Bu yazı Investing.com için özel olarak kaleme alınmıştır.
- Michael Lewis piyasaları anlıyor
- Kripto para varlık sınıfının yok olabileceğine dair bir uyarı
- Gerçek bir olasılık: Ray Dalio
- Kontrol en önemli konu
- Yalnızca kaybetmeyi göze alabileceğiniz bir miktarla yatırım yapın
Yazar ve finans gazetecisi Michael Lewis, kariyerine 1980’lerde çok uluslu bir yatırım bankası olan Salomon Brothers’ta başladı ve sonrasında birkaç yıl boyunca tahvil satıcılığı yaptı. İlk başarılı yayını olan Liar’s Poker’da, Lewis Wall Street’te çalıştığı dönemdeki deneyimlerini anlattı ve finansal sistemdeki birçok sorunu göz önüne koydu.
Lewis sonrasında Boomerang, The Blind Side, The Big Short ve Moneyball gibi en çok satanlar arasına giren birçok kitap kaleme aldı ve genellikle ABD’nin finansal ya da politik sistemindeki hatalara ve garipliklere odaklandı.
Yazar son dönemde, kripto para varlık sınıfının destekçileri ve şüphecileri arasındaki giderek kızışan tartışmaların ardından, bu yeni ve özgürlükçü para birimine dair yorumda da bulundu. Gelişmeleri takip eden Lewis, kripto paralara yönelik objektif ve ilginç bir perspektife sahip.
Lewis Piyasaları Anlıyor
Bu yüzden, finans alanında güçlü bir deneyime sahip olan bu yazarın kripto paralara dair bir yorumda bulunması bir sürpriz değil.
“Against the Rules“ adlı yayınında, Lewis şu ifadeyi kullandı:
“Kripto, altına ve dolara benzer şekilde, bir inanca dayalı.“
Altın, dünyanın en eski alışveriş aracı. Altına değerini, metalin bir değer saklama aracı ve bir zenginlik sembolü olduğuna dair uzun bir geçmişe dayanan bir inanç veriyor. Merkez bankaları ve hükümetler döviz rezervlerinin önemli bir bölümü olarak altın tutarak, metalin küresel finans sitesmindeki rolünü doğruluyor. Geçtiğimiz yıllarda, hükümetler net altın alıcısı oldular ve fiyat 1999’daki 252,50 dolardan, ons başına 2.000 doların üzerinde en son zirveye kadar ulaştı.
ABD doları, 1970’lerin başlarında Başkan Richard Nixon’ın altın standardını kaldırmasından bu yana itibari bir para. İtibari paralar değerlerini, bu paraları ihraç eden ülkelerin sunduğu güvenceye dair inançtan alır. ABD’nin siyasi ve ekonomik sisteminin istikrarı, doları dünyanın rezerv parası yaptı. Lewis’e göre altın, dolar ve kripto, bir “inanca“ dayalı oldukları için aynı kategoride.
Kripto Para Varlık Sınıfı Yok Olabilir
Din, inanç ya da Tanrı ya da bir dinin doktrinlerine yönelik güçlü inanç ve güven, gözlemsel kanıtlar yerine manevi faktörlere dayalıdır. Lewis, inanca dayalı kripto varlık sınıfının “tamamen yok olabileceğine“, çünkü inancın değişkenlik gösterebileceğine dair uyarıda bulundu.
Bu Gerçek Bir Olasılık: Ray Dalio
En başarılı fon yöneticilerinden biri olan Ray Dalio, kripto para varlık sınıfının yükselişini “oldukça etkileyici“ olarak tanımlamıştı. Ancak Dalio aynı zamanda şunu da belirtti:
“Eğer çok başarılı olursa, onu öldürebilirler ve öldürmek için gerekli imkanlara sahipler.“
Dalio’nun atıfta bulunduğu “onlar“, hükümetler.
Kriptolara dair görüşünü sunarken, Lewis de temelde Dalio’nun değerlendirmesine katıldı ve aynı şeyi belki de biraz daha zarif bir dille ifade etti:
“Bu inancın sürdürülebilir olup olmadığını belirlemek zor-belki de imkansız. Ancak ne kadar uzun sürerse, mevcut finansal düzene de o kadar büyük bir tehdit oluşturuyor.“
Kontrol En Önemli Konu
Lewis haklı. Genel olarak, hükümetler güçlerini ordudan ve para arzının kontrolünden sağlıyor. Para arzının kontrolü, ekonomik hakimiyeti sağlamak amacıyla liderlere para arzını genişletme ya da kısma imkanı sunuyor.
Kripto paralar ise, para arzının kontrolünü kolektif piyasaya geri verdikleri için ülkeler için ideolojik bir çıkmaz yaratıyor. Kripto paraların değerini yalnızca bu paralara yönelik alış ve satış teklifleri belirliyor.
Verimliliği, kayıt tutmayı ve işlem hızlarını iyileştirdiği için blok zincirine dair geniş çaplı bir destek mevcut olsa da, bu teknolojiye dayalı olan kripto paralara duyulan güven daha düşük. Lewis’in de dikkat çektiği gibi, kripto paralar ilgilenen yatırımcılar için tamamen inanca dayalı bir adım.
Lewis, dijital varlık sınıfının bazı pozitif özelliklerine de dikkat çekiyor:
“[Kripto para], aracıyı ortadan kaldırıyor. Eğer bir kripto para borsasında işlem yapıyorsanız, bu borsada bir hesabınız olur; varlıklarınızı borsada sizin yerinize yöneten bir aracı kurumla iş yapmazsınız. Kripto para borsasına, borsaya dair daha hızlı bilgilere erişim sağlamak adına ödeme yapan yüksek frekanslı tacirler olmaz. Hisse piyasasında tanık olduğumuz müdahaleleri burada göremezsiniz.“
Bitcoin (BTC), piyasaya giren ilk kripto paraydı. Bugün ise, varlık sınıfında 19.100’ün üzerinde token bulunuyor. BTC’yi 2010’daki beş sentlik değerinden Kasım 2021’de 69 bin dolara çıkaran iki faktör olan ideoloji ve spekülasyon, bugün de varlık sınıfının tümü için bir katalist olmaya devam ediyor.
Kripto paralara yatırım yapan herkes bu katalistlere dikkat etmeli ve Lewis’in uyarılarına kulak vermeli. Piyasanın tamamı “bir anda çökebilir.” Bu yüzden, yalnızca kaybetmeyi göze aldığınız bir sermayeyle yatırım yapın. Büyük kazanç potansiyeli, beraberinde yüksek riski de getiriyor.