- ABD'de benzinin pompa fiyatları düşüyor, ham petrol fiyatları ise ters yönde ilerliyor.
- Amerikalılar, ham petrolün varil başına 90 dolar ya da buna yakın bir seviyede olması nedeniyle diğer ülkelerdeki sürücülerin hissettiği acıdan kurtuldu.
- Bu eğilim devam ederse Fed'in faiz oranlarını artırması için bir neden daha azalabilir.
Amerikan enerji cephesinde en garip ikiliklerden biri yaşanıyor: Petrol fiyatları için genellikle zayıf bir sezon olan bu dönemde ham petrolde uzun vadeli yatırım yapanlar kayıptan ziyade kazanç elde ederken sıradan insanlar, ülke genelinde akaryakıt istasyonlarında benzin için bir yıl öncesine göre daha az para ödüyor.
Bazıları bu kazan-kazan durumunun yeni bir ekonomi dersi verip vermediğini merak ediyor. Ne de olsa, toplumların mal ve hizmetleri nasıl üretip tükettiklerini inceleyen bilim dalı, ürün fiyatlarını her şeyden çok ham madde maliyetlerinin belirlediğini söyler.
Dolayısıyla yatırımcılar, bu petrole dönüştürülen ham petrol fiyatlarını kovaladıkça arabalarımız için gerekli olan benzinin teorik olarak daha pahalı hale gelmesi gerekir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde bunun tam tersinin yaşanması, genel olarak ekonominin farklı bir anlatımından ziyade, dünyanın en büyük petrol tüketicisinde enerji sektörünü yeniden şekillendiren özelliklerin bir yansıması.
OPEC, üretim kesintileriyle tüketicileri zor durumda bırakmış olabilir ve Orta Doğu'daki son çatışmalar, petrol ithal eden ülkelere hiç de yardımcı olmuyor. Yine de Amerikalılar, dünyanın diğer ülkelerinde yer alan sürücülerin, 90 dolar ya da ona yakın petrol fiyatlarından duyduğu acıdan kurtuldu.
ABD enerji maliyetlerindeki deflasyon - ne kadar süreceğine bağlı olarak - Federal Rezerv'e faiz oranlarını arttırmak için bir neden daha verebilir. Kimin aklına gelirdi ki?
New York enerji hedge fonu Again Capital'in ortağı John Kilduff şöyle diyor:
"Tarihin çeşitli anlarında, varil fiyatı ile pompa fiyatları arasındaki pozitif korelasyonda bozulmalar olmuştur. Ancak sonuç, genellikle daha düşük değil daha yüksek benzin fiyatları olmuştur, yani ham petrol fiyatları düşse bile rafineri rafinaj kârı (crack) patlama olması nedeniyle benzin fiyatları beklenenden daha uzun süre yüksek kalmıştır.
Şu anda yaşananlar ise oldukça dikkat çekici. Özellikle son aylarda ham petrolde yaşanan yukarı yönlü bazı güçlü hareketlere rağmen benzinin pompa fiyatında çok az değişiklikle bir yıldan fazla bir süre geçirdik. Yine bu durum, benzin talebinden çok arzın yeterli olması nedeniyle bir noktada negatife dönecek kadar düşen gaz rafinaj kârının bir fonksiyonudur."
Her şey rafinaj kârının bir parçası
Crack, yani bir varil üzerinden elde edilen rafinaj kârı olarak adlandırılan oran, temelde ham petrolden elde edilen herhangi bir yakıtın fiyatını belirler. Her yakıt bileşeninin kendi crack’i vardır. Buna göre benzin crack’i, dizel crack’i, ısıtma yakıtı crack’i ve gaz yağı jet yakıtı crack’i vb. olarak bilinir.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki akaryakıt rafinaj ve dağıtım endüstrisi, çoğu zaman bir varil ham petrol üzerinden %50 ila %80 arasında bir kombine kâr marjına sahiptir ve iki yıl süren koronavirüs pandemisi sırasında bile bunu korumuştur. Zaman zaman benzin fiyatları o kadar düşmüştür ki rafinaj marjları büyük bir darbe almıştır.
Şimdi, benzin marjları için bu zayıf dönemlerden biri yaşanıyor. Marj dün spot piyasada, bir varil ABD ham petrolü için 9,77 dolardan işlem görerek tek haneli rakamlara geriledi. Kasım ayında teslim edilebilir benzin, dün New York'ta galon başına 2,3617 dolardan vadeli işlem gördü. Amerikan Otomobil Birliğine göre benzinin ortalama pompa fiyatı, galon başına 3,565 dolardı.
Bunu yaklaşık bir buçuk yıl öncesiyle karşılaştıracak olursak aradaki tezat çarpıcı olacaktır. Haziran 2022'de benzinin varil fiyatı 53,34 dolarken pompa fiyatı galon başına 5,016 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştı. New York'taki benzin vadeli işlemleri o zaman galon başına 4,3202 dolardı.
Benzin fiyatlarının her üç bileşenindeki düşüşün nedeni, Haziran ortasından bu yana kapasitelerini doldurmaya başlayan rafinerilerin aşırı yakıt üretimi olarak görülüyor. Investing.com'un hesaplamalarına göre son 15 haftada ABD stoklarından net 64 milyon varil (haftada ortalama 4,3 milyon varil) ham petrol çekildi.
ABD petrol tüketimindeki açık, ihracat talebi ile kapatıldı
Bu büyük düşüş, iki cepheye hizmet edecekti: Yurt içinde tahmini yakıt ve OPEC+ (13 üyeli, Suudi liderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ile Rusya'nın da dahil olduğu 10 bağımsız petrol üreticisini bir araya getiren 23 ülkeli petrol üreticileri ittifakı) tarafından gerçekleştirilen üretim kesintileri nedeniyle sıkışan piyasalarda, ham petrol de dahil olmak üzere ABD enerji ürünlerine yönelik artan ihracat talebi.
Kilduff, "Başlangıçta düşünce, yaz için patlayan benzin talebini karşılamak üzerineydi." dedi.
"Haziran ve Ağustos ayları arasında bazı haftalarda kayda değer benzin tüketimi olmasına rağmen bu pek gerçekleşmedi. Daha sonra benzin marjları azalmaya başladığında dizel marjları, dizel kıtlığı olduğu iması nedeniyle sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde değil, dünya çapında gerçek gözyaşı döktü.
Böylece rafineriler dizel marjlarını kovalamaya başladı. Ancak bir sorun vardı. Dizele ulaşmak için önce benzini geçmek zorundasınız. Böylece hoşlarına gitse de gitmese de elimizde gereğinden fazla benzin kaldı."
ABD rafinerileri, her varilin bir varil benzin ürettiği varsayılan 1:1 formülünü ya da her üç varilin iki varil benzin ve bir varil distilat ürettiği 3:2:1 formülünü kullanır. Hangi formül kullanılırsa kullanılsın her bir varil, ortalama olarak yaklaşık 20 galon benzin, 12 galon jet yakıtı için dizel ve gaz yağı haline gelen damıtılmış ürün ve 10 galon da diğer düşük verimli enerji ürünleri üretir.
Platts tarafından sağlanan fiyatlandırma bilgileriyle Gulf Coast ULSD Crack Spread olarak tanımlanan dizel crack, dünkü spot piyasada 41,89 dolar seviyesindeydi.
Kilduff, "Bu rakam birkaç hafta önce 50 dolarlardaydı." dedi.
ABD dizel crack’in sağlıklı kalmasının bir nedeni de denizaşırı talep.
Enerji Bilgi Dairesi (EIA), Haftalık Petrol Durum Raporunda 13 Ekim'e kadarki bir önceki haftada ABD'nin, sıvılaştırılmış doğal gaz hariç 10,565 milyon varil sıvı enerji ürünü ihraç ettiğini açıkladı.
Bu ihracatın 5,301 milyon varilini ham petrol, 5,355 milyon varilini ise yakıt ürünleri oluşturdu. Benzin sadece 1,081 milyon varil olurken geri kalanı damıtılmış fuel oil, kerosen tipi jet yakıtı, artık fuel oil, yakıt etanolü, propan, propilen ve diğer yağları içeren damıtılmış ürünlerden oluştu.
Genel olarak ABD petrolüne yönelik ihracat talebi, Amerikan enerji firmalarının ceplerini doldurmaya yardımcı oluyor ve onları yakıt üretimini büyük ölçüde sürdürmeye teşvik ediyor, bu da pompada benzin fiyatlarının düşük kalmasını sağlıyor.
Amerikan Otomobil Birliği (AAA), dün yaptığı açıklamada, İsrail-Hamas savaşının olası etkilerine ilişkin endişelerin tetiklediği ham petrol fiyatlarındaki artışa rağmen benzin fiyatlarının sürekli olarak düşmesi olgusuna dikkat çekti. Düşen yapraklar ve zayıflayan enerji talebiyle bilinen sonbahar mevsimine atıfta bulunan Birlik, "Yapraklar döküldükçe benzin fiyatları da düşüyor." dedi.
AAA, petrol piyasasında dalgalanmalara neden olan küresel gerginliklere rağmen bir galon gazın ulusal ortalamasında, sonbahar düşüşünün sürdüğünü ve geçen haftadan bu yana sekiz sent düşüşle ortalamanın 3,56 dolara gerilediğini söyledi. Bir ay önce galon başına 3,88 dolar olan 2023 zirvesinden bu yana pompa fiyatlarının 32 sent kaybettiğini de ekledi. Bu da sürücülerin depoyu her doldurduklarında yaklaşık 5 dolar tasarruf ettikleri anlamına geliyor.
AAA sözcüsü Andrew Gross, "Gaz fiyatları günde yaklaşık bir kuruş düşerken bu, buzul hızı gibi geliyor." dedi.
"Petrol piyasası İsrail ve Hamas arasındaki savaşın genişleyip genişlemeyeceğini izliyor, bu nedenle fiyat, varil başına 80 doların ortalarında oldukça yüksek bir fiyatta sıkışmış durumda. Bu da benzin fiyatlarındaki düşüşü yavaşlatıyor."
Benzin talebi geçen hafta günlük 8,58 milyon varilden 8,94 milyon varile yükselerek beklenenden daha iyi bir performans sergiledi. Toplam yurt içi benzin stokları ise günlük 2,4 milyon varil azalarak 223,3 milyon varile geriledi.
AAA şunları da ekledi:
"Artan talep ve daralan arz, tipik olarak pompa fiyatlarını arttırsa da yatay seyreden petrol fiyatları, tam tersi bir etki yarattı. Petrol fiyatları sabit kalır ya da düşerse sürücüler, önümüzdeki haftalarda pompa fiyatlarında daha fazla düşüş bekleyebilir.
Bugünün ulusal ortalaması olan 3,56 dolar, bir ay öncesine göre 32 sent, bir yıl öncesine göre ise 29 sent daha az."
***
Yasal Uyarı: Bu makalenin amacı sadece bilgilendirme olup hiçbir şekilde herhangi bir emtia veya ilgili menkul kıymetlerin alım satımına yönelik bir teşvik veya tavsiye niteliği taşımamaktadır. Yazar Barani Krishnan, hakkında yazdığı emtia ve menkul kıymetlerde bir pozisyona sahip değildir. Herhangi bir piyasa analizine çeşitlilik getirmek için genellikle kendi görüşleri dışında bir dizi görüş kullanır. Tarafsızlık sdına bazen karşıt görüşler ve piyasa değişkenleri sunar.