Geçtiğimiz Aralık ayında dolar/TL’deki 18,36’lara varan yükselişi durdurabilmek için ekonomi yönetimi tarafından uygulamaya konan Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat’da (KKM) ilk 3 aylık vade süreleri bugün doluyor. Hal böyle olunca piyasada da bundan sonra ne olacak diye heyecan dorukta.
İlk olarak bugüne kadar KKM’de biriken tutara bir bakalım.
BDDK verilene göre KKM’de biriken tutar 561 milyar TL’nin üzerine çıktı. Bu tutarın %56’lık kısmı yani 341 milyar TL’si döviz tevdiat hesaplarından (DTH) gelirken, geriye kalan %44’lük kısmı olan 220 milyar TL’si de TL’den geldi.
Gelelim o çok merak edilen sorulara:
Soru 1: KKM’de vadesi biten yatırımcı yeniden KKM’ye geçer mi?
Bu sorunun cevabı çok net olmamasına rağmen beklentim vade sürelerinin dolmasıyla birlikte KKM’den belirli düzeyde çıkışlar olabileceği yönünde. Tabii burada çıkışın ne oranda olacağı bir hayli önemli olacak. Eğer olaya getiri yönü itibarıyla bakacak olursak cevap belli aslında. Yani şunu demek istiyorum; KKM’nin mevduat sahibine verdiği faiz oranı %14 - 17 arasında. Yapılan hesaplamalara göre bugün KKM’de vadesi dolan bir tasarruf sahibinin döviz getiri ile birlikte alacağı getiri %22 civarında olacak.
Tam bu noktada şu soru önemli hale geliyor: Peki vatandaş KKM’de kalmaz ise parasının değerini koruyabilmek için hangi yatırım araçlarına yönelebilir? Bu noktada iki temel yatırım aracı karşımıza geliyor. İlki hiç kuşkusuz borsa. Özellikle Mart ayında BIST 100’ün küresel borsalardan pozitif ayrıştığını ve bunun en önemli nedenlerinden birinin de Türkiye’de birçok yatırım aracında negatif reel getiri olduğunu belirtmiştim. Bu nedenle KKM’den çıkan ve özellikle finansal okuryazarlığı yüksek tasarruf sahibinin bir miktar borsaya yönelebileceğini düşünüyorum.
Bunun dışında vatandaşta artan enflasyon karşısında ev ve araba gibi varlıklara yönelim eğilimi de görüyorum. Tabii buradaki en büyük sıkıntı son dönemde artan talep ve pandemi kaynaklı sıkıntıların da etkisiyle hem ev hem de araba fiyatları oldukça yükselmiş durumda. Özellikle küçük yatırımcının artık ev ve araba alması nerdeyse imkânsız. Haliyle çoğu kişinin elinde bu denli yüklü miktar nakdi olmadığından bu alternatif de ister istemez devre dışı kalıyor. Bu gibi nedenlerle vadesi dolduktan sonra KKM’ye devam edecek kesimin ağırlıklı olarak düşük miktarda tasarrufu olan ve farklı yatırım araçlarına eğilimi olmayan, yani riski sevmeyen kesim olacağını düşünüyorum.
Soru 2: KKM’den çıkışların olması kuru yükseltir mi?
Cevap vereyim; evet yükseltir. Tabii bu yükselişin boyutu çıkışların boyutu ile de doğru orantılı olacaktır. Eğer çıkışlar yüklü boyutta olursa tabii ki kurdaki yükseliş de o denli güçlü olacaktır. Ayrıca son günlerde KKM’ye girişin ilk başladığı döneme göre daha yavaş olduğunu anlıyoruz. Haliyle sadece sistemden çıkışların değil sisteme girişlerin azalmasının da kur üzerinde yukarı yönlü baskı yaratabileceğini düşünüyorum. Tam bu noktada şöyle sorular alıyorum: Acaba KKM’den çıkan vatandaş yeniden dolara yönelir mi? Şu an için sistemin mantığı gereği yönelmemesi gerekir. Bu sistemin özünde güven olduğunu düşünüyorum. Olur da sistemin sürdürülemez olduğuna dair bir inanç oluşur ise (yani güven azalırsa) işte o zaman sistemin biteceğini veya kaldırılacağını veya kaldırılmak zorunda kalınacağını düşünen vatandaş dolara talep gösterebilir. Bu durumda kurdaki artışlar da kuvvetli olacaktır.
Soru 3: KKM ne zamana kadar devam eder?
24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi sonrasında artan riskler ve CDS sonrasında kurda da 2 ayın ardından yükseliş görmeye başladık. Bunun üzerine kur arttığı için ve daha da artabilir beklentisiyle acaba ekonomi yönetimi yakın zamanda KKM’yi uygulamadan kaldırır mı şeklinde sorular merak edilmeye başlandı. Bu konudaki cevabım çok net. Bana göre kurda bir atak yaşanmadığı sürece KKM ile yola devam edilecektir. Yani Aralık’taki sürece benzer şekilde kurda 18’ler 20’ler seviyelerine yükseliş olmadığı sürece KKM ile yola devam edilecektir diye düşünüyorum. Haliyle bu senaryo gerçekleşmedikçe de Merkez Bankasının da faizleri artıracağını düşünmüyorum. Hatta Hazine Bakanı en son yaptığı açıklamada ilave bir takım yapısal politikalarla KKM’nin destekleneceğini de söyledi.
Soru 4: KKM ile şu an için hazineye ne kadar yük oluştu?
İlk olarak şunu söyleyeyim. Bu konu ile ilgili birbirinden oldukça farklı hesaplamalar ve tahminler var. Bir yönüyle farklı tahminler olması anlaşılır, çünkü vadeler farklı günlerde başladığı için kur farkı da her bir hesaba özgü olarak hesaplanacak. Ekonomi yönetiminin en son açıkladığı rakama göre 10 Mart itibarıyla KKM’nin hazineye kur farkı nedeniyle 12,5 milyar TL civarında yükü olacak.