Bu makale 27.11.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
OPEC ve OPEC+ gelecek hafta üretim kısıtlaması anlaşmasının durumunu ve Haziran ayına kadar uzatıp uzatmama kararını değerlendirecek.
Grup geçtiğimiz Haziran ayında toplandığında anlaşmayı 2020 Mart ayına kadar uzatma kararı çıkmıştı. OPEC tipik 6 ay yerine 10 aylık erteleme ile Aralık ayı toplantısındaki baskıdan biraz kurtuldu. Bu hamle geçen Aralık ayında ortaya çıkan toptan satışların yanında fiyat kargaşasını önlemek için tasarlanmış olabilir.
Yaklaşan toplantının baskıyı azaltmak yerine OPEC ve OPEC+’ın petrol piyasasını etkileme kabiliyeti arasında artan ayrışmayı ve bunun nasıl etkilediğini ortaya çıkarması bekleniyor. İşte takip edilecekler:
1. Daha Küçük Üreticilerin Kartelden Ayrılışı
OPEC geçen yıl Katar’ın ve 2016 yılında Endonezya’nın üyeliklerini kaybetti. Ekvador’un OPEC kotaları altında izin verilenden daha fazla petrol üretmeye ihtiyacı olmasından dolayı Ekim ayında resmi olarak yaptığı ayrılma planları duyurusundan sonra bu yıl ayrılması bekleniyor.
Majör bir OPEC üreticisi olmasa da Ekvador’un çıkışı petrol kartelinin gücüne ve bir kuruluş olarak ilgisine dair kötü bir işaret. Ekvador şu an sadece 540.000 varil üretim yapıyor ancak küçük petrol üreticilerinin OPEC üyeliğini artık faydalı bir durum olarak görmemesi, OPEC’in petrol fiyatlarını manipüle edememesine bir işaret. Geçmişte küçük petrol üreticileri için avantajı petrol piyasası üzerinde kolektif etkisi olmasıydı. Ekvador’un ayrılışı uzun vadede güçlü bir reaksiyon almayacak olsa da küçük üreticilerin ayrılmaya devam etmesi halinde OPEC’in petrol fiyatları üzerindeki gücü daha da azalacak.
2. Uyumda Yalnızca Hafif Bir İyileşme
OPEC 4-5 Aralık’taki teknik toplantılarında uyum oranlarında yalnızca hafif artışlar raporlayacak. Geçen ay OPEC üreticilerinin üretim kotalarıyla uyum oranını izleyen S&P Platts yalnızca %142’ye düşüş olduğunu raporladı. Bu sadece kotaya tabi OPEC üyelerini içeriyor, Libya, İran ve Venezuela yok. Pek çok OPEC üyesi – Cezayir, Angola, Kuveyt ve Suudi Arabistan – kotalarının altında üretim yaparken, Nijerya ve Irak büyük oranlarda aşırı üretime devam etti.
Suudi Arabistan Abqaiq ve Khurais’e yönelik saldırıların ardından üretimini, yavaşladığı Eylül ayına göre büyük oranda artırdı. Petrol bakanı Prens Abdülaziz bin Salman Suudi Arabistan’ın Kasım ayındaki üretiminin Ekim’dekiyle aynı – 9,86 milyon varil – olacağını zaten onaylamıştı.
Bununla birlikte Irak üretimini bir miktar azalttı. Argus devlete ait Basrah Petrol tarafından işletilen güney Irak’taki petrol sahalarının, Kasım ayında kapasitesinin yalnızca %25’ini kullandığını raporladı. OPEC'in Nijerya ve Irak'a petrol üretimini kotaya uymaları için düşürmeleri yönünde baskı yapmaya devam etmesi muhtemel ancak muhtemelen pek başarılı olamayacak. Piyasa izleyicileri JTC (ortak teknik komite) ve JMMC (ortak bakanlıklar izleme komitesi) toplantılarının her ikisinin de bir sonucu olarak herhangi bir fiyat hareketi beklememeli.
3. Rusya Olmadan Konsensüs Yok
OPEC ve OPEC+’ın yürürlükteki kota sisteminde bir değişiklik yapmayacağı ve kesintileri 2020 Haziran ayına kadar uzatacağı bekleniyor. Mevcut kotalar Mart 2020’ye kadar devam ediyor.
OPEC içerisindeki bazı üreticiler fiyatları korumak için daha derin kesintiler isteyebilir ya da 2020 için karamsar talep tahmininin bu kesintileri gerektirdiğini düşünebilir ancak OPEC esasen, mevcut sistemde böylesi değişiklikleri destekleyecek ya da kabul edecek bir ulus olan Rusya olmadan herhangi bir konsensüse ulaşamıyor. Mega üretici Suudi Arabistan ve OPEC’in geri kalanı üzerinden daha derin kesintilerden avantaj sağlasa da Rusya üretimini minimumda tutuyor. Örneğin Eylül ayında 11,25 milyon varil üretimle 11,18 milyon varillik kotasını aştı. Petrol bakanı Alexander Novak Eylül ayı JMMC toplantısında uyardıktan sonra, Rusya’nın uyumunu geliştireceğinin sözünü verdi ancak Ekim ayı petrol üretimini yalnızca 11,23 milyon varile düşürdü.
Piyasa izleyicileri Rusya’nın bu davranışa devam etmesini bekleyebilir, özellikle de Rusya’nın üretimini düzene sokmakta zorlandığı kış aylarında.