Dolar/TL dün o çok güçlü psikolojik seviyesi olan 15,00 güçlü direncini kırarak bugün 15,25 kritik direnci seviyesinin hemen altında 15,22 seviyesinden fiyatlanıyor.
Herkesin merak ettiği ilk soru şu: Kurdaki bu yükselişin sebebi ne?
Kurdaki geçtiğimiz hafta başlayan, dün ve bugün artan yükselişin nedeni dış ve iç gelişmeler. Dış nedenlerden kastım elbette ki 4 Mayıs’da Fed’in aldığı kararlar. Hatırlarsak Fed’in 4 Mayıs akşamı kararlarına piyasa olumlu tepki vermişti, hatta bu olumlu tepkiyi dolar/TL’de gördük, kur o akşam 14,73’e kadar geriledi. Fakat bürgün sonra piyasalarda tersine dönüş olmuştu, bunun da iki temel nedeni vardı. İlki Fed’in son bir aylık sürede beklentiyi çok yükseltip 4 Mayıs akşamı bu beklentiyi karşılayamamış olmasıydı. Powell’ın 75 baz puanı rafa kaldırması ve bilanço küçültümünün de beklenin altında başlaması sonrasında piyasanın “Fed’in bile isteye kontrollü agresifleşmeden vazgeçtiği bu nedenle enflasyonla mücadelede başarı olamayacağı ve bir müddet sonra daha agresif faiz artışlarıyla karşımıza gelerek ekonomiyi resesyona sürükleyecek” fiyatlaması yapmasına neden oldu. Tabii bu arada şu da fiyatlanıyor elbet; son 22 yılın ardından 50 bp’lik artış yapılması, en az iki tanelik 50 bp’nin de yolda olması finansal koşulları sıkılaştıracak ve artık bol para dönemi bitecek. Bu iki neden dün dolar endeksinin 20 yılın en yüksek düzeyi olan 104,2 test etmesine neden olurken, bu senenin başında %1,6 olan ABD 10 yıllıklarının da %3,20 test etmesini sağladı. Haliyle bu fiyatlamalar içeride de dolar/TL’yi yukarı çeken etmen oldu.
Gelelim iç nedenlere. İçeride de tansiyon hep yüksek ama son 2 haftadır biraz daha arttı diyebiliriz. İlki TCMB Başkanı Kavcıoğlu’nun 28 Nisan’da yaptığı enflasyon raporu sunumunda faiz artışı ihtimalini tamamen masadan kaldırması piyasa tarafından olumsuz fiyatlandı. Çünkü piyasada az da olsa faiz artışına gidilir mi umudu vardı, bu umut da böylelikle bitmiş oldu. Öte yandan geçtiğimiz hafta Nisan ayı enflasyon rakamları piyasa beklentilerinin üzerinde geldi. Aylık gıda fiyatları artışlarına bakılacak olursa enflasyonda gıda fiyatlarındaki yükselme ve hatta petrol fiyatlarındaki yükselişin de etkisiyle yaz aylarında bir düşme çok olası görülmüyor. Haliyle enflasyonda zirve Mayıs veya Haziran değil 3. çeyrek başı gibi hem de %80’e yakın bir oranda gerçekleşebilir. Son gelen beklenti üstü enflasyon rakamı ile yıl sonu beklentileri de yine ve yeniden %60’ın üzerine yukarı yönde revize edildi. Öte yandan yine geçtiğimiz hafta Nisan ayı dış ticaret rakamları da geldi. Ocak - Nisan döneminde açık 32,5 milyar dolar oldu. Yani 2022 yıl sonu hedefini ilk 4 ayda çoktan tutturduk bile! Haliyle tüm bu önemli verilerdeki beklenti üstü gerçekleşmeler de kuru yukarı iten önemli bir etmen oldu.
Fakat şunu da belirtmeden geçmek istemem; içeride zaten sürekli ekonomiye dair olumsuz gelişmeler oluyor. Peki neden daha önce kur üzerinde bunun etkilerini görmedik te şimdi görüyoruz. Hatta kur KKM’den bu yana sadece iç gelişmelere değil dış gelişmelere de çok az duyarlıydı. Sözün özü kur neden hem iç hem de dış gelişmelere daha duyarlı hale geldi?
Bence bunun üç açıklaması var. İlki daha önce dış koşullar bu kadar sıkılaşma yolunda değildi. Haliyle başta ABD olmak üzere sıkılaşmaya dair sözlü yönlendirmeler değil artık adımlar atılmaya başlayınca hem fiyatlamalar daha çok sertleşti hem de piyasa psikolojisi de farklı bir boyuta evrilerek daha olumsuza döndü. İkinci neden KKM’ye eskisi kadar girişlerin çok hızlı olmaması. Bu nedenle döviz talebini azaltma konusunda KKM’nin başarısında da azalma olduğunu söyleyebilirim. Üçüncü neden de şu, evet KKM’den bu yana özellikle de savaşa kadar olan dönemde kurda bir sakinlik vardı. Ama piyasadaki ve benim de katıldığım hâkim beklentiye göre kurdaki bu sakinliğin tek sebebi KKM’nin döviz talebini azaltması değil aynı zamanda kamu bankaları aracılığıyla piyasada kura yapılan müdahaleler, bir diğer deyişle kamu bankaları aracılığıyla piyasaya döviz satılıyor olması. Daha önceki yazılarımda da dile getirmiştim, kurun bu denli baskılanması çok sağlıklı değil, kur bir yerde bir patlarsa müdahale edilse de kuru tutmak mümkün olmaz demiştim. Haliyle bu son gelişmelerde piyasaya müdahalenin de bir nokta da kuru tutamayabileceğinin küçük bir simülasyonu niteliğinde. Yani 15 üzerine çıkmasını aslında ben sağlıklı buluyorum. Aksi takdirde geçtiğimiz yıllarda da yaşadığımız gibi kurda baskılanma sonrası çıkış çok daha hızlı olabilir.
Şimdi gelelim asıl soruya: Peki bundan sonra kurda gidişat nasıl olur?
Elbette bu hem iç hem de dış gelişmelere bağlı olarak şekillenecek. Ama genel bir yorum yapacak olursam içeride ve dışarıda en azından kısa vade için dolar/TL’de yönün yukarı olduğunu gösteriyor. Burada bu yukarı çıkışın hızı yavaş mı yoksa hızlı mı olacak asıl bu önemli olacak. Fed en azından önümüzdeki 2 toplantı için ne yapacak, daha şahin mi gidecek, ABD enflasyonu nasıl bir seyir izleyecek, resesyon tartışmaları ne boyuta evrilecek, işte bunlar dışarıda için kurun yönü için temel belirleyiciler olacak. İçeride de KKM’ye girişin çok güçlü olacağını beklemiyorum. Ama KKM’nin çıkış hızı kur için belirleyici olacak. Özellikle de Temmuz ve Ağustos ayında başta şirketler olmak üzere ikinci vade dönüşleri başlıyor. KKM’de hatrı sayılır payı olan şirketler KKM’ye devam edecek mi çıkacak mı? Eğer çıkış olursa bu yaz aylarında kuru olumsuz etkileyebilir. Bu noktada şu an Meclis’te olan bir yasaya göre şirketlere yeniden yıl sonuna kadar kurumlar vergisi istisnası getirilecek. Bu nedenle şirketlerin KKM’ye devam etmesi bekleniyor. Tabii bir de yaz aylarında turizm gelirleri gelecek o da kuru bir miktar düşürebilir.
Tüm bu gelişmeleri üst üste koyduğumuzda en azından yaz sonuna kadar kurda çok güçlü bir yükseliş beklemediğimi söyleyebilirim. Ama geçtiğimiz 4 ayda olduğu gibi de bir sakinlik olmayacaktır diye düşünüyorum. Bu noktada küçük kademeli yükselişlerle bir miktar daha kurda bu baskılanma devam edecektir diye düşünüyorum.
Kısa vade için 15,25 kırılırsa kritik eşik 15,65 olacak. 15,65 üstü haftalık kapanış yeni bir yükseliş trendi anlamına gelecektir. Geri çekilmelerde 15,00 ve 14,85 yakından takip edilmelidir. 14,65 üstü fiyatlar yükseliş bölgesi olarak görülmeli. Bu seviye altında ancak satış baskısı hissedilmeye başlanacaktır.
