Küresel piyasalarda yaşanan durgunluk sonrası, 2010'dan itibaren artan iç talep öncülüğünde, ekonomide çarklar yeniden dönmeye başlamış, özellikle otomotiv sektörü bu talepten en çok yarar sağlayan sektör olmuştu. Fiyatların gerilediği bu dönemde, ÖTV teşvikleriyle birlikte fiyatlar biraz daha aşağıya gelmiş, ciddi boyutlara ulaşan otomobil çılgınlığı başlamıştı. Ta ki günümüze kadar.
TÜİK tarafından aylık yayınlanan Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri, sanayi sektörü hakkında önemli ipuçları veren öncü göstergeler niteliğindedir. Geçtiğimiz hafta yayınlanan Haziran ayı rakamları, özellikle otomotiv sektöründe durgunluk dönemine girildiğine dair işaretler taşımakta.
6 aylık dönemler itibariyle, her iki endeks de 2010 yılından itibaren ortalama %13,7 artış kaydetmiş. Ancak, 2012 yılının ilk yarısında ilk kez düşüş kaydederek, Sipariş Endeksi 4,5%, Ciro Endeksi 5,40% azalış göstermiştir.
Son 6 aylık döneme baktığımızda ise, Sipariş ve Ciro endekslerinde artan bir trend hakim. (Kredi maliyetlerindeki azalış bu durumu bir nebze olsun açıklar nitelikte.) Buna rağmen, 6 aylık ortalama hala geçen senenin gerisinde.
Otomotiv sektörü, 2010 yılından itibaren 6 aylık dönemler baz alınarak değerlendirildiğinde;
- Pazar, ortalama 11,06% artış gösterirken, 2012 1.yarıyıl bir önceki döneme göre 22,58% azalmış,
- Üretim, ortalama 16,13% artış gösterirken, 2012 1.yarıyıl bir önceki döneme göre 31,92% azalmış,
- İthalat, her yıl ortalama 13,14% artış gösterirken, 2012 1.yarıyıl bir önceki döneme göre 18,83% azalmış,
- İhracat, ortalama 0,33% artış gösterirken, 2012 1.yarıyıl bir önceki döneme göre 5,34% artmış,
TÜİK tarafından aylık olarak yayınlanan, trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtı verileri de, son dönemde sektörde yaşanan daralmayı destekler niteliktedir. Trafiğe çıkan araç sayısı 2012’nin ilk yarısında bir önceki döneme göre 16,93% azalış göstermiştir.
(2011 yılında toplam kaydı yapılan araçların %50'si otomobil, %21'i kamyonet, %17'si motosiklet, %5,25'i Traktör.)
Otomotiv piyasasındaki son durumu anlayabilmek adına halka açık şirketlerin verilerine bakmakta yarar var. Piyasanın hemen hemen 1/3’ünü yansıtan, Tofaş, Ford ve Doğuş Oto firmaları baz alındığında, son dönemde cirolardaki düşüş dikkat çekici.
Otomotiv sektöründe, geçen seneye kadar devam eden talep kaynaklı iyimser havalar, yerini 2012’nin ilk yarısından itibaren, durgunlaşan hatta kötüleşen bir havaya bırakmış durumda. Önümüzdeki dönemde Merkez Bankası tarafından faiz indirimine gidilmesi, talep tarafında tekrar eski iyimser havaların geri gelmesinde etkili olabilir. Şimdiden kesin bir şeyler söylemek zor, ancak beklentiler bu yönde.