Mayıs ayında küresel imalat sektörü üretimindeki düşüşün ana sebebi ihracat siparişlerindeki azalma oldu. Küresel imalat sektörü genelinde fiyat baskıları azaldı, istihdamda olumsuz bir tablo görülmedi, mevcut işlerin ve yeni siparişlerin karşılanması adına stoklarda düşüş kaydedildi. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde stok seviyesini yukarı çekecek olası bir motivasyon, küresel imalat sektörü üretiminde artış görmemize sebep olabilir.
Türkiye ekonomisinde ise depremin yaraları sarılmaya devam ediyor. PMI verileri deprem bölgesindeki ekonomik aktivitenin deprem öncesi seviyelerine yükseldiği işaretlerini ortaya koydu. Türkiye’nin başlıca dış ticaret ortaklarının imalat sektörlerindeki daralmaya rağmen artan siparişlerin etkisiyle Türkiye imalat sektöründeki üretim hacmi Nisan ayına göre büyüme kaydetti, paralelinde istihdam arttı, fiyat baskıları azaldı. Türkiye SAMEKS verileri de PMI endeksine benzer olarak sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüme kaydedildiğini gösterdi, fiyat baskılarında ise zayıflama sinyalleri geliyor.
Türkiye imalat sektöründe üretim hacmindeki artışı destekleyen başlıca faktörler ihracatın Mayıs ayında bir önceki aya göre %12’lik artışla 21,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %22’lik artışla 34,3 milyar dolara yükselmesi oldu. İthalattaki hızlanmanın devam etmesi sebebiyle son 12 aylık toplam dış ticaret açığı, tarihinde ilk kez 122 milyar doları aştı. 2023 yılının ikinci yarısında Türkiye ekonomisinde hızlanma ihtimali sınırlı gözükürken yaz döneminde turizm gelirlerindeki artış, cari açığı bir miktar frenleyecektir, bu da kur üzerindeki baskıyı hafifletecektir.
Yeni ekonomi yönetiminin bütçe disiplini üzerinde yoğunlaşma ihtimali yüksek faiz ihtimalini artırıyor. Bu varsayım altında Türk lirasında sert bir değer kaybı olasılığı yaz dönemi için düşük olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Sonbaharla birlikte görünümün nasıl olacağını yaz dönemindeki ekonomi politikaları uygulamaları belirleyecek.
Gelelim küresel ekonomideki görünüme…
Sıkı para politikası küresel ekonomiyi frenleyerek enflasyonu yavaşlatıyor.…
Politika faizini artırarak ve kredi musluklarını kısarak ekonomiyi yavaşlatan küresel merkez bankaları yüksek enflasyonla savaşmaya çalışıyor. Her ne kadar ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları %2 olan enflasyon hedeflerinden hayli uzakta olmalarına rağmen enflasyon artış hızını yavaşlatmayı başardılar. Baş aktörlerden ABD Merkez Bankası FED’i dikkate aldığımızda aşağıdaki grafikte görüleceği gibi FED’in politika faizini kademeli olarak artırmaya devam etmesi (mavi çizgi), yıllık enflasyonun (siyah çizgi) aşağı gelmesini sağlamış. Enflasyonla mücadelede benzer başarıları mesela Avrupa, İngiltere, Brezilya, Rusya’nın da elde ettiğini benzer grafikleri tradingeconomics.com’da oluşturarak görebilirsiniz.
23,3 trilyon dolarlık GSYH büyüklüğüne sahip dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de uygulanan sıkı para politikasının desteğiyle ekonomik aktivite yavaş seyrini sürdürüyor. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin yataya yakın seyrettiğini okuduk. Nitekim Mayıs ayı S&P Global küresel PMI verileri de ABD’de imalat sektörü üretiminin önceki aya göre yataya yakın bir büyüme sergilediğini teyit etti, ancak imalat sektörü genelinde (ihracat siparişleri, satın alımlar, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları) yavaşlama sürdü, hizmet sektörlerinde ise büyüme devam ederken fiyat baskıları azalıyor.
Toplu olarak bakıldığında, Mayıs ayında küresel imalat sektörlerini yukarı çeken ekonomiler sırasıyla çoktan aza doğru sırasıyla Hindistan, Tayland, Rusya, Myanmar, Kazakistan, Filipinler, Yunanistan, Türkiye, Çin, Japonya ve Meksika olurken, başta Avrupa olmak üzere Tayvan, Vietnam, Brezilya, ABD, Malezya, Güney Kore imalat sektörleri bir önceki aya göre küçüldü. Euro Bölgesi özelinde imalat sektöründe üretim ve yeni siparişler Mayıs ayında sert düşüş kaydetti.