Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 2011 yılında kaldıraçlı alım satım işlemleri yani Forex piyasası için lisans zorunluluğu getirmişti ve bu işlemleri yapacak kurumların SPK'dan onaylı lisansının olması gerekiyordu. İşlem miktarında sınır olmazken belirlenen yasal kaldıraç oranı ise 1/100’dü.
14 Ocak 2016’da SPK yeni bir tebliğ yayınladı ve bu tebliğe göre;
-Yatırımcı forex piyasasında işlem yapabilmek için önce o kurumun deneme hesabında 6 iş günü 50 işlem yapacak.
-Teminat ve kaldıraç oranları da değişecek.
-20,000 TL ve muadili teminat altında işlem yapan yatırımcının EURUSD, USDTRY, EURTR pariteleri ve XAUUSD (Ons Altın)’da yapacağı işlemlerin kaldıraç oranları 1/50; bu ürünler dışındaki kaldıraç oranı da 1/25 olacak.
-20,000 TL ve muadili teminat üzerinde işlem yapan yatırımcılarda ise EURUSD, USDTRY, EURTRY ve XAUUSD (Ons Altın)’de yapacağı işlemlerin kaldıraç oranları 1/100; bu ürünler dışındaki kaldıraç oranı da 1/50 olacak.
14 Ocak 2016’dan 10 Şubat 2017’ye kadar uygulanan bu karar, SPK’nın yeni tebliği ile değişti ve son tebliğe göre;
- Forex piyasasında işlem yapacak yatırımcı teminat tutarı olarak en az 50,000 TL ve muadili teminat yatırmak zorunda.
- Eğer yatırımcı işlem yapmadan önce ya da işlem yaptıktan sonra hesabından para çeker ve kalan bakiye 50,000 TL ya da muadili döviz tutarının altına düşerse yeni pozisyon açamaz. Ancak işlemlerinden dolayı teminatı 50,000 TL’nin altına düşerse işlem yapmaya devam edebilir.
-Yatırımcının kullanacağı kaldıraç oranı tüm ürünlerde 1:10 olacak.
-Önceki tebliğde şart koşulan 6 iş günü 50 işlem uygulaması devam edecek.
*Açık pozisyonlar önceki belirlenen kaldıraç oranı üzerinden maksimum 45 gün aktif kalabilecek.
SPK’nın bu kararındaki gerekçeleri her ne olursa olsun hem yatırımcı hem de kurumlar için sonuç son derece vahim olacak. Öncelikle bu karar ile 50,000 TL altında işlem yapan yatırımcı – ki bu oran nerdeyse %90 – 1/200-1/400 kaldıraçların olduğu Malta, Kıbrıs, İngiltere gibi ülkelere kayacak. Yani o önemsenen sermayenin ülke içinde kalması çok zor olacak.
Bir diğeri ise, sadece forex işlemleri yapan kurumların akıbeti… Türkiye’de yaklaşık 50 kurum sadece Forex işlemlerinden para kazanıyor. Giden yatırımcının ardından işlemlerin azalması ile maliyetler karşılanamayacağı için firmalar küçülmeye gidecek ve bu sektörde çalışan binlerce kişi işsiz kalacak.
*Liranın değer kaybetmesine neden olan gelişmeler belli ve bu konuda aksiyon almak, zorlanan ekonomimizi toparlama için acilen reformlara gitmektense bu tarz ‘önlem’lerin alınmasının liraya pozitif bir etkisinin olacağına asla inanmıyorum.