Bu makale 15.12.2022 tarihinde İngilizce olarak yayımlanmıştır.
- Son zamanlarda pompa fiyatlarının düşmesine neden olan tek faktör petrol fiyatı değil.
- Rafineriler, genellikle daha düşük kapasitelerde çalıştıkları bir dönemde neredeyse tam kapasite çalışıyor.
- Bunun nedeni petrol ürünleri üretmenin nihayet yeniden kârlı hale gelmiş olması.
Amerika Birleşik Devletleri'nde benzin fiyatları son beş haftadır ülke genelinde düşüş gösteriyor. Aslında ortalama benzin fiyatı şu anda bir yıl öncesine göre daha düşük. Düşen petrol fiyatlarının benzin fiyatlarındaki düşüşte kesinlikle payı var ancak sürücüler için fiyatları düşüren tek faktör petrol fiyatı değil.
Gas Buddy'de Petrol Analizi Başkanı olan Patrick De Haan ile yaptığımız röportajda rafinerilerin ve uluslararası ticaretin benzin ve dizel yakıt fiyatlarını nasıl etkilediğini konuştuk.
De Haan, rafinerilerin hem benzin fiyatlarındaki artışta hem de mevcut düşüşte önemli bir rol oynadığını açıkladı. ABD'deki rafineriler genellikle yaz sürüş sezonu sona erdikten sonra Eylül ortasında bakım sezonuna girer. Kasım ortasına kadar çeşitli noktalarda üretimi yavaşlatır ya da devre dışı bırakarak iyileştirmeler yapar veya ekipmanlarına bakım uygular.
Bu sonbaharda bakım çok kapsamlı oldu ancak rafineriler tekrar faaliyete geçtiğinden beri rafineri kullanımı mevsim normallerinin üzerinde seyretti. Başka bir deyişle rafineriler, genellikle daha düşük kapasitelerde çalıştıkları bir dönemde neredeyse tam kapasitede (%95) çalışıyor. Bu durum, bakım sezonu boyunca benzinin neden daha pahalı olduğunu ancak bakım sezonu sona erdiğinden beri de benzin fiyatlarının neden düştüğünü kısmen açıklıyor.
Dizel fiyatları da düşüyor. Ekim ayında ABD'de, özellikle ülkenin kuzeydoğu bölgesinde stokların düşük olması nedeniyle dizel fiyatı sert bir şekilde yükseldi. Kuzeydoğu eskiden Avrupa 'dan dizel ithalatına dayanıyordu ancak kıta artık Rusya'dan dizel ithal etmiyor, bu nedenle kendi ürettiği dizel bu bölgede kalıyor ve Kuzey Amerika'ya Avrupa’dan ihraç edilebilecek pek dizel kaynağı yok.
Buna ek olarak ABD rafineri bakım sezonu, Avrupa'nın kış için dizel stokları oluşturma çabasıyla aynı döneme denk geldiği için dizel yakıt piyasası özellikle Ekim ayında sıkışıktı. Bir noktada ABD'nin stoklarında sadece 25 günlük dizel yakıt vardı ancak bu durum aslında medyanın gösterdiği kadar vahim değildi.
Rafinerilerin tekrar faaliyete geçmesi ve çok yüksek kapasitede çalışmasıyla birlikte dizel stokları artıyor ve fiyatlar düşüyor. Aslında stoklar 31 günlük dizel yakıt miktarına ulaşmış durumda.
Bununla birlikte normalden daha soğuk hava tahminleri, esasen aynı ürün olan kalorifer yakıtı üzerinde baskı yaratıyor (Kalorifer yakıtı temelde kırmızıya boyanmış dizel yakıttır).
Bu soğuk hava beklentisiyle dizel yakıtın toptan satış fiyatı yükseliyor. Ancak Bay De Haan, bu durumun rafinerilerin kullanım oranlarını normalden daha yüksek tutmalarını haklı çıkaracağını öngörüyor. Bu da benzin üretiminin de yüksek kalacağı anlamına geliyor çünkü bir varil petrolün sadece bir kısmı distilat yakıtlar için kullanılabiliyor (dizel ve kalorifer yakıtının her ikisi de distilat yakıt türüdür). Geri kalanı benzin gibi diğer yakıtlar ve ürünler için kullanılmalıdır. Rafineriler yüksek oranda dizel üretmeye devam ederse benzin fiyatları düşmeye devam edecektir çünkü benzin arzı artıyor.
Rafineri kullanım oranlarının yılın bu dönemi için normalden daha yüksek olmasının bir nedeni de ABD'de eskiye kıyasla daha az petrol rafinerisi bulunmasıdır.
Bir yangının ardından 2019'da kapanan Philadelphia Energy Solutions rafinerisinin yokluğu, ABD'nin kuzeydoğusundaki benzin ve dizel piyasalarının daralmasına katkıda bulundu. Bu bölge daha önce Avrupa ve Rusya'dan yapılan ithalata dayanıyordu ancak her ikisi de artık yok. Diğer rafineriler biyo-yakıt üretimine geçiyor çünkü bu yönde önemli devlet teşvikleri var. Yine de hükümetin yarattığı teşviklere rağmen piyasa hâlâ petrol ürünlerine ihtiyaç duyuyor, bu da kalan petrol rafinerilerinin talebi karşılamak için daha yüksek kapasitelerde çalışması gerektiği anlamına geliyor.
Rafineriler için iyi haber şu ki birkaç yıl boyunca para kaybettikten ya da zar zor kâr ettikten sonra petrol ürünleri üretmek nihayet kazançlı hale geldi.
Yasal Uyarı: Yazar, bu makalede bahsi geçen menkul kıymetlerin hiçbirinde pozisyon sahibi değildir.