Bu makale 29.07.2021 tarihinde İngilizce olarak yayımlanmıştır.
ABD ekonomisi hızla toparlanmaya devam ederken seyahat ve ulaşım da bu ivmelenmeden payını alıyor. Ama başta ABD’nin batısı olmak üzere jet yakıt talebi ile gerçek arz arasında bir dengesizlik var. Yine de mevcut koşullar, genel bir jet yakıt kıtlığına işaret etmiyor.
Bundan ziyade bu dengesizlik, son 17 aydır kaynakların yer değiştirmesinin bir sonucu.
Petrol yatırımcılarının şunu anlaması önemli: yeteri kadar ham petrol var ve yolcuların ve ulaşım taleplerinin karşılanması için kullanılabilir hale gelmek üzere. Nihayetinde sorun kendiliğinden çözülecektir.
Mevcut senaryonun arkasındaki katalizörler şöyle:
Bazı bölgelerde jet yakıt kıtlığı görüyor oluşumuzun ilk sebebi, bildirildiğine göre jet yakıt tankeri şoförlerinin %20’sinin çalışmayışı. Karantina zamanı insanlar geçici olarak işten çıkarıldı ve bazıları henüz işe ya da kendi esas işine dönmedi. Bu şoförlerin bir kısmı, diğer ürünleri taşıma işini almış olabilir. Çünkü geçtiğimiz yılın büyük kısmında diğer endüstrilerde çok yüksek bir şoför talebi vardı.
Jet yakıttaki aksaklık, boru hattı meseleleri ile daha da kötüleşiyor. Bir zamanlar ABD genelinde jet yakıtı taşımış olan pek çok boru hattı, seyahat oranının aşırı düşük olduğu dönemde bu spesifik emtiadan uzaklaştı. Şimdi seyahat oranları tekrar toparlanırken boru hatları bu değişiklikleri yakalayamadı. Ancak genel olarak daha büyük havaalanlarının, doğrudan jet yakıt boru hattı bağlantıları ve görünüşe bakılırsa yeterli jet yakıt stoku var.
Ancak bölgesel sorunlar devam ediyor. Reno-Tahoe Uluslararası Havaalanı, bazı yakıt tankeri kamyonlarının, Batı’daki itfaiye uçaklarına yakıt taşımak üzere kullanılmasından dolayı geçen hafta sonu jet yakıt sıkıntısı yaşadı. Lokal Kinder Morgan (NYSE:KMI) boru hattı, isteklere rağmen daha çok jet yakıt taşımak üzere o kadar hızlı bir şekilde kullanıma alınamaz. Federal Enerji Düzenleme Komisyonu başkanı, jet yakıtın, bol olduğu San Francisco’dan getirilebileceğini öne sürdü.
Dahası ABD’de, özellikle nispeten daha uzak kalan batı bölgelerine eğlence amaçlı seyahatler artıyor. Belki de bunun sebebi, Amerikalıların kalabalıktan veya maskeden uzak tatil yapmak istemesi. Veya belki de yurtdışı seyahatin çok zorlaşmış olması.
Sebep ne olursa olsun boş zaman tercihleri değişti, özellikle de net geliri olan Amerikalılar için. Sonuç olarak salgın öncesinden beri uçuşlarında %25 artış yaşayan Montana gibi yerlere karşılıklı olarak daha çok uçuş gerçekleşiyor. Geçtiğimiz Pazar günü Bozeman Yellowstone Uluslararası Havaalanı’ndaki uçuşların %18’i, yakıt teslimat problemleri yüzünden ertelendi veya iptal edildi.
Kısacası özellikle kesintili bir tedarik zinciri ile mücadele eden batıdaki havaalanlarında eğlence amaçlı hava yolculuğunun daha yüksek olmasından dolayı belirli bölgelerde jet yakıtı sıkıntısı görüyoruz. Aynı zamanda hava yolculuğunda daha yüksek bilet fiyatları, bazılarını hava yolculuğunun salgın öncesi seviyelere döndüğüne ikna etti.
Ancak durum böyle değil. Bilet fiyatları kısmen daha yüksek çünkü havayolu şirketleri tüm uçaklarını henüz kullanıma almış değil. Havayolu şirketleri tam kapasite çalışmıyor ve toplam seyahat talebinin gerektiğine inanmadıkça tüm uçaklarını kullanmayacak.
Tüm bunlar ham petrol piyasası için ne ifade ediyor? yatırımcılar anlık jet yakıtı kıtlığına aldanmasın. Bu tarz kıtlık haberleri, piyasanın dikkatini kısa süreliğine çekebilir ancak böylesi haberler, bu kez daha büyük bir arz meselesine işaret etmiyor.
Jet yakıt arzı, virüsten iyileşme sürecinde ekonomide yaşanan değişikliklerin sadece bir zayiatı ve kendini dengeleyecektir. Bu durum, şu an daha fazla ham petrol üretimine yol açmamalı.