20.12.2019 Alan Yatırım - Global Analiz
Paladyum bu yıl yüzde 58’e yakın yükseliş kaydederek 2019 yılının en başarılı performans sergileyen değerli madeni olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Geçtiğimiz günlerde 2000$ seviyesini test eden paladyum, 2018’in son aylarında 16 sene sonra altın fiyatını geçerek dikkatleri üzerine çekmişti. 2018 ve 2019 yılında ticaret savaşının küresel piyasalarda yarattığı oynaklık güvenli liman varlıklarına destek sağlarken, emtia fiyatlarındaki gerileme dramatik olmuştu. Sanayide kullanılan bu maden, küresel ticaret hacmindeki gerilemeye direnç gösterdi. Elektronik, dişçilik, mücevherat sektörlerinin yanı sıra en yoğun olarak otomotiv sektöründe kullanılan bu değerli madene olan toplam talebin yüzde 80’i otomobil üretiminde kullanılıyor. Otomobillerin sera gazı salınımını azaltması açısından filtreleme sistemlerinde kullanılan, çevre açısından da oldukça önemli olan paladyum fiyatındaki gelişmeler ağır sanayiyi yakından ilgilendiriyor. 2018 yılında otomotiv sektörüne getirilen regülasyonlar neticesinde otomobillerin katalitik konvektör yapımında daha sık kullanılmaya başlanan paladyum, katalitik konvektör talebinin artması beraberinde paladyum fiyatlarını da yükseltti. Paladyum, otomobillerin ürettiği çevreye zararlı gazları daha az zararlı karbondioksite ve su buharına dönüştürüyor. Hibrit araçlarda da kullanılması talebin dönemsel değil, gelecekte de canlı kalacağına işaret ediyor. Talep şoku karşısında yetersiz kalan küresel paladyum arzının kısa vadede karşılanması zor gözükmekte.
Rusya, toplam paladyum üretiminde %38’lik bir paya sahip olduğu için fiyatları etkileme konusunda önemli bir piyasa aktörü durumundayken, Rusya’nın, Avrupa ve diğer ülkelerle yaşadığı gerilimler, paladyum fiyatlarını da etkilemekte. 2014 yılında Avrupa ve ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları, paladyum fiyatlarının tarihi seviyelere ulaşmasına neden olmuş; fiyatlardaki bu sıçrama, otomotiv firmalarının maliyetlerini de olumsuz etkilemişti. Rusya’nın, geçtiğimiz Mart ayında değerli metaller için altı aylık geçici bir hurda ve atık ithalatı yasağı planladığını duyurmasının sonucunda, toplam talebin toplam üretimden fazla olduğu paladyum fiyatları rekor seviyelere yükseldi.
Paladyum Fiyatlarındaki Yükseliş Devam Edecek mi?
Politik gelişmelere ve çevresel nedenlere hassasiyeti yüksek olan bu değerli metalin yıllık bazda bakıldığında volatilitesinin oldukça yüksek olduğunu söylemekte fayda var. 2018 yılının Ağustos ayında 832$ seviyelerinden işlem gören paladyumun ons fiyatı, Aralık ve Ocak aylarında toplam talebin toplam arz miktarını aşmasıyla birlikte yüzde 30’a yakın bir sıçrama yaşamıştı. Sonrasında Mart ayında 1620 $’a yükseldikten sonra düzeltme hareketinin etkisiyle 1375 $ seviyesine gerilemişti. Mayıs ayından bu yana ise kademeli bir şekilde 2000 $’a yükseldi. Fiyat hareketlerinin temeline baktığımızda paladyuma olan talebin %80’inin otomotiv sektörüne bağlı olması paladyum fiyatlarını otomobil satışlarına karşı oldukça hassas kılıyor. Arz kanalı perspektifinden, araçların karbon emisyonlarına getirilen regülasyonlar kısa vadede arzın, talebin gerisinde kalmasına yol açarken, paladyum fiyatları hızlı bir şekilde değer kazandı. Uzun vadede arz ve talep miktarı arasındaki makas paladyum fiyatlarının geleceğini şekillendirmeye devam edecektir. 2019 yılı küresel ekonomiye yönelik endişelerin arttığı; büyüme beklentilerinin düştüğü bir yıl olsa da ticaret anlaşmasının yarattığı iyimserlik ve resesyon beklentilerinin düşük olması açısından 2020 yılı şimdilik olumlu gözüküyor. Fiyatların son dönemde ciddi bir şekilde yükselmesi beraberinde düzeltme beklentisini getirse de global faizlerin düşük seyrettiği, ekonomik beklentilerin olumlu olduğu bir senaryoda, otomotiv satışlarındaki artışa bağlı olarak paladyum fiyatları bir miktar geri çekilmenin ardından orta vadede 2100-2150 $ bandına doğru hareket etmesini ve 2020 yılında yükselişini sürdürmesini beklemekteyiz.