MERKEZE ŞAH DEDİLER O DA ROK YAPTI

2 + 2 =’değildir 4’ e. Evet değildir 21. Yy da matematik dahil yeniden tanımlanmaya ihtiyaç duymaktadır. Modern cebir günümüzde dört işlemin aklını almaktadır. Matematik saniyenin yarı hızında bir hızda bir kıtadan diğer kıtaya göç edebilen bir milyar doların hızına yetişememektedir. Yine de bu söylediklerim tüm sayıların 1 sayısından türetilebildiği gerçeğini değiştiremiyor.

***


TCMB; FED ve ECB’ den aldığı sinyalle faiz koridorunun üst bandında indirime giderek enflasyon ve büyüme arasında büyümeyi tercih etmiş oldu. Hükümet kanadından gelen faiz indir baskılarının da TCMB’nin bu adımında etkili olduğu kanaatindeyim. Öte taraftan TCMB son toplantısında aldığı kararlarla ROK ( rezerv opsiyon katsayısı), ( reverv katsayı seçeneği) oranlarında da değişime gitti. Bunu yapmakla amacı döviz rezervlerini güçlü tutarken yurt içi likiditeyi artırmak ve böylece büyümeyi parasal kanattan fonlamaktı. Rezerv biriktirme gücü açısından bakıldığında oldukça mantıklı gibi görünen ve yerli iktisadi birimlerin yeni tanıştığı bir sistem olan bu uygulamaya karşı benim ciddi şüphelerimin olduğunu belirtmek istiyorum.

Şöyle ki; sistem döviz rezervlerini güçlü tutmak açısından yararlı olabilir ancak merkezin asıl amacı ve hedefi olan fiyat istikrarı politikasıyla kökenden çatışmaktadır. Şimdi bu rezerv seçeneği katsayısı ayarlamalarıyla bankalara merkez tarafından bir seçenek sunuluyor; İstersen merkez bankası kasalarında tutmak zorunda olduğun TL cinsi zorunlu karşılıkları belirli bir oranda döviz olarak tutabilirsin diye. Özetle ‘merkeze getirip TL bloke edeceğine dolar bloke etmeyi seçebilirsin’ diye...

Bu sistemin iyi niyetle kullanıldığında sorun yaratmayacağı ortadadır ancak benim gelmek istediğim nokta madalyonun üçüncü yüzüdür. ( madalyonun üçüncü yüzü 21.yy da doğdu). Zamanında maliye bakanı Zekeriya Temizel’in gayet masumane ve de teorik olarak işlevsel yasası meşhur temizeller yasasına atıf da bulunarak başlamak istiyorum. Bu yasa o günlerde nereden buldun yasası olarak da tanınmıştır, temel amacı yüksek kayıt dışılığa sahip iktisadi sistemimizde kayıt dışılığı azaltmak ve devletin vergi gelirlerini artırmaktı. Size soruyorum böylece anlatınca bu yasanın amacında bir hata olduğu düşünülebilir mi? Sizce bürokratik anlamda hainlik içerden bir tutum var mı? Aklı bâli olanlar bu yasaya karşı çıkarlar mı? Elbette hayır, amaç belli devletimizin vergi gelirlerini artırmak! Peki sonrasında ne oldu?

Kayır dışı para kayda gireceği korkusuyla hızla kaçtı, Dolar kuru yükseldi, TL hızla değer kaybetti. Faizler yükseldi enflasyon hortladı. Zekeriya Temizel başarısız bir bürokrat olarak tarihe geçti, bağlantılı olarak Ecevit hükümeti de zayıfladı ve çöktü!

Değerli okurlar ROK sisteminde faaliyet gösteren bankalar şuan için ROK seçeneklerinin limitlerini sonuna kadar kullanmış değillerdir; adı üzerinde bu bir seçenektir. Bununla birlikte bu seçeneğin bankalar tarafından zamanı geldiğinde son hadde kadar kullanılabileceği ihtimali göz ardı edilemez durumdadır. Bankaların hızla ROK yapması TL likiditesini artırabilecekken dolar likiditesini azaltabilecektir. Gayet masumane görünen bu hamle hedge fonlar tarafından suistimale uğrayabilir konumdadır. TL’ye saldırı zamanının yaklaştığı şu günlerde özellikle banka gibi güçlü döviz talebinde bulunabilecek finansal kuruluşlara bu türden bir imkan yaratılması ciddi riskler taşımaktadır. Yarın işler terse döndüğünde veya hedge fonların o tartışılmaz emriyle işleri terse döndürmek amacıyla bankaların tüm ROK seçeneklerini sonuna kadar kullanmayacağını kim söyleyebilir?


Elbette orantılı kullanımlarda sıkıntı olmayacaktır ancak her bir hamle her bir taraftan ayrı ayrı gelerek dolar talebini artırdığında kimin gücü Dolar/TL nin 2.00 a gitmesine engel olmaya yetebilecektir? Siyasi zemin saldırı hazırlığına uygun hale getirilmektedir! Brezilya’nın gücü eğer parasını korumaya yetemediyse Türkiye’nin gücü de som kapitale elbette yetemeyecektir.


Özetle Merkezin olası kısa zaman dolar talebi gelişmesine bankaların ellerine koz vererek başladığı görüşündeyim. Merkez olası kur saldırısında kuru savunucu önlemleri almak yerine gelecekte kısa zaman talebini artırıcı adımlar atmakla ihtiyatsız davranmaktadır. Merkez FED’in parasal genişlemelerine dayanarak böyle yapıyorsa dahi hata içindedir zira FED in parasal adımlarının Amerikan ekonomisinde yakın zamanda enflasyonist baskılarla faiz oranlarını yukarı çekebileceği ihtimali hala masadadır. ROK bankalara doların fiyatını speküle edebilme imkanı sunmaktadır. ROK şah denildiğinde kullanılmışsa karşı taraf bir adım öndedir.

Son söz: PARA ASLA UYUMAZ!

Sevgiler.
Mustafa ÖZTÜRK
@Mosturk