Ayetullah Ali Hamaney'in ABD'ye ve Donald Trump'ın İran'ın 52 önemli kültür bölgesini vurma sözüne karşılık olarak "tam nükleer zenginleştirme" ve "sert intikam" tehditleri dışında, emtiadaki makro tacirlerinin takip etmek isteyeceği bir diğer gelişme, Vladimir Putin'in bu ABD-İran restleşmesine yönelik tepkisi olacak.
Çünkü İran'ın dini liderinin ve ABD başkanının duygularını işin içinden çıkardığınızda, Rus liderinin hedeflerini ve dünyanın diğer bir süpergücü olan ve en büyük ikinci petrol üreticisi konumunda bulunan ülkenin son siyasi krize nasıl bir tepki verebileceğine yönelik daha açık bir şekilde görebilirsiniz.
Rusya İran'a Yardıma Gelecek Mi?
Rusya'nın ABD ile mücadelesinde İran'a yardım etme ihtimalini de düşünürlerse, makro tacirleri için Putin'in tepkisi daha da önemli bir hale gelecek. Bunun yanında, Moskova'nın OPEC'in üretim kesintilerinden çekilme ihtimali de var ki, bu da ham petrol fiyatlarına baskı yapabilir ve Orta Doğu'nun en büyük petrol üreticisi ve ABD'nin en yakın müttefiklerinden biri olan Suudi Arabistan'ın bütçesini test edebilir.
George Mason University Schar School of Policy and Government'ta siyaset ve devlet yönetimi profesörlüğü yapan Mark Katz, Atlantic Council için kaleme aldığı yazıda "Moskova, şaşırtıcı olmayan bir şekilde Washington'ın İranlı komutan Kasım Süleymani'nin bir hava saldırısıyla Bağdat'ta öldürüldüğü açıklamasına olumsuz bir tepki verdi," dedi.
"Ancak Moskova Trump yönetimini Süleymani'nin öldürülmesi konusunda sert bir şekilde eleştirmiş olsa da, şimdiye dek Rusya'nın bu konuda ne yapacağı konusunda sessizliğini korudu." Ancak Katz, Moscow Times da çıkan "Rusya'nın sadece diplomatik desteğin ötesine geçerek Orta Doğu'daki çıkarlarını korumak adına İran'a askeri bir destek sağlamak gibi bir adım atması şaşırtıcı olmaz," yorumuna da katılıyor.
İran'a Yönelik Rus Yardımı Petrol ve Altını Yükseltebilir
Rusya'nın herhangi bir şekilde dahil olması, ABD-İran çatışmasını yükseltip uzatabilir ve bu da şimdiden varil başına 70 Dolar'a ulaşan Brent ham petrolü ve ons başına 1.580 Dolar seviyelerinde gezinen altın vadeli işlemlerini daha da yükseltebilir.
Forbes petrol ve gaz analisti Gaurav Sharma ise, Rusya'nın OPEC+ ittifakı altında Suudi liderliğindeki OPEC'le yaptığı üretim kesintisi anlaşmasından çıkmasının ne kadar zaman alacağını soruyor.
İttifaktaki 10 OPEC dışı üyenin en büyüğü olan Rusya, 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada OPEC+'e bağlı olarak 2020'nin ilk çeyreğinde günlük 70.000 varil ek kesintiye gideceğini belirtmişti. Riyad ise günlük 167.000 varil kesintiye gitme teklifiyle, OPEC+'in toplam kesintisini günlük 2,1 milyon varile, yani küresel arzın %2,1'ine yükseltti.
Rusya OPEC+'te Ne Kadar Kalacak?
"2020'de petrol piyasasında bir türbülans yaşanmaması" amacıyla geçen yıl OPEC+ anlaşmasına olan bağlılığını yenileyen Rusya, ilginç bir şekilde bu açıklamanın hemen ardından anlaşmadan ne zaman çıkabileceğini merak etmeye başladı.
Rus Enerji Bakanı Alexander Novak 27 Aralık'ta—Viyana gerçekleştirilen yeni OPEC+ kesintileri duyurusunda Suudi dengi Abdulaziz bin Salman'ın yanında oturuşundan tam üç hafta sonra—devletin televizyon kanalı Rossiya24'e verdiği röportajda, "petrol üretimi kesintileri sonsuza dek süremez; kademeli bir şekilde çıkışa yönelik bir karar vermemiz gerekiyor," dedi.
Sharma'nın da açıkladığı şekilde, bu konu OPEC+'teki her dengi kadar Novak için de rahatsız edici. Forbes analisti "öncelikleri nerede yatıyor - petrol fiyatlarını mı, yoksa pazar payını savunmakta mı?" diye soruyor ve OPEC+'in fiyatı destekleyici hamlelerinin "avantaj kazanan, ancak kısıtlama olmadan üretime devam edebilen," ABD kaya petrolü üreticilerine de fayda sağladığına dikkat çekiyor.
ABD Ham Petrol İhracatı Rekor Seviyede
ABD Enerji Bilgi İdaresi'nin (EIA) her Cuma yayınladığı haftalık petrol verilerinde ham petrol ihracatı rakamlarını gören herkes, Novak'ı yaşadığı kaygıya hak verir.
EIA'nın 27 Aralık'la biten hafta için gösterdiği günlük 4,5 milyon varil ihracat, ABD'nin 2016'da ham petrol ihracatına devam etme kararı verişinden bu yana ulaşılan en yüksek seviye. Bu zamana dek ABD'nin ham petrol ihracatı her hafta günlük 4 milyon varilin altında kalmıştı.
2019'daki rekor ham petrol ihracatının dışında, ABD'deki haftalık petrol üretimi de günlük 12,9 milyon varille tarihi bir zirveye ulaştı. Yine de, ABD'nin petrol üretiminin yarısından fazlasını oluşturan kaya petrolü üretimi bu yıl biraz geride kaldı. ABD'li üreticiler ülke içindeki toplam aktif sondaj kuyusu sayısını geçen yıl 677 indirdi. Bu da 2018 seviyelerine göre 208 kuyu, ya da %24'lük bir azalma demek.
Buna rağmen, Sharma'nın da dikkat çektiği üzere, ABD OPEC+ kesintilerine bir varil bile katkıda bulunmadan ham petrol ihracatını artırdı ve ittifakın fiyatları yükseltme çabaları sayesinde ABD West Texas Intermediate ham petrolü 2016'da gördüğü varil başına 26 Dolar'lık diplerden 65 Dolar'a kadar yükseldi.
Rusya OPEC+'ten Çıkarsa Petrolde 5 Dolar Düşüş Yaşanabilir
ABD - İran krizinin yarattığı jeopolitik gerginliğin ötesinde, Rusya'nın OPEC+'ten çıkışı da kolayca WTI'ın ve küresel petrol benchmarkı Brent'in varil başına 5 Dolar kaybetmesine yol açabilir.
Neden? Çünkü Rusya'nın ayrılışı Suudi Arabistan'ın günlük 2,1 milyon varillik kesintinin tüm etkisini gösterebilmesi için kendi kesintisini daha da artırmak zorunda bırakacak.Ruslar'ın da Amerikalılar gibi tam kapasite üretime geçebileceği düşünülürse, Riyad'ın paktı tamamen terketmek yerine daha fazla kesintiye gidebilme becerisi ya da isteğine sahip olup olmadığı bilinmiyor.
Bloomberg'e göre Rusya, Kasım ayında kotasını günlük 11,191 milyon varilde tutma sözü vermesine rağmen ortalama olarak günlük 11,244 milyon varillik üretim gerçekleştirdi. Rusya'nın üretimdeki bu trendi Aralık'ta da devam etti; günlük 11,252 milyon varil üreten ülke, hedefinin günlük 62.000 varil üzerine çıktı.
Rusya'nın OPEC+'teki Varlığı Zaten Daha Çok Psikolojik
Sharma'ya göre "Rusya'nın aslında yaptığı şey fiziksel varil miktarında olmasa da en azında kağıt üzerinde kesinti anlaşmasına katılarak kendi ağırlığı sayesinde piyasaya güven vermek ve hatta geçen ay yaptığı gibi, kondensatları içermeme gibi bir hukuki açık barındırarak olsa da, kesintileri artırma kararına katılmak."
OPEC+ 4 -6 Mart tarihlerinde Viyana'da yeniden buluşuyor ve Moskova kararını o zaman verebilir.
Rossiya24 röportajında Novak Moskova'nın pazar payını koruması ve petrol ve doğalgaz şirketlerinin "yeni projeler geliştirmesine" izin vermesi gerektiğini belirtti. Ancak Novak Moskova'nın OPEC+'ten ne zaman çıkacağı konusunda bir yorum yapmadı.
Tabi ki bu onun değil, patronu Putin'in vereceği bir karar.