Henry Kissenger Yine Sahnede

Henry Kissenger Yine Sahnede…Cin icin vaat ettigi sorunlar belkide yakindir…Gecmisde bahs ettigim icin burda yazmiyorum….

2003 yilinda Uluslararasi atom enerji ajansi(UAEA) Iran’dan elde ettikleri orneklerde zenginlestirilmis uranyum bulduklari aciklamasi ile Iran-Nukleer krizi basladi.Iran 90li yillarda uranyum zenginlestirmek uzere calismalar yapmaya baslamisdi.Ajans bu deneylerden haberdar olmadigini aciklamasi uzerine Iran bunun telafi edilecek cinsden bir olay oldugunu belirterek 2006li yillara kadar olumlu bir sekilde devam etmesi saglanmis idi.Tabi bu durumdan basta Israil olmak uzere ABD-Ingiltere-Almanya-Fransa gibi ulkeler rahatsiz olmaya baslamisdi.2005 Agustos doneminde cumhurbaskani olan Ahmedinejad nukleer konusunda sert adimlar atmis dis siyasette sert bir tavir izlemeye baslamasi bugunki sorunlarin temelini olusturuyor.

2011 sonuna yaklasirken Iran Deniz kuvvetleri buyuk bir alanda deniz tatbikati yapmasi krize neden olan en onemli gelisme idi.Uzun menzilli fuzeler radara yakalanmayacak cinsden oldugunu aciklanmasi ise krizin ne kadar derin oldugunun isareti olmaya basladi.AB petrol ihracatcisi Iran’a yaptirimlari artirmasi sonucu Hurmuz bogazi kapatirim tehditi ile kriz dahada derinlesdi.

Hurmuz bogazi Iran ve Basra korfezinden dunyaya petrol icin gecis yoludur.%90a yakin petrol bu bolgeden dunyaya ulastiriliyor.20 milyon varil ham petrol dunyanin %40ina gitmeyecek olmasi demek oluyor ki bunun sonunu simdiden dusunmeliyiz.Baska bir yol var ama S.arabistan uzerinden Kizildenize ulasan ama rakam sadece 3 milyon varil…Yani Hurmuz bogazi gider ise dunya petrole olan talebi asla yerini dolduracak bir yol bulamiyacak demekdir ki Iran’in dogalgaz uretimini bile hesaba katmiyoruz simdilik.

Bu gelismeler olurken 1982 tarihli BM sozlesmesine gore Hurmuz bogazi uluslar arasi bir bogaz oldugunu Fransiz Disislerinden Valero uluslararasi suc diyerek tepki gosterdi.ABD ise Disislerinden Toner Nukleer sorunu konusurken petrol krizininde olmasisini istemediklerini asil sorunun uranyum olduklarini belirtti.

Cin petrol ihtiyacinin %10 civarini Iran’dan karsiliyor.En fazla petrolu ise S.Arabistan’dan aliyor.Cin ABD ve AB nin Iran uzerindeki baskisindan cok rahatsiz bu nedenle…Isin ilginc yani Iran ham petrol Cin ile benzene donusturuyor.Alacak-borc iliskisini Iran Merkez Bankasi ile yapiyor.Yani Obama’nin Iran merkez bankasina karsi yaptigi hamle aslinda Cin’I etkiliyor.
Cin Iran uzerinde olusan bu hamleyi gorunce Rusya gibi petrol ureticileri ile calismaya basladi.Sonucda Iran’i desteklemesi ilerleyen surede Cin icin buyuk sorun teskil edecekdir.Cin para gibi hareket ediyor.Para  nasil havadan nem  kapiyor ise Cin’de ABD ile karsi karsiya gelmek istemiyor.Sonucda Cin’in bircok yatirimi ABD yer almakdadir.

Rusya ise ABD ve AB yaptirimlarindan rahatsiz oldugunu belirtti.Ama Iran’in uranyum calismalarindan rahatsiz oldugunun altini cizdi.Sonucda atilacak bir Hidrojen bombasi Rusya’yi tehdit edecekdir.

Peki Turkiye ne yapti?Turkiye su anda tarafsiz gorunuyor.Cunku Iran Hurmuz bogazinda bir sorun cikarir ise Turkiyeye giren petrol bir gunde %40 azalacak demekdir.Yani ekonomik kriz…Suriye ise baska bir problem….

Tabi extra olarak Iran’in dogalgaz rezervlerini unutmayalim.

Sonuc olarak Hurmuz bogazinda bir kriz tum dunyayi etkileyecekdir.Bu nedenle Petrol (WTI-Brent) Altin (XAU/USD) , USD/TRY ,  EUR/USD  uzerinde buyuk bir dalgalanma yasatacakdir.Yatirimcilar bugunlerde bu birimlerde yapacaklari yatirimlarda Hurmuz Bogazini unutmamalidir.