S&P Global, Haziran ayına ilişkin öncü hizmet ve imalat sektörleri PMI (satın alma müdürleri endeksi) verilerini yayınladı. ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da imalat sektörleri üretiminin Haziran ayında bir önceki aya göre daralması, hizmet sektörleri üretimi artış hızlarının Haziran ayında yavaşlamasına bağlı olarak Haziran ayında toplam mal ve hizmet üretimleri toplamı ılımlı büyüme kaydetti. Arda ardına iki çeyrek daralan Euro Bölgesinde yaşanan resesyonun 2023 yılı ikinci çeyreğinde de sürebileceği ihtimali PMI verileriyle gün yüzüne çıktı. Küresel PMI verileri kesin sonuçları 3 Temmuz’da yayınlanacak. PMI endeksinin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler daraldığını, 50 değeri ise değişiklik göstermediği anlamına geliyor. Dünyanın en büyük ilk yedisinde yer alan söz konusu ekonomilerde yaşanan zayıflığın ana sebebi ilgili merkez bankalarının enflasyonla mücadelede uyguladığı sıkı para politikası. Türkiye’ye yansıması yüksek maliyetler, enflasyonda yapışkanlık, üretimde yavaşlama, kar marjında düşüş, bozulan satın alma gücü, seçim ekonomisi ihtimali, yüksek bütçe açığı.
FED faiz artırarak ABD’nin büyüme hızını ve enflasyonu yavaşlattı…
2023 yılı Haziran ayı öncü S&P Global PMI verilerine göre ABD’de hizmet sektörü üretimi Haziran ayında bir önceki aya göre daha yavaş hızla büyürken, imalat sektörü üretimi aynı dönemde düşüş kaydetti; istihdam ılımlı arttı. İmalat sektörü istihdamı artış hızı Ocak ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. İmalat sektöründe firmalar düşen siparişlere bağlı olarak satın alımlarını azaltarak stoklarından kullanımı tercih etti. Hizmet sektörünün aksine imalat sektöründe hem yurt içi hem de yurt dışından alınan siparişler sert düştü. Hizmet sektöründe çalışanların ücretlerindeki artışın etkisiyle girdi maliyetlerinde fiyat baskısı artarken, imalat sektöründe gerileyen hammadde fiyatları girdi maliyetlerinin düşmesine sebep oldu. Fabrika çıktı fiyatları artış hızı son üç yılın en düşük seviyesine geriledi, hizmet sektörü çıktı fiyatları pandemi öncesi ortalamasının üzerinde artış kaydetti. Raporda dikkat çekildiği üzere hizmet sektörü fiyat artışları Ocak ayından bu yana en düşük artışı ortaya koydu. İmalat sektöründe anket katılımcılarının gelecek 12 aya ilişkin olarak üretim beklentisi son altı ayın en düşüğüne geriledi, hizmet sektöründe güven Mayıs 2022’den bu yana en güçlü artışını kaydetti. Rapora göre mevcut veriler ikinci çeyrekte ABD ekonomisinin (GSYH) yıllık %1,7 büyüyeceğine işaret ediyor.
Euro Bölgesinde resesyon 2023 yılı 2. çeyreğinde devam edebilir…
Euro Bölgesinde hizmet ve imalat sektörü toplamında üretim Haziran ayında son 5 ayın, hizmet sektörü özelinde son 5 ayın, imalat sektöründe ise son 8 ayın en düşüğüne geriledi. Hizmet sektöründe üretim Haziran ayında düşen talebin etkisiyle bir önceki aya göre daha yavaş hızla büyürken, imalat sektörü üretiminde bir önceki aya göre daralma hızı Haziran ayında daha da hızlandı. İmalat sektöründe Ekim ayından bu yana en sert düşüşünü yaşayan yeni siparişlerin etkisiyle fabrikalarda üretim miktarı ardı ardına Nisan ve Mayıs aylarının ardından Haziran ayında da düştü. Euro Bölgesinde mevcut işler imalat sektöründe daha sert olmak üzere hizmet sektöründe Ocak ayından bu yana ilk kez düştü. Kapasitedeki düşüşün etkisiyle istihdam artışı Mayıs ayının ardından Haziran ayında da hız kaybetti. İmalat sektöründe talepteki gerileme girdi fiyatlarının ardı ardına dört aydır düşmesine sebep oldu, çıktı fiyatları son 3 yılın en hızlı düşüşünü kaydetti. Hizmet sektöründe girdi maliyet enflasyonu yavaşladı, çıktı fiyatlarındaki artış devam etti. Raporda özellikle Fransa’da yaşanan grev etkisiyle Euro Bölgesinde daralmanın 2. çeyrekte de sürebileceği olasılığına yer verildi.
Haziran ayında önemli ihracat pazarlarındaki zayıflık Türkiye’nin imalat sektörüne yansımadı...
Türkiye’de açıklanan Haziran ayı öncü verilerine göre tüketim malları, ara mallar ve yatırım malları üretiminde kapasite kullanım oranları Haziran ayında arttı. Bu veri tek başına imalat sektöründe büyüme umutlarını yeşertmesin çünkü reel kesim güven endeksi verileri imalat sektöründe zayıflığın sürdüğüne işaret etti. Mevcut ihracat siparişlerinin Haziran ayında bir önceki aya göre düşmesine rağmen yurt içi siparişlerdeki artış uzun bayram tatili öncesinde hazırlık ve turizm sektöründe hareketlenmeyi akla getiriyor. Avrupa Merkez Bankasının faiz artırımlarında kararlılığı, TCMB’nin de faiz artırmaya başlamasıyla finansmana ulaşımdaki zorlukların devam edecek olması bankacılık ve reel sektörün kar marjını aşağı çekecek. Fiyat artışlarındaki yayılım enflasyonla mücadelede çok sancılı bir sürece işaret ederken, gelir dağılımında bozulma, satın alım gücünde zayıflama ve bütçe açığının faizler üzerindeki baskısı seçim ekonomisi ihtimalini canlı tutuyor.
