Merkez bankaları bir anda domino taşları gibi devrilmeye başladı. Dünyanın en önemli iki merkez bankasının liderleri daha önceki çekincelerini bıraktılar ve bazılarının yolu açmasının ardından artık faiz oranlarını kısmak ve para politikasını gevşetmek konusunda çok daha açık bir şekilde konuşuyorlar.
Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz oranlarını önümüzdeki aylarda yükselteceğini aylarca söyleyen Başkan Mario Draghi, geçen hafta sadece faiz oran artırımına yönelik tarihi yeniden ertelemekle kalmadı, aynı zamanda bir sonraki hamlenin faiz oranlarında bir azaltım olabileceğini de belirtti. Dahası, Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta gerçekleştirilen toplantının ardından gerçekleştirdiği basın toplantısında Draghi bazı yetkililerin parasal genişleme kapsamında varlık alımlarına devam etme hakkında konuştuğunu söyledi.
Şimdiye dek ECB bankacılık sistemine likidite sağlamak amacıyla hedeflenen uzun vadeli yeniden finans operasyonları (TLTRO) açıklamasına uygun hareket etti. Cömert şartlar sayesinde, özellikle de Euro Bölgesi'nin güney ülkelerindeki bankalar dahil olmak üzere birçok bankanın borç alması sağlanıyor.
Draghi'nin bu sessiz dönüşünün öncesinde FED Başkanı Jerome Powell'ın daha dramatik dönüşü vardı. Başkan Powell FED'in para politikasını nasıl yönettiğinin sessiz bir incelemesi olması planlanan Çarşamba günü, son dönemlerde söylediğinin aksine FED'in süregelen ticaret sıkıntılarının getireceği yeni risklere "uygun olarak hareket etmeye" hazır olduğunu söyledi. Piyasalar "uygun hareket"in faiz oranında azaltma olduğunu doğru bir şekilde yorumladı ve Powell'ın gümrük vergilerinin ekonomik büyümede yarattığı sorunlara karşılık gerektiğinde sabırlı duruşunu terk etmeye hazır olduğunu görmüş oldu.
Sanki bu riskin altını çizer gibi, Cuma günü yayınlanan istihdam piyasası verileri de sadece 75.000'lik bir istihdam kazancı olduğunu gösterdi. Bu sayı, son ayların yüzbinlerin üzerine çıkan verilerinin çok altında kaldı.
Powell ve Draghi politikada ters dönüş sinyalleri verirken Avustralya ve Hindistan merkez bankaları da birçok yükselen piyasa merkez bankasının faiz oranlarını azalttığı Mayıs ayının ardından geçen hafta benchmark faiz oranlarında düşüşe gitti.
Powell'ın dönüşü, yatırımcıların ABD'de yaşanacak bir faiz oran azaltımının etkisinin çok daha önemli olacağını düşünmesiyle birlikte Draghi'nin ılımlı tonunun Euro üzerinde bir etki yaratmamasını sağladı. Aynı zamanda, birçok analiste göre ticaret savaşının ABD ekonomisi üzerindeki daha direkt etkisi düşünüldüğünde ABD'de bir faiz oranı azaltma kararı daha erken gerçekleşecek. Üstelik FED manevra için çok daha geniş bir alana sahip. FED'in benchmark oranı şu an 2,25-2,50 iken ECB'ninki şimdiden sıfırda.
Hatta Euro ECB toplantısı öncesinde yükselerek ABD Doları'na karşı 1,13 bariyerini aştı.
ECB banka ihtiyatlarındaki %-0,4'lük faiz oranıyla negatif bölgeye girmişti ve bunu benchmark faiz oranı için de yapabilir. Varlık alımlarına kalındığı yerden devam etmek ise daha kolay bir yol olabilir. Draghi ECB'nin "alet çantasındaki tüm enstrümanları" kullanmaya hazır olduğunu söylemişti.
Draghi merkez bankasının 2020 ortasına kadar (bir önceki tahmininin 6 ay sonrası) faiz oranlarını artırmayı değerlendirmeyeceğini belirtti. Bir sonraki hamlenin kaçınılmaz olarak bir oran artırımı olup olmayacağı yönündeki soruya ise Draghi "Hayır," cevabını verdi.
Bütün bunların en şaşırtıcı kısmı, ECB'yi otomatik pilotta bırakarak emekli olmaktan memnun görünen Draghi'nin şimdi bir kez daha para politikasında gevşemeye gitmeyi değerlendirmesi ve 2020 ortasından önce bir faiz oran artırımı olmayacağının sözünü vererek kendisinden sonra gelecek kişinin ellerini bağlamış olması.
Draghi'nin bu tutumu, kendisininin politikalarına birçok kez sesli itirazını gösteren Almanya Merkez Bankası Başkanı Jens Weidmann'ın da şansını artırmıyor gibi. Weidmann'ın görevi devralması, Draghi'nin ortaya koyduğu yolda bir bozulma olarak görülür. Fransa Merkez Bankası Başkanı François Villeroy de Galhau daha kolay bir geçiş süreci yaşar gibi görünüyor ve bazı anketlerde de yarışı önde götürüyor.
Ancak sorun, daha önce bir Fransız'ın (Jean-Claude Trichet) 8 yıl boyunca ECB Başkanlığı yapmış olması ancak Almanya'nın henüz bu görevi üstlenmemiş olması. Bu aynı zamanda herkesin başkan olarak görmek istediği ancak bir de yönetim kurulu üyelerinin kurula yeniden atanmasını önleyen kuralla mücadele eden Benoît Coeuré için de bir engel.
Bu yüzden iki Fin; Olli Rehn ve Erkki Liikanen uzlaşma adayları olarak görevi devralmayı umuyorlar. Ancak buradaki sorun da, Danimarkalı Margrethe Vestager'in Avrupa Komisyonu Başkanı olması durumunda ECB'ye bir başka İskandinav'ı getirmenin zor olması. Fransa'nın AB içindeki en yüksek kademeli görevlere yönelik hak isteği de unutulmamalı.