FED Başkanları Aralık’ta Faiz Artırımına İnanıyor
Geçtiğimiz hafta bir çok FED üyesinin konuşmaları takip edildi. Geçtiğimiz ay istifasını sunan FED Başkan yardımcısı Stanley Fischer, görevinin son günlerinde yaptığı açıklamada enflasyonun artacağına halâ inandığını belirtirken, Philadelphia FED Başkanı Patrick Harker ise ABD ekonomisinin yılı yüzde 2’nin üzerinde büyüme ile tamamlamasını beklediğini ve halâ Aralık ayı için bir, 2018 için ise üç faiz artırımı beklemeye devam ettiğini söyledi. San Fransisco FED Başkanı John Williams da “ABD’nin yıllık büyüme oranı trendi en az yüzde 1.5” görünüyor derken, düşük enflasyonun muhtemelen geçici olduğunu ve bununla birlikte yeni faiz artırımlarının da mümkün olduğunu beyan etti. Kansay City FED Başkanı Esther George, FED’in varlık balonları ve resesyondan kaçınmak için faiz artırımlarını fazla bekletmemesi gerektiğini söylerken, Atlanta FED Başkanı Raphael Bostic ise “ekonomi beklendiği gibi büyümesini sürdürürse Aralık ayı faiz artışı için uygun olabilir, ancak bundan önce sürpriz veriler gelebilir” dedi. Dallas FED Başkanı Robert Kaplan ise yaptığı açıklamalarda Eylül ayında negatif gelen tarım dışı istihdam verisini yorumlarken, kasırgalardan dolayı bunun normal olduğunu, Aralık ayı faiz artırımı konusunda da açık fikirli olduğunu söyledi. Tüm bu açıklamalarla birlikte Aralık ayı faiz artırımı ihtimali artarken, gündemi meşgul eden yeni FED Başkanının kim olacağı meselesiyle alakâlı olarak ise Başkan Trump’ın, danışmanlarına yaptırdığı araştırma neticesinde listeyi dört kişiye indirdiği ve bu isimlerin Kevin Warsh, Gary Cohn, Jerome Powell ve mevcut başkan Janet Yellen olduğu dillendirilirken, bu hafta bu konuda yaşanabilecek gelişmeler piyasalarda etkisini gösterebilir.
Türkiye Enflasyonu ve ABD İstihdamı Şaşırttı
Haftanın genelinde bir çok önemli veri açıklanırken merakla beklenenler ise yurtiçi tarafta enflasyon dataları, yurtdışında ise ABD istihdam verileriydi. Salı günü Türkiye’de Eylül ayı enflasyon verileri takip edilirken, manşet enflasyon(TÜFE) tarafında aylık bazda yüzde 0.76’lık yükseliş beklentisine karşın yüzde 0.65’lik gerçekleşme görüldü. Ancak senelik enflasyon ise baz etkisinden dolayı yüzde 11.20 seviyesine çıkmış oldu. Volatilitesi yüksek olan “enerji, gıda, içecek, tütün ve altın” ürünlerini bertaraf edince ortaya çıkan çekirdek TÜFE ise aylık bazda yüzde 0.88 oranında artış gösterirken, senelik bazda yüzde 10.98 ile son 13.5 yılın zirvesine çıkmış oldu. Ürün grupları anlamında en yüksek artış yüzde 16.98 ile işlenmemiş gıda ürünlerinde, en düşük artış ise yüzde 2.43 ile haberleşme sektöründe olduğu belirtilirken, bölgeler sınıflandırılmasında en yüksek artışın yüzde 12.89 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesinde yaşandığı açıklandı. Bir diğer enflasyon grubu olan ve üretici fiyatlarına yapılan zamları gösteren ÜFE’deki artış ise aylık bazda yüzde 0.24, yıllık bazda 16.28 düzeyinde açıklandı. Özellikle çekirdek enflasyondaki artışla alakâlı olarak TCMB’den bir gün sonra yapılan açıklamada: İşlenmemiş gıdada olumsuz baz etkisinin belirleyici olduğuna vurgu yapılırken, “yıllık enflasyon hizmet ve temel mal gruplarında arttı, bunda giyim fiyatlarındaki ağırlık sistemi değişikliğinin belirgin bir etkisi oldu” denildi. Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskıların petrol ve ana metal grupları öncülüğünde güçlü seyrini koruduğuna da değinilirken, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiği belirtildi. Öte yandan ABD’de Cuma günü iş istatistikleri bürosu tarafından açıklanan verilerde tam manasıyla extrem gerçekleşmeler görüldü. Tarım Dışı İstihdam datasında kasırgaların etkisiyle 90 Bin gibi düşük bir beklenti varken, gerçekleşme daha da düşüktü ve -33 Bin ile 2010 Ekim ayından bu yana veride ilk kez istihdam azalmasına şahit olduk. Geçtiğimiz ayın (Ağustos) verisi ise 156 Bin’den 169 Bin’e revize edildi. Enflasyon oluşturma anlamında çok önemsenen ve bir önceki aya göre yüzde 0.3 artış beklenen ortalama saatlik kazançlar verisinde de yüzde 0.5 ile son 20 ayın en iyi gerçekleşmesi görülürken, yine diğer önemli veri olan işsizlik oranında da yüzde 4.4’lük beklentiye karşın yüzde 4.2 ile Mart 2001’de açıklanan datadan bu yana en iyi gerçekleşme oluştu.
EURUSD
ABD tarafından gelen olumlu verilerin ardından paritenin bu haftayı da satıcılı seyirle geçirdiğini görüyoruz. ECB tarafında Euro Bölgesi'nin güçlü duruşu vurgulanırken siyasi karışıklık ise devam ediyor. Almanya’da genel seçimin sonuçlarına göre hükümetin kurulması için gereken Jamaika koalisyonu için görüşmelere başlayamadığı gibi 2018’e sarkması beklenen koalisyon görüşmelerinde hükümetin kurulamaması durumunda erken seçimin dahi olabileceği konuşuluyor. İspanya’da da iç karışıklık devam ediyor. Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Carles Puigdemont hafta sonu ya da diğer haftanın başında bağımsızlıklarını ilan edeceklerini belirtirken İspanya hükümeti ise bu referandumunun anayasaya aykırı olduğunu ve bu sebeple kararı tanımadıklarını açıklamıştı. Yayınlanan ECB para politikası tutanaklarında parasal genişlemenin büyüklüğü ve süresi arasındaki dengenin tartışıldığı, bazı üyelerin volatilite ile Euro’nun yükselişi konusunda endişeli olduğu ve kur hareketlerini izleme konusunda anlaşıldığı kaydedildi. ABD tarafında ise 2010’dan bu yana ilk defa eksili rakamları gören tarım dışı istihdam 33 bin kişi azaldı. Buna rağmen Mart 2001’den bu yana yüzde 4.2 ile en düşük işsizlik oranının gerçekleştiği ve ortalama saatlik kazançların da yüzde 0.5 ile beklentileri aştığı gözlemlendi. Bunun dışında FED üyelerinin açıklamalarında Aralık ayında bir faiz artışı daha yapılmasına destek verdiği görüldü. Bu hafta ise ABD'de personel değişim oranları, Eylül ayı ÜFE ve enflasyon rakamları ve perakende satışlar verileri açıklanacak. Teknik olarak yer verdiğimiz 1.1680-1.1660 bölgesinin aşağı geçilmesi durumunda 1.1610-1.1580 destekleri hedef olabilir. Yukarı yönlü hareketlerde ise 1.1700 üzerinde kalıcılık sağlanması gerekir. Bu senaryoda da 1.1760-1.1835-1.1865 dirençleri önemli olabilir.
USDTRY
Geçtiğimiz hafta kur tarafında Türkiye enflasyon verileri ve ABD istihdam dataları gibi oldukça önemli verileri takip ettik. Bunun yanı sıra ABD’den FED yetkililerinin Amerika Merkez Bankası politika kararları ve ABD ekonomisine dair görüşleri takip edilirken, yurtiçi taraftan bir önceki hafta açıklanan OVP ve Kuzey Irak meselesine dair açıklamalar dikkatle takip edildi. Küresel manada Dolar’da görülen güçlenmenin yanı sıra iç taraftaki siyasi, ekonomik ve jeopolitik risklerle kur tarafında 3.6375 ile 11 Temmuz’dan bu yana en yüksek seviye test edilmiş oldu. Bu hafta veriler anlamında iç taraftan ilk olarak Pazartesi günü TÜİK tarafından açıklanacak olan Ağustos ayı sanayi üretimi verisini takip edeceğiz. Hatırlanacağı gibi geçtiğimiz ayki Temmuz datasında yüzde 14.5’luk gerçekleşme ile 2011 Ocak ayı verisinden bu yana en yüksek artış görülmüştü. Çarşamba günü ise Ağustos ayı cari işlemler dengesi takip edilecek. TCMB tarafından açıklanacak olan veride 1 Milyar 400 Milyon TL’lik açık beklentisi hakimken, geçtiğimiz ay açıklanan Temmuz datasındaki cari işlemler açığı miktarı 5 Milyar 120 Milyon TL dolayındaydı. Bu hafta ABD tarafından gelecek önemli verilerde ise “iş imkanları ve personel değişim oranı”, “perakende satışlar” “ÜFE ve “TÜFE” verileri ön plana çıkıyor. Çarşamba günü açıklanacak olan JOLTS (iş imkanları ve personel değişim oranı)’da 6 Milyon 138 Bin’lik gerçekleşme hakimken, Perşembe günü açıklanacak olan Eylül ayı üretici fiyat endeksinin aylık bazda yüzde 0.4’lük artış göstermesi beklenmekte. Cuma günü açıklanacak olan tüketici fiyat endeksinde aylık yüzde 0.6’lık artış beklentisi hakimken, gıda ve enerji fiyatlarının dahil edilmediği çekirdek TÜFE’de ise aylık bazda yüzde 0.2’lik, senelik bazda yüzde 1.8’lik artış görülmesi beklenmekte. Yine aynı gün açıklanacak olan Eylül ayı perakende satışlar verisinde aylık bazda değişim tahmini ise yüzde 1.6 düzeyinde. Tüm bu verilerin yanı sıra dün akşam ABD ve Türkiye arasında patlak veren vize krizi, Suriye’nin Idlib kentine yapılacak harekat, IKBY konusu ve ABD-Kuzey Kore gerilimine dair gelişmeleri de dikkatle takip etmekte fayda var. Teknik olarak kur tarafında 3.7150-3.7450 direnç bantı üzerinde kapanışlar görülmesi halinde ilk etapta 3.7860 seviyesi hedeflenebilir. Haftaya Gap’li(fiyat boşluklu) açılışla başlayan kur’da iç tarafla ilgili tansiyonun düşmesi halinde 3.64 desteğinin test edilmesi söz konusu olabilir. Bu seviyenin altına gevşemelerde ise 3.6200, 3.6070, 3.5965 destek seviyeleri takip edilebilir.
GBPUSD
İngiltere tarafında Brexit belirsizliği sürerken ABD'de verilerin olumlu yönde ilerlemesi paritenin geri çekilmelerini beraberinde getirdi. İngiltere Maliye Bakanı Philip Hammond, Brexit konusundaki belirsizliğin bir an önce ortada kaldırılması gerektiğini söyleyerek netlik olmaması durumunda işletmelerin planlarını en kötü senaryoya göre yapacakları uyarısında bulundu. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılması için başlatılan müzakerelerde İngiltere-AB ilişkilerinin geleceğinin konuşulacağı ikinci aşamaya geçmek için henüz yeterli ilerleme sağlanmadığını dile getirdi. AB Başmüzakerecisi Michel Barnier ise müzakerelerinin dördüncü turunda İrlanda sorunu, vatandaşlık hakları ve ayrılık faturası konusunda yeterince ilerleme sağlanamadığını belirtti. İngiltere Başbakan Yardımcısı Damian Green, İngiltere'nin acil durum planı yaparak AB’den ayrılmaya hazırlandıklarını belirterek, Theresa May'ın geçen hafta İtalya'da yaptığı konuşmasının ardından müzakerelerin ikinci aşamaya geçeceğinden ve gelecek ticaret anlaşmasına varılacağından daha emin olduğunu söyledi. Son olarak BOE Başkan Yardımcısı Sam Woods bankaların düzensiz çalışanlarını ve banka operasyonlarını AB’ye taşıma olasılığından kaçınmak için Brexit geçiş anlaşması yapılması ve bu anlaşmanın yıl sonuna kadar imzalanması gerektiğini vurguladı. ABD tarafında ise merakla etkilenen Tarım Dışı İstihdam Eylül ayında -33 bin açıklandı. Bu rakamla 2010’dan bu yana ilk kez tarım dışı istihdamın azaldığı(eksi geldiği) görüldü. Bunun yanında işsizlik oranı yüzde 4.2 ile 2001 Mart ayından bu yana en düşük seviyesini gördü. Ayrıca ortalama saatlik kazançlar ise yüzde 0.5 yükselerek beklentileri aştı. Verinin ardından Aralık ayındaki faiz artış ihtimalinin yüzde 80'i geçtiğini görüyoruz. Buna yönelik hafta boyu Fed guvernörlerinin teşvik edici konuşmalarını sık sık izledik. ABD'de dış ticaret açığı Ağustos'ta %2.7 düşüşle 42.4 milyar dolara geriledi. Beklenti 42.7 milyar dolarken, açıklanan rakam son 11 ayın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. Bu hafta ise İngiltere kanadında Ağustos ayı imalat üretimi verisi açıklanırken, ABD'de Eylül ayı ÜFE-TÜFE ve perakende satışlar önemli olacaktır. Teknik olarak geçen hafta aşağı yönlü hareketlerin hız kazandığı paritede geri çekilmelerin devamında 1.300-1.2935 destekleri önemli olacaktır. Olası yukarı yönlü hareketlerde ise 1.3100-1.3190 seviyeleri takip edilebilir.
BRENT
Bu hafta petrol tarafında oldukça önemli gelişmeler yaşandı. Hafta başında Goldman Sachs’tan gelen “petrol rallisinin devam etmesi pek mümkün değil” açıklamasının yanı sıra son zamanlarda Dünya üzerinde baş gösteren sistematik risklerin küresel büyüme üzerinde olumsuz etkileri olabileceği beklentileri ile fiyatlarda baskılanma görülmeye başlandı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s ‘ten “Asya petrol rafineri ve pazarlama sektörünün görünümü kazanç artışı ile istikrarlı” açıklaması gelirken, Salı gününden itibaren gözler bu hafta Rusya’da yapılacak enerji forumu toplantısına çevrildi. Rusya Enerji Bakanı Novak’ın “OPEC üyesi ülkelerin petrol ve enerji bakanlarının yarısından fazlasının katılacaklarını ve OPEC üyesi olan ve olmayan petrol üreticisi ülkelerin bakanları ile ikili görüşmeler planladığını” söylediği forumun ana gündem maddeleri ise petrol ihracatının izlenmesi, arz kısıntısının uzatılması ve petrol fiyatlarıydı. Novak ayrıca yaptığı açıklamada: “global petrol arzının 2018 Nisan ayında dengeye ulaşmasını beklediklerini” söyledi. OPEC genel sekreteri Mohammed Sanusi Barkindo “30 Kasım’da yapılacak konferansa tüm OPEC üyesi ülkelerin katılmasını beklediğini ve tüm katılımcı ülkelerin global petrol kesintisini uzatmak konusunda hem fikir olduğunu” belirtirken, Rusya Devlet Başkanı Putin ise: ”OPEC anlaşması uzatılacaksa en az 2018 sonuna kadar uzatılmalı” dedi. Venezuella petrol bakanı Eulogio Del Pino da: “10-12 ülkeyi daha, OPEC liderliğindeki üretim kesintisi anlaşmasına davet ettiklerini, fakat global üretim kesintisi anlaşmasına daha fazla ülkenin dahil olması için bir uzlaşmaya ihtiyaç olduğunu” söyledi. Ayrıca Venezuella’lı Bakan, davet edilen bu ülkelerin Güney Amerkia ve Afrika’dan olduğunu söyledi. Yine Moskova’da bulunan İran Petrol Bakanı da konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada: “OPEC’in içinde, derinleştirmek ya da üretim azaltılmasının uzatılmasına yönelik bir itiraz yok” dedi. Ayrıca bu hafta açıklanan verilerden EIA haftalık ham petrol stoklarında 756 Bin varillik azalma beklentisine karşın,6 Milyon 23 Bin varillik azalma ile son 7 haftanın en düşüğü görülürken, geçtiğimiz hafta 761 bin varillik azalma gösteren API ham petrol stoklarının bu haftaki verisinde ise 4 Milyon 79 bin varillik azalma ile son 6 haftanın en düşük seviyesi açıklandı. Ayrıca Suudi Arabistan Kralı Selman ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in de bir araya gelerek Ortadoğu petrolleri konusunda mutabakata vardıkları haberi ise gündeme bomba gibi düştü. Tüm bu gelişmeler ışığında Perşembe günü görülen sert yükseliş Cuma günü aynı daha sert bir satışa döndü. Bu hafta yine gerek OPEC üyesi olan gerekse üye olmayan ülkelerin yetkililerinden gelecek olası açıklamaları takip edeceğiz. Petrol stokları, kule sayıları gibi verilerin de takip edileceği haftada ayrıca geçtiğimiz hafta sonunda Orta Amerika ‘da ortaya çıkan Nate Tayfunu’nun olası etkileri de fiyatlanabilir. Teknik olarak emtiada bu hafta takip edeceğimiz önemli seviyeler; aşağıda 54.25 desteği, yukarıda 57.30 direnci olacak. 54.25 altı kalıcılıklar orta vadeli yükselen trendi kırarak değişimi ile satış baskısı oluşturabileceği gibi, 57.30 üzeri kalıcılıklar ise bir önceki hafta test edilen 59.50 seviyelerini yeniden hedef haline getirebilir.
ALTIN
Fed faiz artış beklentisinin artması, buna yönelik Fed guvernörlerinin destekleyici konuşmaları, ABD’den gelen olumlu veri akışları, Kuzey Kore geriliminin azalması ve son olarak Trump’ın yıl sonuna kadar yasalaşmasını hedeflediği vergi reformunun sıkça dile getirilmeye başlanması Dolar’ın değer kazanmasını ve sarı metalin yukarı yönlü baskılanmasını beraberinde getirdi. Geçen hafta Eylül ayı imalat PMI verisi 58 beklentiye karşın 60.8 olarak açıklanarak 2011 Nisan’dan bu yana zirvesini gördü. ADP özel sektör istihdam verisinin beklenenden iyi gelmesi sonrası açıklanan ve -33 bin olarak gerçekleşen tarım dışı istihdam verisinin 2010’dan günümüze kadar ilk defa azaldığını görüyoruz. Buna rağmen yüzde 4.4 beklenen işsizlik oranının yüzde 4.2 olarak açıklanması ve 2001 Mart ayından bu yana en düşük seviyesini görmesi ile ortalama saatlik kazançların yüzde 0.3 beklentiye rağmen yüzde 0.5 olarak açıklanarak beklentileri aşması Doların atağa geçmesine neden oldu. FED tarafında başkan belirsizliği devam ediyor. Trump’ın masasındaki görece isimleri, piyasanın farklı fiyatlayacağını söylemek mümkün ancak bu konuda birçok spekülasyonun şimdiden yapılması piyasanın gündemdeki isme göre nabzını ölçmesi olarak yorumlayabiliriz. Masadaki isimlerin ise Janet Yellen, Kevin Warsh, Gary Cohn ve Jerome Powell olduğu konuşuluyor. Öte yandan hafta sonunda Kuzey Kore konusunda imali açıklamalar yapan Trump’ın söylemlerinin icraata dönüp dönmeyeceği de merak konusu. Şuan 2.30-2.40 bandında seyrini koruyan ABD 10 yıllık tahvil faizleri altının yukarı yönlü hareketini baskılar seviyede bulunuyor. Bu hafta ABD'de açıklanacak enflasyon verisi dışında FED'in başkan adaylarını fiyatlaması ve vergi reformuna ilişkin söylemler değerli metalde fiyatlamalara neden olabilir. Teknik olarak 1272-1268 bölgesinin altında kalıcılık sağlanması durumunda 1260-1257-1250 destekleri takip edilebilir. Haftanın son günü gibi toparlanma hareketlerinin devamı için 1278-1282 bölgesinin yukarı yönlü aşılması gerekir. Bu durumda da 1288 kritik direncini takip edeceğiz ki bu seviyenin geçilmesiyle de 1305-1313 dirençleri yeni hedefler olabilir.
