Çin’in bu hafta ekonomik bir güç olarak COVID-19’e karşı mücadelesindeki kararlılığına dair bir güç gösterisi yapması bekleniyor ve bu da başta petrol olmak üzere emtia genelinde aşağı yönlü bir baskı yaratabilir.
Şanghay’daki sokağa çıkma yasakları dördüncü haftasına giriyor ve ülkenin finans merkezi olan şehrin ve 28 milyonluk nüfusunun hükümetin getirdiği kısıtlamalardan yakın zamanda çıkacağına dair bir işaret yok. Analistler şehirdeki hareketliliğin sınırlanması sebebiyle enerji talebinde bir düşüş bekliyor.
Asya’da yeni bir işlem haftası başlarken, West Texas Intermediate (WTI) varil başına 100 doların altına geriledi. Bu artık talebe dair ciddi endişelerin olduğu dönemlerde ABD ham petrolünde görmeye alışkın hale geldiğimiz bir risk seviyesi. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ve lider petrol ithalatçısı ülkenin en büyük ikinci şehrindeki kısıtlamaların devam etmesi de, kesinlikle talep endişelerinde bir artışa işaret ediyor.
Singapur’da saat 13:00 itibarıyla (TSİ 08:00), New York’ta işlem gören WTI ham petrol 3,17 dolar, ya da %3,1 düşüşle varil başına 98,90 dolardaydı. WTI geçtiğimiz haftada %4,5 değer kaybetmişti.
Londra’da işlem gören Brent ham petrol ise 100 doların üzerinde kalsa da, bir rahatlama sunamayacak kadar yakın seviyede. Geçtiğimiz haftada WTI’a benzer şekilde %4,5 kayıp yaşayan Brent, bugün 3,29 dolar, ya da %3,1 düşüşle 102,86 dolardaydı.
Petrolde yaşanan son düşüş, Bloomberg’in geçtiğimiz haftaki haberinde Çin’in Nisan ayındaki benzin, dizel ve uçak yakıtı talebinin bir yıl önce aynı döneme kıyasla %20 daha düşük olmasının beklendiğini ifade etmesinin ardından gerçekleşti.
Habere göre talepteki bu düşüş ham petrol tüketiminde günlük 1,2 milyon varillik bir düşüşe denk geliyor ve COVID-19 virüsünün ilk görüldüğü şehir olan Wuhan’da 2020’de uygulanan karantinadan bu yana talepte yaşanan en büyük düşüş olacak.
Bunun dışında, IMF’yle birlikte UBS, Bank of America, Barclays ve Nomur gibi bankalar geçtiğimiz haftada Çin’e yönelik 2022 büyüme tahminlerini düşürdü. Nomura yalnızca %3,9’la özellikle kötümser bir tahminde bulundu ki bu da salgının küresel ekonomiye darbe vurduğu 2020 dışında, Çin’in 1990’dan bu yana kaydedeceği en yavaş büyüme oranı olur.
İlk çeyrekteki yıllık (YoY) %4,8’lik büyümeye rağmen, ekonomistler ufukta kara bulutların olduğunu belirtti; ekonomideki sağlığın en önemli göstergelerinden biri olan perakende satışlar, Mart ayında bir yıl önceye kıyasla %3,5 düştü.
Ancak Şanghay’daki birçok isim Pekin’in iki yıllık salgın döneminde dezenformasyon konusundaki şöhretine, gizliliğe dair takıntısına ve ne pahasına olursa olsun anlatıyı kontrol etme isteğine karşı direniyor.
28 Mart’ta Şanghay’daki kısıtlamaların başlamasından bu yana, Ukrayna’daki savaş sebebiyle AB ve Rusya’nın karşı karşıya gelmesi ham petrol fiyatlarının yukarı yönde ilerlemekten başka bir seçeneğe sahip olmadığına işaret etse de, 2020’deki salgının yıkımıyla boğuşan bir Çin’in hatırası petrol fiyatına dair hissiyat üzerinde çeşitli derecelerde baskı yarattı.
Birçok kişiyi rahatsız eden bir diğer şey de, dünyanın geri kalanı artık salgını geride bırakmışken Başkan Xi Jinping’in salgını kontrol altına almaya yönelik sert önlemleri uygulama isteği.
Çin’de, hafta sonu itibarıyla 40’ın altında bulunan COVID-19 kaynaklı ölüm sayıları da hükümetin argümanını güçlendirmeye yardımcı olmadı.
Buna kıyasla, daha yüksek bir aşılama oranına sahip olan Güney Kore yaşanan son dalgada %0,12 civarında bir ölüm oranı açıkladı. Aynı ölüm oranını Çin’e uygularsak, yaklaşık 600 ölüme denk geliyor.
Uluslararası medyada yer verilen bazı sağlık uzmanları, Çinli yetkililerin kanser ve kalp hastalıkları gibi ölüm nedenlerine odaklanmaya yönelik uzun süredir uyguladığı politikayı eleştirdi. Bazıları ise Pekin’in salgınla mücadelesinin Batı’dan daha iyi olduğunu iddia etmek için ciddi bir politik sermaye harcamanın ardından görünüşü kurtarmak için tabloyu özellikle değiştirdiğini iddia ediyor.
Ancak bu eleştirilere kulak asmayan hükümet, yeni haftanın başlangıcında da anlatısını sürdürdü.
Pekin Parti Komitesi’nden bir yetkili olan Tian Wei, hafta sonunda düzenlediği basın toplantısında “Devamlı ve gizli bulaşı riski hâlâ yüksek ve durum pek iç açıcı değil.“ dedi.
2020 COVID-19 krizinin zirve dönemine benzer şekilde insanların temel ihtiyaçlarını stoklamaya başlamasıyla birlikte, Şanghay ve civarındaki süpermarketlerde rafların boşaldığına dair haberler gelmeye başladı.
Pekin’in 3,45 milyon nüfuslu Chaoyang bölgesinde, testler genişletilecek. Bölgede yaşayan ya da çalışan herkes bu hafta üç kez COVID-19 testi yaptıracak. Bölgede aynı zamanda yüz yüze sınıfların ve spor faaliyetlerinin ileri bir tarihe kadar yasaklandığı açıklandı.
Tüm bunlar, petrol fiyatlarının Pazartesi günü yaşadığı taze kayıpları açıklıyor.
Petrol yalnızca Çin’deki COVID-19 korkusuyla karşı karşıya değil. IMF’nin geçtiğimiz haftada küresel büyüme beklentisinde aşağı yönde revizyon yapması ve Fed’in ABD’deki yüksek enflasyonu kontrol altına almak amacıyla 2022 boyunca agresif faiz artışları planlaması da hem petrolü, hem de Wall Street’teki hisseler gibi diğer risk varlıklarını baskılıyor.
Petrol boğaları ve özellikle de üreticiler grubu OPEC+, fiyatlarda artışın devamı için ABD’de yaz sürüş sezonu ve Ukrayna’daki savaşla birlikte, Batı’nın Rus petrolüne bir noktada tam kapsamlı bir yasak getirmesine dair giderek artan tehdidi gerekçe gösteriyor.
Rusya Avrupa’nın en büyük doğal gaz tedarikçisi ve Suudi Arabistan’ın ardından dünyanın en büyük petrol ihracatçısı konumunda.
Reuters’ın haberine göre, Nissan Securities’den Hiroyuki Kikukawa “Avrupa Birliği’nin Rus petrolüne bir yasak getirmesi potansiyeli sebebiyle, petrol fiyatlarının varil başına 90 doların altına inmesi beklenmiyor.” dedi.
Morgan Stanley, Rusya ve İran petrol arzındaki düşüş sebebiyle bu yıl “daha büyük bir arz açığını” gerekçe göstererek Brent için üçüncü çeyrek fiyat tahminini varil başına 130 dolara çıkardı.
Altında ise, New York COMEX’teki en yakın Haziran vadeli işlem sözleşmesi 16,35 dolar, ya da %0,9 düşüşle ons başına 1.917,95 dolardaydı.
Haziran altın sözleşmesi, geçtiğimiz Pazartesi 2.003 dolarda altı haftalık bir zirveyi görmenin ardından beklenmedik bir düşüşle haftayı %2 kayıpla tamamlamıştı.
Altın düşerken, Cuma günü Dolar Endeksi 101,34’te iki yıldan uzun bir sürenin zirvesini gördü ve 10 yıllık tahvil faizi Aralık 2018 zirvelerine yaklaştı.
Cuma günü emtiada yaşanan düşüşlerin arkasında, St. Louis Fed Başkanı James Bullard ve San Francisco Fed Başkanı Mary Daly gibi Fed üyelerinin geçtiğimiz hafta başında faiz artışları için daha agresif bir dil kullanması ve haftanın sonuna doğru Fed Başkanı Jerome Powell’ın da bu ifadeleri tekrarlaması vardı.
Fed üyelerinin tümü, Mart toplantısındaki 25 baz puanlık faiz artışının ardından 4-5 Mayıs’taki politika toplantısında 50 baz puanlık bir faiz artışını savunuyor. Bullard bir noktada 75 baz puanlık bir artışı bile gündeme getirdi ve Fed’in, 40 yıllık zirvelerden herhangi bir gerileme işaret göstermeyen enflasyonla mücadelede çok geriden geldiğini söyledi.
Chicago merkezli Price Futures Group’tan enerji analisti Phil Flynn’e göre, “Bazıları 50 baz puanlık artışın uzun bir serinin ilki olmasından ve bu artış serisinin ekonomiyi yavaşlatarak petrol talebini düşürmesinden korkuyor.“
“Piyasa katılımcılarını endişelendiren yalnızca sıkılaşma döngüsü değil, aynı zamanda Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Eylül itibarıyla 50 baz puanlık bir faiz artışı yapmasının fiyatlanması.“
“Diğer yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ) ise güvercin kalmak istiyor ancak ABD ve Avrupa’da merkez bankalarının izlediği yolun, kendilerini de sıkılaşmaya zorlayabileceğinden endişeleniyor.“
StoneX City Index’ten analist Fawad Razaqzada da Flynn’le aynı fikirde:
“Merkez bankasının 4 Mayıs’taki toplantısına kadar önümüzdeki birkaç hafta boyunca Fed üyelerinden kayda değer bir açıklama gelmeyecek. Ancak mesaj zaten net bir şekilde verildi: Faiz oranı Mayıs toplantısında çok büyük olasılıkla 50 baz puan artırılacak.“
Yatırımcılar Perşembe günü ABD ilk çeyrek öncül ekonomik verilerine odaklanacak; yıl başındaki Omicron dalgası sebebiyle, GSYİH’nin 2021 4. çeyreğindeki %6,9’luk büyümeye kıyasla %1,1’e yavaşlaması bekleniyor.
Cuma günü ise, Fed’in tercih ettiği enflasyon ölçütü olan Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi yayımlanacak. KTH Endeksi Şubat ayında enflasyonun son bir yılda %6,4 yükseldiğini ve son 40 yılın en hızlı artışını koruduğunu göstermişti.
Açıklama: Barani Krishnan her piyasaya yönelik analizlerine çeşitlilik katmak adına kendine ait olmayan görüşlere de yer verir. Tarafsızlık için, zaman zaman zıt görüşler ve piyasa değişkenleri sunar. Kaleme aldığı emtia ve menkul kıymetlerde bir pozisyona sahip değildir.