40% İndirim
💎 WSM, Aralık ayında Yapay Zeka ile seçildiğinden beri %+52,1 yükseldi! Premium hisse seçimlerine ulaşınHemen Erişin

Küresel Enflasyondaki Yükselişler, Sanılanın Aksine Kalıcılık Gösterebilir mi?

Yayın Tarihi 15.06.2021 11:11
Güncelleme Tarihi 09.07.2023 13:32

Son zamanlarda küresel ekonomideki enflasyon artışları piyasa oyuncularını ikiye bölmüş durumda. Yerel FED Başkanları ve FOMC yetkililerinin çoğunluğu başta olmak üzere bir grup bu durumun birkaç aylık bir süreç için geçici olacağını söylerken, bazı ekonomistlerin başını çektiği diğer grup ise bu durumun geçici olsa dahi sürenin birkaç aydan daha öte olabileceğini öne sürmekte.

Süreci analiz etmek için öncelikle enflasyon artışlarına neden olan faktörleri ele alacak olursak:

Gerek pandeminin etkileri, gerekse de kuraklık gibi bir süredir risk içeren unsurların varlığı, arz sıkıntıları beraberinde getirdi. Pandemiden kaynaklı olarak ortaya çıkan istihdam ve bürokratik sorunlar ile üretim ve ulaştırma ağında yaşanan sıkıntılar maliyet artışlarını beraberinde getirirken, yine kuraklığın gıda ve çip gibi bazı teknoloji ürünlerinin (çip gibi ürünlerin üretiminde su tüketiminin yoğunluğu nedeniyle) üretiminde yol açtığı daralmalar da bu maliyet artışlarını destekledi.

Öte yandan, pandeminin etkilerinin bertaraf edilmesi için majör merkez bankaları ve hükumetlerin uygulamaya aldığı genişlemeci politikalar daralan talebin toparlaması için kısmen yardımcı olmakta ve enflasyon artışlarını desteklemekteydi. Şimdi ise, pandemi ile mücadelede aşılama kaynaklı merhale kat edilmesi sonrasında karantinaların kaldırılmaya başlaması ile tekrardan hızlanan talep artışları görmekteyiz. Bunların bir kısmı birikimli (ertelenmiş) geçici artışlar olsa da, yine de tam anlamıyla pandeminin sona ermesi durumunda ortaya çıkacak yeni talep artışları da göz ardı edilmemeli.

Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın, 2018 yılında Çin’e Ticaret Savaşı başlatması ile ABD ve Çin arasında ortaya çıkan güvensizlikler yeni ABD Başkanı Joe Biden döneminde her ne kadar stabil görünse de, son zamanlarda teknoloji alanında bir takım yasaklayıcı adımlar atılması ve yine Tayvan konusu üzerinden askeri gerilimin korunuyor olması da tedirginlik unsuru. Başta -büyük çoğunluğunu elinde tuttuğu- “nadir elementler” olmak üzere teknoloji mamullerindeki üstünlüğünü koz olarak kullanan Çin’in, bu tutumu da bu ürünlerin fiyatlarının fahiş fiyatlara çıkmasına neden olmakta.

Enerji tarafındaki pandemi kaynaklı talep azalışlarında OPEC/OPEC+ konsorsiyumunun arz kısıntılarına gitmesi petrol fiyatlarını toparlarken, yine sanayi malı olarak kullanılan demir cevheri, çelik, bakır ve alüminyum gibi emtialarda Çin talebinin çok hızlı artması ile de küresel çapta üretim girdilerinde artışlar görüldü.

Şimdi, mevcut görünüm ışığında bu faktörlerin geçici olup olmadığına veya geçici ise ne kadar süre ile geçici olabileceğine dair öngörülerde bulunalım.

1- Pandeminin sona erecek olması istihdam ve bürokrasiye dair arz sıkıntılarını bertaraf edebilir. Bu anlamda fiyatlar üzerindeki köpük ortadan kalkabilir. Ancak, bu sefer de uzun süreli karantinalar döneminde seyahat ve tatil başta olmak üzere ertelenen sosyal hayata hanehalklarının hızlı dönüş yapmak istemeleri de önümüzdeki birkaç yıl için yeni bir tüketim çılgınlığına neden olarak fiyatları yeniden yukarıya çekebilir.

2- Yine, Pandemi kaynaklı olarak daralan istihdam piyasasının da pandemi sonrasında hızla toparlanma ihtimali kişilerin gelirlerinin artması üzerinden tüketim artışlarını ve buna paralel olarak bozulabilecek arz/talep dengesi ile hızlı fiyat artışlarını beraberinde getirebilir.

3- Ticaret Savaşları riski kaynaklı korumacılık politikalarının devam etme ihtimalinin yüksek oluşu da gerek arz sıkıntısı kaynaklı, gerekse de olası vergi artışları üzerinden küresel ekonomideki enflasyonist baskıyı artırabilir.

4- Küresel ısınmanın her geçen yıl daha fazla yayılması ile birçok bölgede baş gösteren kuraklığın süregelişi de tarımsal ürünler başta olmak üzere bazı ürün gruplarında fahiş fiyatların katlanarak devamına neden olabilir.

Velhasıl, bu aşamada işin çözüm noktasında en azından tüketimi sınırlamak için para ve maliye politikaları yoluyla fiyat artışlarına müdahale edilebilir. Majör merkez bankalarının “tapering (tahvil alımı azaltılması)” ile başlayıp faiz artırımlarına gidecek sıkılaştırma hamlelerine paralel olarak, hükumetler de daha yüksek faiz oranları vererek, harcama dürtülerini tasarrufa yöneltmek isteyecektir.

Yine de kurallık ve korumacılık gibi arz kaynaklı bazı yapısal etkenler düşünüldüğünde küresel enflasyon oranlarında birkaç ay içerisinde bir azalış patikasına hızlı dönüş beklemek hayalcilik olabilir. Belki de küresel ekonomi birkaç senelik süreçte yüksek enflasyon ile yaşamak zorunda kalabilir.
 
Yusuf Kavak
Işık Menkul Değerler Araştırma Müdürü
 
 
RİSK UYARISI:

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İnternet sitemizdeki her türlü tablo ve grafikler güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır. Sitemizde bulunan iç ve dış piyasalara ait tablo, grafik ve analizlerin doğrulukları tarafımızca garanti edilmemekte ve bilgiler belli bir gelirin sağlanmasına yönelik olarak verilmemektedir.

Forex İşlemleri Risk Uyarısı: Kaldıraçlı alım satım (Forex) işlemleri düşük teminatlarla büyük miktarlı pozisyonların alınabildiği yüksek oranda risk içeren işlemlerdir. Kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır.

Lütfen olabilecek bütün riskleri anladığınızdan emin olun ve gerekiyorsa bağımsız danışmanlardan profesyonel tavsiye ve yardım alın. Sayfada verilen tüm bilgiler genel niteliktedir ve müşterilerin alım satım kararını destekleyebilecek düzeyde bilgi bulunmayabilir.

Son yorumlar

Uygulamamızı Yükleyin
Risk Açıklaması: Finansal araçlar ve/veya kripto paralarla işlem yapmak yüksek seviyede risk içermektedir ve yatırım miktarınızın bir kısmını veya tamamını kaybetmenize sebep olabilir, bu sebeple tüm yatırımcılar için uygun değildir. Kripto para fiyatları aşırı derecede hareketlidir ve finansal haberler, politik olaylar ve düzenleme kurumları gibi konulardan kolaylıkla etkilenir. Kaldıraçlı işlem yapmak finansal riskleri yükseltmektedir.
Diğer finansal araçlar veya kripto paralar içinden tercihinizi yapmadan önce, yatırım nesnelerinizi, deneyim seviyenizi ve risk iştahınızı dikkatlice gözden geçiriniz ve ihtiyacınız olduğunda profesyonel tavsiye almayı deneyiniz.
Fusion Media sitede yer alan bilgilerin gerçek zamanlı ya da isabetli olacağının mutlak olmadığını hatırlatır. Tüm borsa fiyatları, endeksler, vadeli işlemler, Forex ve kripto para fiyatları, borsalardan değil piyasa düzenleyicileri tarafından oluşturulur, bu sebeple fiyatlar isabetli olmayabilir ve gerçek piyasa fiyatlarından farklı olabilir, bu da buradaki fiyatların fikir verme amaçlı olduğunu ve ticari amaçlar için uygun olmadığını gösterir. Fusion Media veya herhangi bir sağlayıcı, buradaki bilgileri kullanmanız sonucu oluşacak olası kayıplarınızdan ötürü sorumluluk taşımamaktadır.
Bu sitede yer alan bilgileri, Fusion Media ve/veya veri sağlayıcıdan yazılı izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır. Fikri mülkiyet hakkı, sitede yer alan verileri sağlayanlara ve/veya borsalara aittir.
Fusion Media reklamlarla veya reklam verenlerle etkileşiminize bağlı olarak internet sitesinde görüntülenen reklamlardan gelir elde edebilir.
İşbu sözleşmenin aslı İngilizcedir ve İngilizce ve Türkçe versiyonu arasında tutarsızlık olduğunda İngilizce versiyonu dikkate alınacaktır.
© 2007-2024 - Fusion Media Limited. Tüm Hakları Saklıdır.