ABD’de Mart ayı istihdam raporuna yönelik pozitif tahminlere rağmen, Çin’in Shanghai’deki finans merkezinin kapatılması da dahil olmak üzere COVID-19 önlemlerini sıkılaştırma adımları petrol ve diğer önemli emtiadaki talebe darbe vurabilir.
Piyasalar genelinde de oynak bir haftaya tanık olabiliriz; yatırımcılar ABD’de istihdam raporundan bir gün önce, Perşembe günü yayımlanacak kişisel gelir ve harcama figürleri yoluyla enflasyon verilerini takip edecek.
J.P. Morgan hafta sonu öncesinde paylaştığı bir raporda, Avrasya’da ve California’da mobilite sayılarında bir düşüş yaşandığını belirtti. Wall Street bankası bunun petroldeki talep yıkımına dair en net işaret olduğunu söyledi. Petrol fiyatları, 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından neredeyse 140 dolara ulaşmanın ardından büyük oranda 100 dolar civarında seyretti.
Pazartesi günkü Asya seansında, Londra’da işlem gören küresel petrol Brent Singapur’da öğlen saat 12:00 itibarıyla 3,23 dolar, ya da %2,6 düşüşle varil başına 114,14 dolardaydı. Brent geçtiğimiz haftada neredeyse %12 yükselerek, Ukrayna’nın işgalinden bu yana en büyük haftalık kazancını kaydetmişti.
ABD ham petrolü West Texas Intermediate (WTI) 3,51 dolar, ya da %3,1 düşüşle 110,39 dolardaydı. WTI geçtiğimiz haftada %8,8 yükseldi.
Siyasi ve ekonomik sıkıntılara karşı bir koruma aracı olan altın bile, Pazartesi Asya işlemlerinde düşüş yaşadı.
New York COMEX’teki en aktif altın vadeli işlem sözleşmesi olan Nisan sözleşmesi 10,10 dolar, ya da %0,5 düşüşle ons başına 1.944,10 dolar seviyesindeydi. Sözleşme geçtiğimiz haftada %1,3 yükselmişti.
Dünya tam da salgının artık sona erdiğini düşünürken, Çin’de semptom göstermeyen vakalarda yeni bir günlük rekor kaydedilmesinin ardından Pazar günü Shanghai şehrinin COVID-19 testlerinin uygulanması amacıyla toplam dokuz günlük bir dönemde iki aşamalı olarak karantinaya alınacağı açıklandı.
Shanghai yaklaşık bir aydır COVID-19 vakalarında yeni bir artışa tanık oluyor ve Cumartesi günü ilk dalganın gerilemesinden bu yana en yüksek günlük vaka sayısı kaydedildi. Şehirde semptom göstermeyebn 2.631 vaka, semptom gösteren 47 yeni vaka kaydedildi. Shanghai’daki semptom göstermeyen vakalar, o gün Çin’de kaydedilen semptom göstermeyen vakaların toplamının neredeyse %60’ını oluşturdu.
Shanghai’da yetkililer daha önce, şehrin ekonomisinin istikrar kaybı yaşamaması adına tam kapsamlı bir karantinaya direnç göstermiş ve bunun yerine komşu mahallelerin tek tek gözlemlendiği, daha kademeli bir yaklaşımı seçmişti.
Yeni kurallar kapsamında, belirlenen bölgelerde karantina saatlerinde toplu taşıma ve araç çağırma hizmetleri faaliyet göstermeyecek ve izin sahibi olmayan araçlar trafiğe çıkamayacak. Aynı zamanda, kamu hizmetleri ve gıda tedariği sağlayan şirketler hariç olmak üzere tüm şirketler ve fabrikalar karantina boyunca üretimi durduracak ya da uzaktan çalışacak.
JPM paylaştığı raporda yüksek ham petrol fiyatlarının emtiada talep yıkımı yaratan tek kuvvet olmadığını belirtti. Ukrayna’daki kriz, Rusya’ya yönelik sert yaptırımlar ve son derece bulaşıcı olan Omicron varyantının Çin’de yayılmaya devam etmesi, bölgesel akaryakıt tüketimi üzerinde yüksek fiyatlardan bile daha doğrudan bir etkiye sahip. JPM Çin’deki aktivitenin Mart ve Nisan’da daralmasını beklediğini ekledi ve Çin’in ikinci çeyrek GSYİH büyümesine yönelik beklentisinde %1,1 puanlık bir düşüşe gitti.
Bu beklentiler sonucunda, banka 2022 ikinci çeyrek talep tahminlerini günlük 1,1 milyon varil, üçüncü ve dördüncü çeyrek talep tahminlerini ise günlük yaklaşık yarım milyon varil civarında azalttı. Yüksek fiyatlar, COVID-19 kısıtlamaları ve Ukrayna’daki kriz Rusya, Çin, Hindistan ve Avrupa’daki talebi azaltırken, bankanın 2022 küresel petrol talebi beklentisinde günlük ortalama 420 bin varillik bir düşüş yaşandı.
ABD’de tarihinin en yüksek benzin fiyatlarının görülmesine rağmen şimdiye kadar görece daha izole kaldı ve JPM’in talep üzerinde yaptığı revizyonlar jeopolitik şokun merkezi olan Avrupa’da yoğunlaşmış durumda. Bankanın ekonomistleri Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana bölgeye dair büyüme tahminini %2’nin üzerinde düşürdü ve enflasyon tahminlerini neredeyse %3 yükseltti.
JPM Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sebebiyle 2022 Avrasya petrol talebine dair beklentisini günlük 270 bin varil düşürdü. Rusya’daki sivil hava araçlarının neredeyse yarısı hava sahası yasakları ve yedek parça eksiklikleri sebebiyle seferden çekilmiş durumda ve bu sebeple Avrasya’daki jet yakıtı talebi bir önceki tahminin günlük 130 bin varil altında olacak. JPM aynı zamanda yüksek fiyatlara yönelik hassasiyet ve bölgedeki ekonomik büyümeye yönelik beklentilerin düşmesi sebebiyle Avrupa’daki petrol talebine yönelik tahminini günlük ortalama 160 bin varil düşürdü.
California’da, tüm araçların belli bir dönemde toplamda kat ettiği yolu gösteren “vehicle miles traveled“ (VMT) ölçütü, geçtiğimiz yılın sonlarından bu yana 2018-19 seviyelerini yakından takip ediyordu. Ancak bu yıl iki kez 2019’daki trendden ayrıştı: ilk olarak Omicron vakaları eyalet genelinde yayıldığında ve sonrasında petrol fiyatlarının sıçrama yaptığı Şubat sonunda.
Bir kaynağa göre, bu ay içinde stratejik petrol rezervinden (SPR) 30 milyon varillik bir petrol satışı yapan Biden yönetimi, bundan daha büyük bir satış daha yapmayı planlıyor. ABD ile birlikte, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) diğer üyeleri toplamda rezervlerinden 60 milyon varil civarında petrolü piyasalara sundu.
J.P. Morgan’da emtia araştırmalarının başındaki isim olan Natasha Kaneva’ya göre, “Kesinlikle çok daha fazlasını sunmak için yeterli kapasiteye sahipler. IEA üyeleri, stratejik petrol rezervlerinde yaklaşık 1,5 milyar varil petrol bulunduruyor. Stratejik petrol rezervlerinin arkasındaki fikir de zaten acil durumlarda bir çözüm sunabilmekti.“
Cuma günü yayımlanacak olan Mart ayı tarım dışın istihdam raporu, piyasalara Fed’in faiz artışları için çizdiği yolun çok mu agresif olduğuna ya da yeterince agresif olmadığına dair bir fikir sunabilir.
Ekonomistler, Şubat ayındaki 678 binlik artışın ardından ABD ekonomisinin 475 bin yeni iş yaratmış olmasını bekliyor. Ortalama saatlik kazançların yıllık (YoY) %5,5 artması, işsizlik oranının ise %3,7’ye gerilemesi bekleniyor.
İstihdam piyasasındaki güçlülüğün devam ettiğine dair işaretler, hızla yükselen enflasyonu dizginlemeye çalışan Fed’in faiz artışlarında daha agresif bir tutum benimsemesine yönelik argümanı güçlendirecektir.
Fed 16 Mart’ta 25 baz puanlık bir faiz artışı yaptı ancak bu tarihten itibaren, Fed Başkanı Jerome Powell bir resesyonun tetikleneceğine dair korkulara rağmen merkez bankasının gerek gördüğü takdirde faizlerde 50 baz puanlık artışlar yapmaya hazır olduğunu söyledi.
İstihdam raporu öncesinde, Perşembe günü Şubat ayı kişisel gelir ve harcamalara yönelik figürler yayımlanacak. Raporda, Fed’in yakından takip ettiği bir enflasyon ölçütü olan kişisel tüketim harcamalaları verileri de yer alıyor.
Ekonomistler, çekirdek kişisel tüketim harcamaları endeksinin yıllık bazda %5,5 yükselerek, Fed’in %2’lik enflasyon hedefinin çok üzerinde kalmasını bekliyor.
ABD’deki ekonomik takvimde aynı zamanda tüketici güveni, iş ilanları, özel sektör işe alımları, işsizlik maaşı başvuruları ve ISM imalat PMI verileri de yer alıyor.
Ek olarak, New York Fed Başkanı John Williams, Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker, Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic ve Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin de hafta içinde konuşmalar gerçekleştirecek.
Açıklama: Barani Krishnan her piyasaya yönelik analizlerine çeşitlilik katmak adına kendine ait olmayan görüşlere de yer verir. Tarafsızlık için, zaman zaman zıt görüşler ve piyasa değişkenleri sunar. Kaleme aldığı emtia ve menkul kıymetlerde bir pozisyona sahip değildir.