2019’un ilk yarısında petrol piyasalarındaki hareketlilik ve ticari endişelere İran petrol endüstrisi üzerindeki yaptırımlar, Basra Körfezi’nde artan gerilimler ve potansiyel küresel ekonomik durgunluğun çeşitli göstergeleri hakimdi.
2019’un ikinci yarısına bakacak olursak, yatırımcıların izlemesi gereken petrol piyasasının temel üç etmeni:
1. ABD ve Çin Arasındaki Ticari Görüşmeler
Bu muhtemelen piyasa hareketinin en büyük tek katalizörü ve piyasa hissiyatı ve görünümü üzerinde önemli etkileri olabilir. ABD ve Çin arasındaki ilişkilerin ilerlediğine ya da kötüleştiğine ilişkin herhangi bir işaret, petrol fiyatlarının gidişatını etkileme potansiyeline sahip. Başkan Trump ve Xi, bu hafta sonu gerçekleşecek olan Japonya’daki G20 toplantısının hemen ardından görüşecek. Yatırımcılar bu toplantıdan herhangi bir çözüm beklememeli ancak ton ve sonuç küresel ekonomi hissiyatı ve petrol talebi görünümü için önemli bir işaret olacak. Muhtemelen umabileceğimiz en iyi şey, önümüzdeki aylarda müzakerelerin devam etmesi taahhüdü ve mevcut vergileri kaldırmaya ya da en azından ek vergileri ertelemeye yönelik pozitif ifadeler. Muhakkak ki Çin ve ABD 2019’da herhangi bir noktada bir ticaret anlaşması yaparsa, bu, küresel ekonomi ve petrol talebi açısından olumlu bir işaret olarak görüleceğinden, petrol fiyatlarının artış yaşamasını bekleyebiliriz.
2. ABD Ham Petrol Üretimi ve İhracat
Dünkü Enerji Bilgilendirme Dairesi (EIA) verilerinin ortaya koyduğu gibi, ABD petrol endüstrisi fiyatlar için majör bir etmen olmaya devam ediyor. Amerikan üretimi güçlü ve eğer bu depo tankerlerinde bir artış oluşturursa, fiyatlar düşüş eğilimi gösterecek. Bununla birlikte, ABD bu yaz çevrimiçi olan – petrol boru hatları gibi – petrol altyapısındaki gerekli gelişmeleri görmeye nihayet başlıyor. Kuyudan rafinerilere ve ihracat terminallerine daha fazla petrol akışı bilfiil gerçekleştikçe, depoda darboğaz ve artış görme ihtimalimiz düşük. Günlük ihracatta rekor bir 9,4 milyon ve stoklarda 12,8 milyon varil düşüş gösteren dünkü EIA raporu bunu yansıttı. Petrol fiyatları bu habere olumlu karşılık verse de, bu artış yönlü fiyat hareketinin bir kısmı ABD Hazine Bakanı Mnuchin’in Çin ile ticari müzakerelerin muhtemelen devam edeceğine ilişkin oldukça olumlu değerlendirmelerinin sonucuydu.
EIA raporundaki karanlık tek bulut, rafineri kullanımının daha öncesine göre hala zayıf olması. Bu, 2019’un ikinci yarısında yatırımcıların izleyeceği temel gösterge olacak. Amerikan rafinerileri tam kapasitede işlemezse, bu, rafinerilerin ürün talebinde zayıflama beklediği ve talep edilen ürünleri doğru fiyatlarda üretmek için gerekli petrol tipi arzını yeteri kadar elde edemeyeceği anlamına geliyor.
Philadelphia’daki son rafineri yangını ve bunu takiben tesisi kapatma kararı, orada günlük işlenen 335.000 varil ham petrolün artık kullanımda olmamasından dolayı, ABD’de kendi talep sorununu yaratıyor. Bu petrol şimdi diğer rafinerilere satılmış, ihraç edilmiş ya da depolanmış olabilir. Sorun, diğer rafinerilerin kendi imalatlarını artırarak talebi ne kadar karşılayabileceği. Rafineri kapanışı Salı günü WTI için iyi haberlerle (EIA rakamları ve Çin gelişmesi) aynı zamanda duyuruldu, bu nedenle bunun petrol fiyatlarına etkisi görülmedi ve yalnızca yeni arz-talep rakamları yayınlandığında etki edebilir.
3. OPEC ve OPEC+
1-2 Temmuz’da gerçekleşecek olan OPEC toplantısı, 2019’un ikinci yarısında dünyanın en büyük petrol üreticilerinin çoğundan ne bekleyebileceğimizi göstermeli. ABD’nin Venezuela ve İran üzerindeki yaptırımları, OPEC’in toplam üretimini OPEC’in kendi üretim kesintilerinden çok daha fazla bir oranda düşürdü ancak yine de OPEC’in diğer büyük üreticilerine bağlı – Suudi Arabistan ve Irak.
Suudi Arabistan hala kotası altında üretiyor ancak bu yılın ikinci yarısında üretimini artırabilir. Suudi ulusal petrol şirketi Aramco, Güney Kore rafinerilerine daha çok ham petrol sağlamak üzere kısa bir süre önce bir anlaşma imzaladı ve Hindistan’daki işletmelerini genişletmeyi düşünüyor. Suudi Arabistan bu müşterileri memnun etmek için üretimini ve ihracatını artırırsa, petrol fiyatları düşebilir. Ancak yazın bitmesiyle birlikte Suudi Arabistan’ın yurtiçi petrol tüketimi, önemli ölçüde azalarak ihracat için daha fazla petrol sağlayacak.
Diğer yandan Irak kotası üzerinde üretmeye devam ediyor ve üretimini artırmak için aktif bir arayış içinde. OPEC mevcut anlaşma ile devam etmek için fikir birliğine varsa bile, yatırımcılar Irak’tan gelen üretimi dikkatle izlemeli. Irak daha çok petrol üretmek ve ihraç etmek için her fırsatı değerlendirecek. Suudi Arabistan da izlenmeli, finansal teşvik olursa istediği zaman ihracatını artırabilir.
OPEC+ cephesinde Rusya mevcut anlaşmaya şimdi uyum sağlamaya gönüllü gözüküyor, özellikle kısa bir süre önce majör bir boru hattındaki kirlilik nedeniyle kendi üretimini azaltmak zorunda kaldığı için. Kirlilik probleminin haftalar önce çözülmüş olması varsayılıyordu ancak hala devam ediyor. Problem çözüldüğünde Rusya üretimini artırmak için her yolu arayacak, OPEC+ anlaşmasını ihlal etse bile. Rusya’nın genel olarak üretim anlaşmaların ihlal etme konusunda çekincesi yok. Örneğin kirlilik sorunu öncesinde Rusya, o dönemde büyük miktarlarla aşırı üretim temposundaydı. Rusya’nın daha yüksek üretimi yılın ikinci yarısında fiyatları da aşağı çekebilir.