Suudi Arabistan petrol üretiminde bir kısıntı yapılacağını açıklayarak ABD'nin blöfünü görmüş olabilir, ancak Suudi Enerji Bakanı Khalid al-Falih bir yangını söndürürken bir başkasını başlatmış olabilir: eğer fiyatlar yükselirse ABD'nin petrol üretimini daha da artırması ihtimali.
Burada "eğer" kelimesi önemli çünkü Suudiler'in liderliğindeki OPEC'in ve Rusya dahil diğer müttefiklerinin önümüzdeki altı ayda toplamda günlük 1,2 milyon varillik kısıntıya gideceği haberlerinin ardından gün içinde %5 yükselen piyasa Cuma günkü kapanışta bu kazancın sadece %2'lik kısmını koruyabildi.
Pazartesi günü, ABD WTI ham petrolün Kasım sonunda ulaştığı 13 aylık dip olan 49,41 Dolar'a karşılık erken Asya seansında varil başına 52 Dolar civarına gelmesiyle birlikte yükseliş durmuş gibi göründü. Varil başına 62 Dolar seviyesine yakın olan küresel benchmark Brent yükselse de, %0,5'ten fazla bir kazanç sağlamayı başaramadı.
Kısıntılar Yeterli Olacak Mı?
40 yıllık OPEC gözlemcisi Dominick Chirichella, beklenen kısıntıların artık bilinmesiyle birlikte, "artık merak edilen sorular... kısıntı yeterli mi, bütün katılımcılar anlaşmaya uyacak mı, küresel stokların beş yıllık ortalama seviyesine geri dönmesi ne kadar zaman alacak ve fiyatlara nasıl bir yansıma görülecek?" dedi.
New York bazlı Energy Management Institute'de Risk ve Ticaret Başkanı Chirichella bütün bu soruları "öngörülen dönemin gerçek döneme doğru yaklaşmasıyla birlikte önümüzdeki ayalrda defalarca sorulacak ve cevaplanacak tipik sorular" olarak tanımladı. Analistlere göre üretim kısıntıları, Çin'de ve dünyanın diğer başlıca merkezlerinde yaşanması beklenen ekonomik yavaşlama sebebiyle zaten enerji talebi olarak düşük geçecek bir dönemde gerçekleşecek.
Piyasanın bu hafta odak noktası olacak bir başka gelişme, ABD Enerji Bilgi İdaresi'nin Salı günü yayınlayacağı Kısa Vade Enerji Görünümü (STEO) raporu olacak. Her çeyrek yayınlanan bu rapor piyasa tarafından dikkatle takip edilecek ve OPEC ile birlikte petrol fiyatlarının zayıflığı sebebiyle kendi üretiminde %9'luk kısıntıya giden ve ABD'nin en büyük ikinci petrol tedarikçisi Kanada'nın üretim kısıntısı kararları nedeniyle bu çeyrekte daha da büyük bir önem arz edecek.
Chirichella, 2019'un ilk çeyreğinin sonunda arzın talebin altına düşmesi durumunda küresel stokların sabit bir stok azaltma modeline geçeceğini söyleyen analistlerle aynı fikirde olduğunu söyledi. Ancak bunun "iyimser bir küresel talep profiline dayandığını" ekledi.
ABD Sondajları Yeni Bir Arz Tsunamisi Başlatabilir
Diğer bir deyişle, Piyasanın Cuma günü açıklanan kısıntıların uzun vadeli etkilerine yönelik kötümserliğinin altını çiziyor: İki ay içinde değerinin %35'ini kaybeden bir piyasaya bir taban koymak için yeterli olabilirlerse de, önümüzdeki altı ila on iki ayda ABD'li petrol sondajlarının piyasaya salabileceği arz tsunamisini kontrol altına almak için yeteri kadar derin olmayacaklar gibi görünüyor – özellikle de ham petrol fiyatlarında toparlanma yaşanırsa.
New York bazlı enerji koruma fonu Again Capital'da partner John Kilduff: "Piyasa büyük ihtimalle bu kısıntılardan olumlu bir biçimde etkilenecek, ancak ne kadar etkilenecek olduğu daha iyi bir soru. ABD'de bu yıl %30'luk fiyat artışıyla birlikte üretimde 2 milyon varillik yükseliş yaşandı. Bu yüzden, mantıksal olarak, %15'lik bir fiyat artışı bir diğer milyon varil ya da daha fazlasını getirerek, kısıntıları etkisiz hale getirebilir."
Kilduff ekledi: "Eminim ki ABD'deki her kaya petrol sondajcısı 60 ila 70 Dolar bölgesinde kendilerini bir yıl daha götürmeyi sağlayacak kadar fon güvenceye aldı. Sondaj maliyetinde verimlilik de gittikçe artıyor; Bakken Havzası'nda kar etmek için varil başına 55-59 Dolar'lık fiyatlara ihtiyaç duyarken, Permian Havzası'nda 40 Dolar'lık varil fiyatlarıyla bile kar edilebiliyor."
Zaten şimdiye kadar dünyanın en büyük petrol üreticisi olan ABD son verilere göre günde 11,7 milyon varillik petrol üretiyor. Buna karşın Suudi Arabistan günde 11,1 milyon, Rusya ise günde 11,4 milyon varil üretim yapıyor. Geçen hafta Amerika enerji sektörü yeni bir başarı sağladı: Ülke 75 yıldır ilk kez, ithal ettiği ham petrol ve petrol ürünlerinden daha fazla ihraç ederek bir net petrol ihracatçısı oldu.
Aynı zamanda ABD İçişleri Bakanlığı Kasım sonunda yaptığı açıklamada, Texas ve New Mexico'da yer alan Permian Havzası'nın Delaware Havzası kısmının yaklaşık 46,3 milyar varil petrol, 281 trilyon kübik feet doğalgaz ve 20 milyar varil sıvı doğalgaz içererek tarihin en büyük sürekli petrol ve gaz kaynağı potansiyeli olduğunu belirtti.
Trump Farklı Bir Cevap Verebilir
Başkan Donald Trump, daha önce Twitter'da yazdığı ve gruba petrol üretiminde kısıntı yapmamasını ve hatta daha ucuzdan satmasını söylediği çıkışa kıyasla, Cuma günü yapılan üretim kısıntısı konusunda Suudi Arabistan ve diğer OPEC üyesi ülkelerine henüz siyasi olarak bir çıkış yapmadı.
CIA'in Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Salman'ın emriyle öldürüldüğüne inandığı Suudi Arabistan doğumlu olan ve ABD'de yaşayan gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin ardından Trump'ın Suudi Arabistan'ı olası yaptırımlardan koruması sebebiyle haftalar boyunca Suudiler'in Trump'ın isteğine boyun eğeceği düşünülüyordu.
Yine de Başkan Trump, geçen haftaki hareketiyle ABD dışındaki petrol üreticilerinin çıkarlarına uzun vadeli bir zarar vermiş olabilir. Perşembe günü OPEC toplantısı gerçekleşirken, Trump ABD'nin batısındaki dokuz milyon akrelik bölgeyi petrol sondaj çalışmasına açtı. Bu arazilerin çok zengin petrol yataklarına sahip olduğu, ancak bölgede yaşayan bir kuş türünün korunması amacıyla bu güne kadar petrol sondajcılarına yasaklı olduğu söyleniyor.