Çin hem pastasının durabileceğini, hem de karnının doyabileceğini kanıtladı.
Dünyanın en büyük emtia ithalatçısı olan ülke, genellikle ham maddeleri ihtiyaç duyduğundan daha fazla miktarlarda alıyor ve bu fazlalıkları, arzda yaşanabilecek sıkışıklıklar ya da fiyatların çok pahalılaşacağı kötü günler için saklıyor. Çinliler böyle bir senaryoda, ekonominin sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için stoklardaki kaynakları kullanmayı hedefliyor.
Bu strateji şimdiye dek tahıllarda ve metallerde işe yaradı ve Çin Perşembe günü, petrolde de işe yarayabileceğini kanıtladı. Küresel petrol piyasasına benzeri görülmemiş bir müdahalede bulunan Çin, yalnızca fiyatları düşürme amacıyla tarihinde ilk kez stratejik rezervlerindeki ham petrolü kullanıma açtı. Bu hamle karşılığını verdi ve ham petrol fiyatlarında günlük %2'ye yakın bir düşüşe yol açtı.
Ancak şimdi akıllardaki soru, Çin'in bu stratejiyi ne kadar sürdürebileceği.
Soya fasulyesi ihtiyacınız için Brezilya ve ABD, ya da bakır ihtiyacınız için Şili ve Rusya gibi birkaç ülkeyle anlaşma sağlamak ile, petrolünüz için OPEC+ gibi bir ittifakı karşınıza almak arasında büyük bir fark var.
OPEC+ Müdahale Edecek
Tahıl ve metallerde, ithalatınızı azalttığınızda üretici ülkelerdeki satıcılar genellikle sizi geri çekebilmek adına fiyatların bir miktar düşmesine izin verir. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve müttefiklerinde ise, bunun tam aksinin yaşanması daha olası. Fiyatlar istikrarlı bir şekilde ciddi oranda düştüğünde, ittifak bir araya gelerek üretimi azaltarak piyasayı yeniden yükselişe geçirir ve genellikle fiyatlar düşüşe geçtikleri noktadan daha da yüksek bir seviyeye ulaşır.
Çinliler'in bu oyunu nereye kadar sürdürebileceklerini ve Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya liderliğindeki 10 üretici müttefikten oluşan 23 üyeli OPEC+'in bu duruma ne kadar tolerans gösterebileceğini çözmeliyiz.
Şimdiye kadar elimizde neler olduğuna bakalım:
Geçtiğimiz Perşembe günü yapılan açıklamada, Çin Ulusal Gıda ve Stratejik Rezervler İdaresi ülkenin "yükselen ham madde fiyatlarının baskılarını hafifletmek adına," petrol rezervlerini kullanıma açtığını söyledi. Kurum konuyla ilgili başka detay vermese de, konuyla ilgili kişiler Bloomberg'e açıklamanın hükümetin Temmuz ortasında sunduğu milyonlarca varillik petrole atıfta bulunduğunu söyledi.
Unutmuş olabilecekler için, yaklaşık iki ay önce gündeme gelen haberler Çin'in daha önce bakır ithalatını azaltmasına benzer şekilde, ham petrol ithalatını yavaşlatmaya başladığını belirtiyordu. Ancak o dönemde petrol piyasasında yaşanan bozulma çok küçük seviyedeydi ve hikaye birkaç gün içinde gündemden düşerek, ham petrol fiyatlarının kısa süreli bir düşüşün ardından yükselişlerine devam etmesine izin verdi.
Çin Stok Kullanımının Bir Süre Devam Edebileceğinin İpucunu Verdi
Ancak bu kez, Çin'in stok idaresi etkinin biraz daha uzun süreli olması niyetindeydi ve hamlesini daha dikkatle oluşturulmuş bir dille tanımladı. Kurum devlet rezervlerindeki ham petrolün "normalleştirilmiş" rotasyonunun, "rezervlerin piyasası dengelemede rol oynaması için önemli bir yol" olduğunu söyleyerek, varilleri sunmaya devam edebileceğinin sinyalini verdi. Kurum ulusal ham petrol rezervlerini açık artırma yoluyla piyasaya sunmanın "yerel piyasa arz ve talebini daha iyi bir şekilde stabilize edeceğini" söyledi.
Pekin'in bunu neden yaptığı açık. Çin'de yalnızca petrolde değil, kömür ve doğal gazda da görülen enerji maliyetlerindeki yükseliş ve bazı bölgelerde yaşanan elektrik kesintileri, şimdiden bazı fabrikaları üretimi kesmeye zorluyor. Enflasyon da hızlı bir şekilde yükseliyor ve bu da Pekin için siyasi açıdan önemli bir sorun.
Çin'de fabrika fiyatı enflasyonu Ağustos ayında 13 yıllık bir zirveye yükseldi. Bundan yalnızca bir ay önce, ABD'deki benzin fiyatlarındaki yükseliş sebebiyle Beyaz Saray OPEC+'ten resmi olarak daha fazla ham petrol üretimi yapmasını talep etmişti. Pekin ve Washington'ın hamleleri, dünyanın en büyük iki enerji tüketicisinin varil başına 70 - 75 doları petrol fiyatı için bir kırmızı çizgi olarak gördüklerine işaret ediyor. Ida Kasırgası da Ağustos sonundan itibaren ABD'deki ham petrol üretiminde bozulmalara yol açarak, Çin'in Unipec şirketine tedariği etkiledi.
Çin genellikle stoklarında tam olarak kaç varil ham petrole sahip olduğunu gizli tutar. Ülkenin Stratejik Petrol Rezervleri'ne dar son resmi veriler 2017 yılında açıklandı ve toplam rezerv kapasitesinin 37,73 milyon metre küp, ya da 237,66 milyon varil ham petrol olduğunu gösterdi.
Energy Aspects Ltd.'ye göre, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan ülke son 10 yılda tahmini olarak 220 milyon varillik bir rezerv oluşturdu. Bu figür, yalnızca arz eksiklikleri ya da savaşlar döneminde açılan ABD ve Avrupa'daki Stratejik Petrol Rezervi seviyeleriyle değişiklik gösteriyor. Çin ise, rezervlerini piyasayı etkilemek için kullanmaya hazır olduğunun sinyalini veriyor.
Çin'in Rezervleri 17 Ay Yetecek Seviyede
Aralık 2020'de, Çin'in petrol tüketiminin günlük yaklaşık 14.225 varil seviyesinde olduğu açıklandı. Eğer bu oran Energy Aspects'in rezerv tahminine uygulanırsa, stoklar 515 gün, ya da yaklaşık 17 ay yeterli olabilir.
Çin'in petrole karşı üçüncü negatif kuvvet olarak ortaya çıkmasıyla birlikte, petroldeki talep görünümü giderek daha şüpheli hale geliyor. Pekin yalnızca emtiadaki süper döngüleri desteklemiyor; fiyatlar istediği yönde gitmediğinde ya da ekonomisine zarar verdiğinde sessiz bir ayı da olabilir.
Ancak New York merkezli enerji serbest fonu Again Capital'dan John Kilduff gibi deneyimli isimlere göre, Çin'in mevcut ortamdaki kozu biraz abartılıyor olabilir.
Kilduff, "Metallerde ve diğer emtiada geçmişte kaydettikleri başarıya dayalı olarak, petrol fiyatını kontrol ederek de ekonomilerindeki enflasyonu yönetmek için Midas'ın dokunuşuna sahip olduklarını düşünüyorlar," dedi.
"Ellerinde bazı kozlar olabilir, ancak OPEC+'ten bekleyebileceğimiz tepkiyi düşündüğümüzde, bu kozların hiçbiri uzun süreli olmayacak. Uzun vadede, Çin muhtemelen bunu sürdürmenin kolay olmadığını zor yoldan öğrenecek."
Korona virüs salgınının zirvesinde talepte çöküşün yaşandığı petrol piyasasının kontrolünü yeniden ele aldığından bu yana, OPEC+'in uyguladığı sürekli üretim kısıntıları ham petrol fiyatlarının ciddi bir toparlanma yaşamasını sağladı. İttifak üretimi artırmaya daha yeni başladı, ancak Çin'in stok hamlesinin piyasa için bir tehdit oluşturması durumunda bu ek arzı bir anda geri çekebilir.
Rezervlerin Kullanımının Fiyat Üzerinde Yarattığı Etki Azalıyor
Kilduff, Stratejik Petrol Rezervleri'nin piyasayı dengeleme amaçlı bir araç olarak kullanımının etkisinin dünya genelinde azaldığını söyledi.
"Bunun bir kanıtı, piyasa koşullarının sıkılaştığı dönemlerde ABD stok raporu yayını. Artık bu rapora kimse önem vermiyor ve ABD'nin Stratejik Petrol Rezervleri'nde bir azalma açıklandığında ham petrol fiyatlarında neredeyse bir düşüş bile yaşanmıyor."
Brent ve WTI şu an varil başına 75 doların altına sıkışmış olsa da, Kilduff kuzey yarımküredeki kış döneminde bir çıkışın yaşanmasını bekliyor.
"Kış dönemi kesinlikle ısınma yakıtı talebini artıracak, ancak aynı zamanda COVID-19 salgını etkisini azaltır ve uluslararası seyahatte bir toparlanma görülürse, jet yakıtı da dahil olmak üzere tüm distile yakıtlarda bir artış beklenmeli."
Ancak bazıları Çin'in piyasayı soğutmak için yeterli güce sahip olduğunu düşünüyor.
Primary Vision Network'ten enerji analisti Osama Rizvi, talepteki canlılığa rağmen petrolün varil başına 100 doları göremeyebileceğini ve Çin'in bunda önemli bir faktör olabileceğini düşünüyor:
"Çin fiyatlar 20 yılın en düşük seviyelerine indiğinde devasa miktarda petrol stoğu yaptı ve şimdi fiyatlar yükselmeye devam ederken, Çin de pahalı petrolü ithal etmek yerine rezervlerini kullanmaya yönelecek. Bu durumun petrol piyasalarındaki temelleri değiştirmesi pek olası değilse de, Çin ithalatındaki azalma petrol piyasasındaki hissiyatta nihayet bir kaymaya yol açabilecek faktörlerden biri."
Sonuç olarak, Çin'in petrolde hem talebi, hem de arzı etkileme konusundaki ciddi gücü hafife alınmamalı.
Aynı şekilde, OPEC+'in petrol fiyatlarında yeni bir çöküşe izin vermeme konusundaki kararlılığı ve kış döneminde ısınma yakıtına yönelik talepte yaşanacak artış da göz ardı edilmemeli.
Açıklama: Barani Krishnan, incelediği her piyasadaki analizlerine çeşitlilik katmak amacıyla kendine ait olmayan çeşitli görüşleri de yazılarına katmaktadır. Bir Investing.com analisti olarak farklı görüşler ve piyasa değişkenlerini sunar. Kaleme aldığı emtia ya da menkul kıymetlerde bir varlık ya da pozisyon sahibi değildir.