Son birkaç aydır İş Gücü İstatistik Bürosunun (BLS), ekonomistlerin tahminlerini alt üst eden ve mantığa meydan okuyan istihdam raporlarını tekrar tekrar gördük. Ortalama bir Amerikalının durumu hakkında aşağıdaki gibi yorumlar okuduğunuzda, özellikle durum mantığa meydan okuma yönündedir.
"New York'lu Lohanny Santos, sonunda bir iş bulma umuduyla elinde CV'siyle kapı kapı dolaşma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından yaşadığı hayal kırıklığını kamuoyu önünde dile getirdi.
Görünen o ki diğer genç iş arayanlar da Lohanny'nin yaşadığı zorlukları anlayabilir. Statista'ya göre Uluslararası Çalışma Örgütünün 2020 modeline dayanan Dünya Bankası verilerine göre ABD ve Kanada, genç işsizliği konusunda yedi ülke arasında beşinci, toplam işsizlik konusunda ise üçüncü sırada yer alıyor." - Business Insider
İşletme yüksek lisansı (M.B.A) yapanlar bile zorlanıyor.
"Jenna Starr, geçtiğimiz Mayıs ayında Yale Üniversitesinden yüksek lisans derecesini aldıktan birkaç ay sonra monitörüne mavi bir not yapıştırdı. ‘Kendine bir iş bul’ yazıyordu. Bu notu ancak geçen hafta, uzun zamandır beklediği teklifi aldığında, nihayet indirebildi.
Starr, aylardır iş arayışları iyi ücretli, beyaz yakalı pozisyonlar için işe alımlardaki yavaşlamayla çakışan çok sayıda 2023 M.B.A. mezunlarından biriydi. Sürdürülebilir bir iş arayışına mezun olmadan önce başlayan Starr, o zamandan bu yana, daha önce çalıştığı kâr amacı gütmeyen bağış toplama alanı da dâhil olmak üzere 100'den fazla pozisyona başvurdu." - WSJ
Bu hikayeler münferit değil. Eğer Google’a "İş bulamıyorum" yazarsanız, birçok makale linkine ulaşırsınız. Elbette asıl soru, üniversite mezunu bireylerin iş bulmakta neden bu kadar zorlandıkları. Ne de olsa, rekor kıran istihdam raporlarının yanı sıra aşağıda gösterildiği gibi rekor seviyeye yakın düşük işsizlik başvuruları ve yüksek sayıda iş ilanı görmeye devam ediyoruz.
Washington Post, sorunun bir kısmına ve üniversite mezunları için işsizlik oranının neden tüm çalışanlardan daha yüksek olduğuna değindi.
"Sorunun bir kısmı, en büyük işçi açığının olduğu sektörlerin (restoranlar, oteller, kreşler ve bakım evleri dahil) yeni mezunların çalışmak istedikleri yerler olmaması. Bu arada çalışmak istedikleri sektörler (teknoloji, danışmanlık, finans, medya) işten çıkarma kararları alıyor ve işe alım planlarını yeniden gözden geçiriyor."
Washington Post'un özetlediği gibi:
"Sonuç, pandemi nedeniyle zaten zorlu eğitim yılları geçirmiş olan üniversite mezunu bir nesil için bir kargaşa daha. Röportajlarda birçoğu, 2020'nin başlarında uzaktan eğitime uyum sağlamakta zorlandıklarını ve profesörler, işverenler ve diğer öğrencilerle bağlantı kurma fırsatlarını kaçırdıklarını hissettiklerini söyledi. Şimdi iş gücüne girerken ekonomi konusunda giderek daha fazla hayal kırıklığına uğradıklarını söylüyorlar; bu da siyasi hoşnutsuzluğu körüklüyor ve üniversiteden sonra elde edeceklerini düşündükleri finansal bağımsızlığı yeniden düşünmelerine neden oluyor."
Elbette soruna neden olan sadece ekonominin durması ve evden çalışmaya geçiş değil. Aynı zamanda tüketici talebinin daha hizmet odaklı alanlara kayması ve işverenlerin kârlılıklarını sürdürme ihtiyacı.
Fed Başkanı Powell Konuşulmayan Kısma Değindi
Yüzyılın başından bu yana ABD ekonomisi, imalat temelli bir ekonomiden hizmet odaklı bir ekonomiye doğru kaymıştır. Bunun iki temel nedeni var.
Birincisi, ABD'de mal üretmek için "iş gücü maliyetinin" çok yüksek olması. Yerli işçiler yüksek ücretler, sosyal haklar, ücretli tatiller, kişisel izinler vs. istiyor. Bunun da ötesinde OSHA'dan Sarbanes-Oxley'e, FDA'dan EPA'ya ve diğerlerine kadar işletmeler üzerinde çok sayıda düzenleme var. Tüm bu ek maliyetler mal veya hizmet üretiminde bir faktör. Bu nedenle şirketlerin rekabetçi bir şekilde üretim yapabilmek için daha düşük iş gücü maliyetleri ve daha yüksek üretim oranlarına sahip ülkelere offshore üretim yapmaları gerekti.
Carrier Industries'den Greg Hays ile yapılan bir röportajda, Trump Yönetimi sırasında bir fabrikanın Meksika'dan Indiana'ya taşınmasının gerekçesi çok ilginçti.
"Peki Meksika'nın nesi iyi? Meksika'da çok yetenekli bir iş gücümüz var. Ücretler açıkçası önemli ölçüde daha düşük. Ortalama %80 daha düşük. Ancak işe devamsızlık oranı %1 civarında. İşten ayrılma oranı %2 civarında. Çok, çok adanmış bir iş gücü.
Bu da Amerika'ya kıyasla çok daha yüksek. Bu işler, yine, [Amerikalıların] uzun vadede gerçekten çekici buldukları işler değil."
Fed Başkanı Powell da kısa bir süre önce 60 Dakika Röportajı'nda bu noktayı vurguladı. Şöyle ki:
"SCOTT PELLEY: Göç neden önemli?
FED BAŞKANI POWELL: Çünkü bilirsiniz, göçmenler gelir ve göçmen olmayanlar kadar ya da daha yüksek bir oranda çalışma eğilimindedir. Ülkeye gelen göçmenler, Amerikalılardan daha yüksek bir oranda iş gücüne katılma eğilimindedir. Ancak bunun başlıca nedeni yaş farkı. Eğilim, daha genç oldukları yönünde."
Ücretlerin baskılanması, gerekli iş gücü miktarını azaltmak için verimliliğin arttırılması ve offshoring, şirketlerin kârlılığını arttırmak için on yıllardır devam eden bir süreç.
Yerli Bir Sorun
Pandemiyle bağlantılı kapanmanın ardından şirketler, tedarik kısıtlamaları, artan hizmetlere geçiş ve iş gücü eksikliği nedeniyle kârlılığa yönelik çok sayıda tehditle karşı karşıya kaldı. Aynı zamanda kitlesel göç (hem yasal hem de yasa dışı), daha düşük ücretli işleri doldurmaya ve kapanmaya bakmaksızın çalışmaya istekli bir iş gücü sağladı. 2019'dan bu yana kümülatif istihdam değişimi, yaklaşık 2,5 milyon iş edinen yabancı işçilerin lehine olurken ABD’li işçiler 1,3 milyon iş kaybetti. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, yabancı işçiler pandemi kapanması sırasında çok daha az iş kaybetti.
İstihdamın büyük kısmının düşük ücretli hizmet işlerinde (yani restoranlar, perakende, eğlence ve konaklama) olmaya devam ettiği göz önüne alındığında, yarı zamanlı işlerin son raporlarda tam zamanlı işlerin önüne geçmesinin nedeni budur. Çalışma çağındaki nüfusa oranla tam zamanlı istihdam, salgın öncesi seviyeleri yakalayamadıktan sonra keskin bir düşüş göstermiştir.
Bununla birlikte belirtildiği üzere hizmetler, imalat gibi emek yoğun süreçleri domine ettiği için tam zamanlı istihdam 2000 yılından bu yana azalmıştır. Bunun nedeni “enflasyonu ihraç” ve “deflasyonu ithal” etmemizdir. Bunu, düz ekran televizyonları 3.999 dolar yerine 299 dolara almak için yapıyoruz. Ekonominin daha yavaş büyümeye devam etmesinin ve sürekli artan borç seviyeleri gerektirmesinin nedeni de budur.
Yeni üniversite mezunları için tüm bunlar daha vahim bir görünüme yol açıyor.
Göç Gerekli Ancak Sonuçları Var
Bir ekonominin büyümeye devam etmesi için nüfus artışı gereklidir. Başka bir deyişle “demografi kaderdir.” Dolayısıyla daha güçlü nüfus artış oranları elde etmenin iki yolu var: Doğal doğumlar ve göç. Aşağıda gösterildiği gibi Amerika Birleşik Devletleri'ndeki doğurganlık oranı, yaşlanan iş gücünün yerini alacak kadar çocuk yapmadığımız için problemli.
Bu durum, yaşlı yetişkinlerin hızla yaşlandığı ve çalışma çağındaki nüfusun azaldığı düşünüldüğünde özellikle bir problem. Bu, sosyal hakların yetersiz finansmanının artmaya devam edeceği ve boşluğu doldurmak için daha fazla borç ihracı gerektireceği anlamına geliyor.
Bununla birlikte yüksek vasıflı işçi, sermaye ve eğitim ithal eden göç politikaları ile etmeyenler arasında büyük bir fark vardır. Liyakate dayalı göç politikaları, daha yüksek maaş alan, iş kuran, iş gücü istihdam eden, vergi gelirleri ve diğer ekonomik katkılar yaratan işçiler getirir. Ancak mevcut politikalar, daha ucuz ücretlerle çalışacak, daha az gelir elde edecek ve sosyal yardım programları aracılığıyla vergi mükellefleri tarafından sübvanse edilecek daha düşük vasıflı, eğitimsiz iş gücü akını yaratıyor. Yukarıda da belirtildiği gibi bu işçiler, ekonominin hizmet alanlarındaki işleri doldurma eğiliminde olup böylece yerli işçileri yerinden ediyor. WSJ de böyle bir noktaya değinmiş:
"Pandemiden önce yabancı yetişkinlerin en az bir lisans derecesine sahip olma olasılığı neredeyse genel nüfus kadardı. Bunun başlıca nedeni Asya, Afrika ve Avrupa'dan gelen göçmenler arasındaki yüksek eğitim seviyesinin, Meksika ve Orta Amerika'dan gelenler arasındaki düşük eğitim seviyesini dengelemesiydi."
Pandemi sonrasında durum böyle olmadı, bu da yerlilerin istihdamını etkiliyor. Bu, yeni bir sorun olmayıp Bill Clinton tarafından 1995 yılında Ulusa Sesleniş konuşmasında ele alınmıştı:
"Birçok iş, vatandaşlar veya yasal göçmenler tarafından yapılabilir; kullandıkları kamu hizmetleri vergi mükelleflerimize yük getirmektedir."
Bu, ekonominin taleplerindeki değişimin ve şirketlerin nihai olarak deflasyonist bir ortamda kârlılıklarını sürdürme ihtiyacının doğal bir sonucudur.
Sonuç
Göç konusunda çok fazla tartışma olsa da argümanların çoğu, yasal ve yasa dışı göç arasında ayrım yapmıyor. Elbette her iki tarafta da ileri sürülebilecek argümanlar var. Ancak daha az tartışmalı olan, göçün istihdam üzerindeki etkisi. Tabii ki yerli işçiler daha yüksek ücretler, sosyal haklar ve vergilerle finanse edilen diğer destekler talep etmeye devam ettikçe bu maliyetlerin, bu ürün ve hizmetleri üreten şirketler tarafından karşılanması gerekiyor. Aynı zamanda tüketiciler de daha düşük fiyatlar talep ediyor.
Girdi maliyetleri ile satış fiyatları arasındaki bu dengesizlik, şirketleri, her işletme için en yüksek maliyet olan iş gücünü azaltmak için agresif bir şekilde alternatif aramaya itiyor.
- İstihdamdaki azalmalar başlangıçta yüksek fiyatların satışları hızla düşürdüğü firmalarda yoğunlaşacaktır.
- Ancak daha uzun bir süre boyunca daha fazla firma, düşük ücretli işçileri daha yüksek ücretli işçiler, makineler ve diğer ikamelerle değiştirecektir.
- İşverenler bu maliyetlerin bir kısmını tüketicilere yansıttıkça tüketiciler daha az mal ve hizmet satın alır.
- Sonuç olarak işverenler daha az mal ve hizmet üretir.
- Düşük ücretli işçi çalıştırmanın maliyeti yükseldiğinde makine ve teknolojiye yatırım yapmanın maliyeti düşer." - Kongre Bütçe Ofisi.
İnternet ekonomisi, robotik ve yapay zekâdaki artışa rağmen tam zamanlı istihdamın 2000 yılından bu yana azalmasının nedeni budur. Ücret artışının ortalama bir Amerikalı için yaşam maliyetini sürdürecek kadar hızlı büyümemesinin nedeni de budur. Bu teknolojik gelişmeler, çalışanların verimliliğini artırarak ilave iş gücü ihtiyacını azaltmıştır.
Ne yazık ki yüksek maaşlı işler bekleyen üniversite mezunlarının bu hikayeleri, muhtemelen giderek daha karmaşık hale gelmeye devam edecek. Özellikle de "Yapay Zeka" daha yüksek maaşlı çalışanların yerini alacak kadar ucuzladıkça.