1- PİYASA GERÇEKLİĞİ (Her şey ihtimal dahilindedir)
Bir soru ile başlayalım; USD/TRY 4,20 mi olur 3,30 mu?
Ekonomideki cevabı ikisi de olur. Nasıl mı ?
Trump ile ABD sorunlar ülkesi haline gelir,ekonomisi sos verir ve Fed çıkıp faiz artırımını bitirdik der. Biz iç ve dış siyasetinde büyük olumlu adımlar atarız. TCMB gereken adımları atar. USD/TRY 3,30 da olur aşağısı da. Olaylar zinciri tersinden devam ederse 4,20 de olur 4,50 de. Herkesin bunu anlaması lazım ekonomide ihtimalsizlik yoktur. Kuvvetli ve zayıf ihtimal vardır. CHF(İsviçre Frangı), SNB'nin (İsviçre Merkez Bankası) euro ile olan 1,20 tabanını kaldırdığını açıklaması ile İsviçre frangı dolar karşısında bir anda %20 değer kazanmıştır. TL karşısında aynı gün en düşük 2,2224 en yüksek 3,0663 seviyesini gördü. Resmi inceleyiniz.
Not: Ekonomistlere bu yüzden fazla kızmayınız.Tahminler her zaman doğru çıkmaz.
2- TEKNİK SEVİYELERİN GÜVENİRLİĞİ ,GEÇERLİLİĞİ
Öncelikle ekonomi sayılar,hesaplamalardan oluşuyor olsa bile insanlar tarafından yönetilip,yönlendirilir fikrini benimsemek gerekiyor. Formasyonlar, destek, direnç noktaları dediğimiz kavramları sistem veya grafikler belirlemiyor. İnsan ürünü araçlarla, hesaplayıcılarla, indikatörlerle geçmiş eğilimleri yorumlayıp gelecek ihtimali yapma stratejisinin bir parçası sadece. Dünyanın paralel ve meridyenlerine ayrılması gibi zahiri gerçekliklerden ibaret. Ama güvenirliği ve geçerliliği her zaman vardır. Basit örnekle Usd/Try için 3,91 direnç noktası olarak görüldüğünde, bu herkes için geçerli haline gelip çoğunluk 3,91 da buy (alım) olan pozisyonunu kapatıp sell (satış) olan pozisyona geçiyor. Kendini gerçekleştiren kehanet meydana gelip Usd/Try düşmeye başlıyor. Bunu yapan 3,91 rakamı mı yoksa algı mı? Karar sizin. Bana göre algı, o yüzden niceliğin (çoğunluğun) eğilimini tahmin edip ona göre pozisyon almaktır kazanmanın sırrı.
3- HERKES EKONOMİST (ALGI EKSİKLİĞİ)
Çaycı, berber, taksi şoförü, çiftçi v.s. "Dolar uçtu, ülke battı", "Dolar 5 TL olacak", "Borsa çöktü mahvolduk". Yanlış anlaşılmasın ne meslekleri küçümsemek nede hafife almak niyetim. Tariz de yapmıyorum. Herkesin kendince bir ekonomi anlayışı var ve bunda da başarılı oluyorlar. Benim değinmek istediğim nokta ekonomide "Algı" kavramının önemini vurgulamak. Forex şirketlerini incelediğimizde ortalama yatırımcı kar oranı %30 zarar oranı %70. Biri kazandım diyor, bilen bilmeyen yatırım yapmaya çalışıyor. Dolar 3,90 iken 4,50 olacak diye alım yapılanlara 3,75'te 3,30'a düşecek deyip sattırılıyor. Ben dahil hepimiz ekonomist kesiliyoruz ama durum ortada. Biz ekonomiye biraz at gözü ile bakıyoruz. Panik ve birazda iştahlı baktığımız için piyasa algısını kestirmekten uzağız.
Son olarak hiç kimsenin karamsar olmasına gerek yok. Toplumda mahvolduk bittik algısı oluştuğunda, dolaylı olarak ekonomi zaten dibe yol alır. Toplum harcamalarını kısıtlar, satıcı fazla kar edemez, yatırımlarını azaltır, istihdam düşer, vergi mükellefi azalır, ithalat ihracat geriler, ülke geliri azalır, maaşlar karşılığı değer düşer (alım gücü) döngü en başına sarar dıştan içe bir sarmal misali çember gittikçe daralır ülke bu şekilde batar. Zayıf TL önemli unsur ama Ülke battı demeye yetmez. TL/Japon Yeni kurundan doğrudan değerli para = büyük ekonomi algısının yanlış olduğu anlaşılabilir.
Hiçbir ekonomi kuruluşu ile bir bağlantım doğrudan veya dolaylı olarak yoktur. Başlıkta olduğu gibi açık, herkesin anlayabileceği sadelikte yorum geliştirmeye çalıştım. Keyifli hafta sonu geçirmeniz dileğiyle; saygılarımla.