Sakin geçmesi beklenen toplantıdan gelen sürpriz faiz indirimi ile oynaklık arttı.
Merkez Bankası bugün faizi 100 baz puan indirdi ve %13’e düşürdü. Beklentiler ise faizin sabit bırakılması yönündeydi.
Merkez Bankası faizi neden indirdi?
Karar metninde büyümeye çok kez vurgu yapıldı ve büyümenin desteklenmesi için faiz indirimi yapıldı.
Bankanın açıklaması: Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması önem arz etmektedir. Bu çerçevede Kurul, politika faizinin 100 baz puan düşürülmesine karar vermiş, mevcut görünüm altında güncellenen politika faiz düzeyinin yeterli olduğunu değerlendirmiştir.
Merkez Bankası neden enflasyonla mücadele yerine büyümeyi destekliyor?
Bunun en kestirme cevabı hükümetin böyle istiyor olması. Zaten uygulanan KKM ile TCMB, Hazine’ye mütemadiyen destek sağlıyor ve para basıyor. Bunu para arz göstergesinden görebiliyoruz. Yeni Ekonomi Modeline liralaşma stratejisi adı altında destek verileceği zaten sene başında söylenmişti. Adım adım da bu destek sağlanmaya devam ediyor.
Büyümede nasıl bir sorun var?
Çeyreklik bazda Türkiye ekonomisi büyüme gösterdi, fakat son haftalarda üreticilerin kredi sorunu hemen her toplantıda dile getirildi. Hatırlarsanız İSO toplantısında da sanayiciler hem kredi oranlarının çok yüksek olduğunu hem de bankaların kredi vermediğini belirtmişlerdi. TCMB Başkanı Kavcıoğlu ise önce bunu kabul etmedi, ardından yüksekse alma diyerek şaşırtan bir cevapta bulundu.
Hazine Bakanlığına da çok kez sanayici ve diğer odalara bağlı üreticilerden kredi sorunlarına dair şikayetler gitti. Hükümet de politika yapıcılar da bunu çözmek zorundalar çünkü yeni sistemde amaç bu.
Yeni Ekonomi Modeli ne diyor?
Faiz düşük olacak, böylelikle yatırım ve üretim artacak bu haliyle istihdam alanı sağlayacak. Çok çalışılıp ihracatta rekorlar kırılınca gelen dövizle de cari fazla verilecek.
Bakın sitemin henüz en başında tıkanma var. Düşük faiz- yüksek yatırım ve üretim? Merkez Bankasının kullandığı ve bugün %13’e indirdiği faizin piyasada bir karşılığı yok. Bankalar çok yüksek oranlarda faiz veriyor ve böyle olunca daha en başta sıkıntı yaşanınca ne üretime gelinebiliyor ne de cari fazlaya. Zaten fazla verilmesi cari denge şu an 32 milyar dolar açık vermiş durumda.
Neden büyüme bu kadar destekleniyor?
Büyüğünden küçüğüne birçok ülke merkez bankasının faiz yükseltmesinin nedeni enflasyon. Türkiye zaten dünyada en yüksek enflasyona sahip ülkelerden. Neden enflasyon büyüme kadar önemsenmiyor? Bunun en temel sebebi seçime gidiliyor olması. Bu süreçte esnafın, iş dünyasının, büyükten küçüğe tüm işletmelerin çalışması, çarkların dönmesi isteniyor. Bunun için de tüm imkanlar seferber ediliyor.
İşe yarar mı?
Böylesi kabul edilemeyecek, insanları derin yoksulluğa iten enflasyon karşısında ülke ekonomisi %10-%20 büyüse ne işe yarar? O büyüme genele yayılmadıktan, alım gücü artmadıktan ve sadece belli kesim daha zenginleştikten sonra gerçekten adı ‘büyüme’ olabilir mi?
İktisadi kuralların ve piyasa dinamiklerinin çiğnemesi, enflasyon ve faiz arasındaki dengeyi ters okumakta ısrar edilmesi ve bu uygulanan sistemin işe yaradığına dair bir somut gösterge olmamasına ama işe yaramadığına dair de birçok somut gösterge olmasına rağmen ısrar edilmesinin faturası reel tarafta patlayan enflasyon finans tarafında ise kur ve risk primindeki oynaklık.
Bugün karar sonrası kur 18,15’e çıktı, zaten tarihi zirve 18,36. %70 olan enflasyonun ise kur etkisiyle Ekim gibi %90’a yaklaşması çok olası görülüyor.
Son 7 toplantıda faizi sabit tutan Merkez Bankası, cari dengede, ihracat gelirlerinde, dış ticarette, tarımsal enflasyonda, üretici enflasyonunda, tüketici enflasyonunda, dövizde, imalatta işlerin istenen gibi gitmediğini görmüş olamaz. Hepimiz aynı verileri takip ediyoruz. Peki olumlu sonuç alınamazken bu ısrar?...