarındaki güçlü talep, petrol fiyatlarının artışını destekleyebilir.
ABD’de insanlar otomobil kullanmayı seviyor ve güçlü ekonomi, ABD’lilerin aileleriyle birlikte ülkelerinde araba kullanarak seyahat edeceklerine işaret ediyor. ABD’liler şu anda ekonomi ile ilgili büyük umutlara sahip, bu yüzden Amerikalıların bu sezon daha fazla gezerek daha fazla benzin kullanmalarını bekleyebiliriz. Meksika’da benzin ithalatı, ham petrol rafinerisinde çıkan yangın sonrası artmaya devam ediyor. İthalatın artışının rafineri tamir olana kadar sürmesi beklenebilir.
Orta Doğu’da petrol genel olarak elektrik üretimi için kullanılıyor. Bu yüzden sıcaklıklar yükseldiğinde tüketim de yükseliyor. Bu yıl Ramazan ayı Haziran ayında oldukça sıcak geçti. Temmuz ve Ağustos aylarında görülecek yüksek sıcaklıklar da petrol talebini artırarak üretimin de artmasına sebep olacaktır. Ancak Suudi Arabistan’ın elektrik üretimi için petrolden doğal gaza geçme planları olduğunu da aklımızda bulundurmamız gerekiyor.
3. Faiz Oranları:
Merkez Bankaları, yaz aylarında toplantı yapmaya devam ediyor. Bankanın bir sonraki toplantısı 25 – 26 Temmuz’da gerçekleşecek. ABD ekonomisi ve faiz artışı ile ilgili söylentiler çıkmaya devam ediyor. ABD merkez bankası enerji ticareti açısından önemli bir yere sahip çünkü petrol genellikle dolar üzerinden işlem görüyor. Ancak enerji piyasalarının faiz oranı artışı ile ilgili bağlantısı mantıksız da olabilir. Bu ilişkiyi detaylı olarak inceleyebilmek için bu makalemize göz atabilirsiniz.
4. Hisse Senedi Piyasaları:
Asya, Avrupa ve ABD’deki hisse senedi piyasaları yavaşlayan küresel üretkenliğe yönelik bir gösterge olabilir. Teknoloji hisseleri 2017 yılının ilk yarısında olumlu seyrederken Wall Street Journal, Çin ve İsrail’deki teknoloji devlerinin 2017’nin ilk altı ayında baskı altına girdiğini belirtti.
Son haftalarda ABD’deki teknoloji sektöründe volatilite oldukça yüksek. Snap'in (NYSE:SNAP) halka arzı piyasalarda hayal kırıklığı yarattı ve Blue Apron Holdings Inc (NYSE:APRN) teknoloji sektörü ayı piyasası yanlılarını cesaretlendirdi. Teknoloji sektörü çok fazla enerjiyle bağlantılı olmasa da sunucuların güç beslemeleri ve soğutmalarında enerji kullanımı sebebiyle bu sektörde patlayacak bir balon, küresel ekonomiyi, hatta enerji sektörünü olumsuz etkileyebilir. Yatırımcıların dikkati aynı zamanda bu sektörlerde de olmalıdır.
5. Nijerya ve Libya:
Nijerya ve Libya, petrol üretiminin şiddet ve politik kararsızlık sebebiyle azaldığı iki OPEC ülkesi piyasalara dönüyor. Libya’da petrol üretimi günlük 1 milyon varil ile dört yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Nijerya’da ise petrol üretiminin Ağustos ayında günlük 2 milyon varile ulaşması bekleniyor. İki ülke de OPEC üretim kesintisine dahil olmamaları sebebiyle üretimlerini yakın gelecekte artırmaya devam edebilir.
6. Jeopolitik Gerginlikler:
Sıcaklıkların artmasıyla birlikte gerginliklerin de yükseldiğini görüyoruz. Olası jeopolitik karışıklıklara mutlaka dikkat edin.
Asya’da ABD hükümeti ile Kuzey Kore hükümeti arasındaki gerginlik yükseliyor. Kuzey Kore, yakın zamanda ABD’li bir üniversite öğrencisini bir yıldan fazla hapsettikten sonra geri göndermişti ancak öğrenci, geri döndükten birkaç gün sonra beyin hasarı sebebiyle hayatını kaybetti. ABD hükümeti, Kuzey Kore’nin gücünü engellemenin yollarını açıkça araştırıyor.
Asya’da 2 Temmuz’da Çin’in bir adasının 12 mil yakınına bir adet Destroyer gönderdi. Çin, bu durumu “ciddi bir provokasyon” olarak adlandırdı. Çin ve ABD arasındaki askeri çatışma, iki ülkenin birbirine ticari anlamda ciddi şekilde bağlı olmalarından dolayı imkansız gibi görünüyor. Ancak bu gerginlik ekonomik durum açısından hiç iyi değil ve ani gelişmeler petrol fiyatlarında sert artışları beraberinde getirebilir.
Asya tarafındaki üçüncü önemli nokta ise Irak. IŞİD parçalanıyor gibi görünüyor ve Kürtler Eylül ayında bağımsızlıklarını ilan etmeye hazırlanıyor. Eğer bağımsızlıklarını elde ederlerse, Irak’ın petrol rezervlerinin yaklaşık 20%’sine sahip olacaklar. Bu durumda petrol piyasalarında OPEC’in kontrolünü devam ettirmesi için Kürtlerin kuruma dahil olması gerekebilir.