Bir yurt odasında başlayan bir hayal, bugün dünyanın en büyük sosyal medya platformunu ve şimdi de metaverse’i yaratan bir şirkete dönüştü.
2004 yılında Mark Zuckerberg tarafından kurulan Facebook, bugün 3 milyardan fazla kullanıcıya sahip ve Meta adını taşıyor. Peki Facebook nasıl bu kadar başarılı oldu ve Meta olarak neden yeni bir vizyon benimsedi?
Bu makalede, Facebook’un, Meta’nın ve Mark Zuckerberg’in ilham veren başarı hikayesini anlatacağız.
Facebook’un Doğuşu ve Büyümesi
Facebook’un temelleri, Harvard Üniversitesi’nde öğrenci olan Mark Zuckerberg’in bir akşam yurt odasında geliştirdiği bir web sitesine dayanıyor. Bu site, Facemash adını taşıyordu ve kullanıcıların iki fotoğraf arasında hangisinin daha çekici olduğunu oylamasını sağlıyordu. Site kısa sürede popüler oldu ancak üniversite yönetimi tarafından kapatıldı.
Zuckerberg, bu deneyimden sonra daha büyük bir proje hayal etmeye başladı. Arkadaşları Eduardo Saverin, Dustin Moskovitz ve Chris Hughes ile birlikte Thefacebook adında bir sosyal ağ sitesi kurdu. Bu site, üniversite öğrencilerinin profiller oluşturmasına, arkadaşlık istekleri göndermesine ve mesajlaşmasına olanak tanıyordu. Site, Harvard’dan başka üniversitelere de yayıldı ve kısa sürede milyonlarca kullanıcıya ulaştı.
2005 yılında Thefacebook, Facebook adını aldı ve alan adını facebook.com olarak değiştirdi. Aynı yıl, şirket Accel Partners’tan 12,7 milyon dolarlık yatırım aldı ve Silikon Vadisi’ne taşındı. Facebook, 2006 yılında herkese açık hale geldi ve dünyanın dört bir yanından insanları bir araya getirdi.
Facebook, büyümesini sürdürmek için sürekli yenilikler yaptı ve yeni özellikler ekledi. News Feed (Şimdi Feed), Timeline, Like Button, Messenger, Groups, Pages, Marketplace gibi uygulamalar Facebook’un kullanıcı deneyimini zenginleştirdi. Ayrıca şirket, Instagram (2012), WhatsApp (2014) ve Oculus VR (2014) gibi popüler platformları satın alarak portföyünü genişletti.
Facebook’un başarısının arkasında Mark Zuckerberg’in vizyonu ve liderliği vardı. Zuckerberg, şirketin misyonunu “dünyayı daha açık ve bağlantılı hale getirmek” olarak belirledi ve bu doğrultuda çalıştı. Aynı zamanda şirket kültürünü “hızlı hareket etmek”, “harika şeyler inşa etmek” ve “gelecekte yaşamak” gibi değerler üzerine kurdu.
Meta’nın Doğuşu ve Vizyonu
Facebook, 2021 yılında büyük bir değişim yaşadı. Şirketin adını Meta olarak değiştiren Mark Zuckerberg, yeni bir vizyon duyurdu: metaverse’i hayata geçirmek ve insanların bağlantısını güçlendirmek.
Metaverse nedir? Metaverse, fiziksel ve dijital dünyaların bir araya geldiği bir alandır. Bu alanda dijital temsiller olan avatarlar iş ve eğlence için etkileşime girerler. Ofiste toplantı yapabilirler, konserlere gidebilirler veya kıyafet deneyebilirler. Metaverse’in merkezinde sanal gerçeklik vardır. Facebook’un Oculus VR başlıklarıyla zaten girebildiğiniz bir dijital dünya. Ayrıca artırılmış gerçeklik de vardır. Bu, sanal gerçekliğin bir adım gerisinde, dijital dünyanın unsurlarının gerçeklik üzerine katmanlandığı bir durumdur. Pokémon Go veya Facebook’un Ray-Ban ile yaptığı akıllı gözlük işbirliği buna örneklerdir.
Meta, metaverse’i inşa etmek için büyük yatırımlar yapıyor. Şirket, 2021 yılında bu projeye 10 milyar dolar ayırdı ve Avrupa Birliği’nde 10 bin yeni iş imkanı oluşturdu. Ayrıca şirket; Apple, Google veya bilgisayar oyunu yayıncılarının dünyalarına sorunsuzca geçebileceğiniz bir dizi bağlantılı dünya olacağını söylüyor.
Meta’nın vizyonu, Mark Zuckerberg’in geleceği öngörme yeteneğini gösteriyor. Zuckerberg, metaverse’in mobil internetin yerini alacağına ve insanların birbirlerinden ne kadar uzak olursa olsunlar varmış gibi hissetmelerini sağlayacağına inanıyor. Ayrıca metaverse’in sosyal bağlantının geleceği olduğunu ve insanlara yeni fırsatlar ve deneyimler sunacağını düşünüyor.
Meta ve Facebook'un Gelir Modeli
Facebook’un ve Meta’nın gelir modeli, büyük ölçüde reklamlara dayanıyor. Şirket Facebook, Instagram, Messenger, WhatsApp ve diğer uygulamalarında reklam göstererek gelir elde ediyor. Reklam geliri, şirketin toplam gelirinin yaklaşık %98’ini oluşturuyor. Reklam gelirini etkileyen iki ana faktör, reklam gösterim sayısı ve reklam başına ortalama fiyattır. Reklam gösterim sayısı, kullanıcı sayısı, kullanıcı etkileşimi ve reklam envanteri ile ilgilidir. Reklam başına ortalama fiyat ise reklam talebi, reklam formatı ve coğrafi konum ile ilgilidir.
Facebook’un ve Meta’nın diğer gelir kaynakları arasında Oculus VR başlıkları, Portal akıllı ekranları, Workplace iş birliği platformu ve diğer ürün ve hizmetler bulunuyor. Bu gelir kaynakları, şirketin toplam gelirinin yaklaşık %2’sini oluşturuyor. Bu gelir kaynaklarının büyümesi; ürün inovasyonu, kullanıcı kabulü ve fiyatlandırma stratejisi ile ilişkilendiriliyor.
Meta'nın gelirleri 2022 yılında bazı zorluklarla karşılaştı. Şirket, TikTok gibi rakiplerin artan rekabeti, Apple’ın iOS 14.5 güncellemesinin reklam hedeflemesini zorlaştırması ve küresel ekonomik belirsizlikler nedeniyle gelirinde %1’lik bir azalış yaşadı. Şirketin reklam gösterim sayısı %18 artmasına rağmen, reklam başına ortalama fiyat %16 azaldı. Şirketin diğer gelirleri de %9 düştü.
Meta'nın geliri, 2023 yılında tekrar büyümeye başladı. Şirket, ilk çeyrekte gelirinde %3’lük bir artış elde etti. Şirketin reklam gösterim sayısı %26 artarken, reklam başına ortalama fiyat %17 azaldı. Şirketin diğer geliri de %52 azaldı. Şirketin gelir büyümesini destekleyen faktörler arasında AI keşif motoru ve Reels gibi yenilikler, kullanıcı sayısı ve etkileşimi, metaverse vizyonu ve verimlilik odaklı yönetim teması bulunuyor.
Meta Hisseleri
Meta hisselerinin durumu ise dalgalanmalar gösteriyor. Şirketin hisse senedi fiyatı 2022 yılında 269,15 dolardn 241,32 dolara düştü. Bu, %10’luk bir düşüşe işaret ediyor. Hisse senedi fiyatını etkileyen faktörler arasında şirketin finansal performansı, rekabet ortamı, düzenleyici baskılar ve piyasa koşulları bulunuyor.
Hisse senedi fiyatı 2023 yılının ilk çeyreğinde ise 241,32 dolardan 256,18 dolara yükseldi. Bu da %6’lık bir artışa işaret ediyor.
Vizyon, Yenilik, Liderlik...
Bir üniversite öğrencisinin hayal ettiği bir web sitesinden başlayarak, dünyanın en büyük sosyal medya platformunu ve şimdi de metaverse’i inşa eden bir şirkete dönüşen bu yolculuk; vizyonun, yeniliğin ve liderliğin önemini gözler önüne seriyor.
Meta, yeni bir çağın başlangıcını temsil ediyor ve insanların hayatlarını değiştirmeyi sürdürecek gibi görünüyor.