Dolar Yükselişine Devam Eder mi?

Herkese Merhabalar,
Dolar'ın fiyatı zirvelerde ve artık "daha da yükselecek mi?" sorusu, çok sık sorulmaya başlandı. Haftalık kapanış fiyatı 2.1766 ve önümüzdeki haftalarda daha da yukarı hedeflerin görülme ihtimali artıyor. Analizlerimi takip edenler, bir süredir, Dolar'ın yükselme eğiliminin güçlü olduğundan sık sık bahsettiğimi ve bazı teknik riskleri ortaya koyduğumu hatırlayacaklardır. Bu sefer ayrı ayrı analizlerde vurguladığım sözkonusu riskleri güncel durumla birlikte birarada değerlendireceğim.

İlk önce TL aleyhine olup, görmezden gelemeyeceğimiz teknik hususları ortaya koymak istiyorum.

İlk olumsuzluk, 2001-2011 yılları arasında devam eden ucuz Dolar döneminin artık geride kalmış olması. Ucuz Dolar dönemi sona erince, ucuz ithal malları ve düşük enflasyon dönemi de geride kalmış oluyor. Aslında, "tatlı bir tüketim dönemi, bir süreliğine sona ermiş oluyor" desek daha doğru olur. Bu durum, grafikte gösterdiğim ve 1.80 seviyesinden geçen kırmızı çizgiden açık bir şekilde belli oluyor. 11 yıl boyunca Dolar’ın fiyatının bu seviyelerden birkaç kere geri döndüğünü ve 1.20-1.80 arasında dalgalandığını biliyoruz. Ancak 2012 yılından itibaren Dolar’ın fiyatı başka bir rotaya, bu çizgiyi kırarak yukarılara yönelmiş durumda. Bahsettiğim kırmızı çizgi seviyesinin kalıcı olarak geçilmiş olması, ekonomik ve finansal anlamda bambaşka bir dönemin başlamış olduğunu işaret ediyor.

İkinci teknik olumsuzluk; yine aynı grafik üzerinde mavi çizgiyle gösterdiğim Ana Trend çizgisi. Bu trendin zaman olarak 2008 yılından ve taban olarak 1.14’ten başladığını görüyoruz. Trend beşinci yılında ve Dolar lehine, oldukça sağlam bir yapıya sahip. Teknik olarak şimdilik bu trendin terse döneceğine dair hiçbir belirti yok. Ben bu trendin belirleyici olduğunu düşündüğümden USD/TL ile ilgili alınacak yatırım kararlarında daima dikkate alınmasının yararlı bir yaklaşım olacağını düşünüyorum.

Dolar'ın fiyatının, enflasyonun düşük seyretmesi, ekonomik canlılığın devamı vb. bir çok ekonomik dengelemeyi yerine getiren kur seviyesi olan 1.20-1.80 seviyeleri dışına çıkması, kötünün iyisi diyebileceğimiz yeni denge seviyesi olan 1.80-2.00 aralığını gündeme getirmişti. Ben, Merkez Bankası'nca, en azından bir süreliğine fiyatın bu seviye içinde tutulmaya çalışılacağını bekliyordum. Böyle yapılmaya çalışılmış olmakla birlikte çabaların sonuçsuz kaldığını ve bu durumun beklenenden kısa sürdüğünü söylemeliyim. Açıkçası bu durum Dolar fiyatının kontrolden çıkmış olabileceği izlenimi vermektedir.

Bir diğer husus, TL’nin yerel nedenlerle Dolar karşısında değer kaybı, konjonktürel olarak bizzat Dolar’ın değer kazanacağı dönemle birbirine eklenebilir. Bu durumda USD/TL'nin fiyatı çok daha sert hareketler yapacaktır. Dolar’ın konjonktürel bir artış dönemine girebileceği ihtimalinin işaretleri de yok değil!

Ayrıca, piyasalarda MB’nin Dolar’ın değer kazanmasını engelleyecek düzeyde müdahalede bulunmadığı kanısı hakim. Bunun sebebinin, Dolar’a müdahalenin aynı zamanda sıkı para politikası (piyasadan TL çekmek) anlamına geliyor olmasından kaynaklandığını tahmin ediyorum. Büyük ihtimalle bu dönemde piyasada oluşacak likidite sıkışıklığının ortaya çıkaracağı olumsuz sonuçlardan çekiniliyordur.

Bunların yanında, TL'nin değer yitirmesinin önüne faiz artırma yoluyla geçilmek istenmediği, piyasa oyuncularınca çok net bir şekilde biliniyor. Bu durum, doğrudan müdahalelerin de yetersiz kalmasıyla birlikte, TL'nin neredeyse tamamen savunmasız kaldığı anlamına geliyor.

İki teknik husus (11 yıllık yatay hareketin bitmiş olması ve 2008’de filizlenmeye başlayan ve beş yıldır devam eden Dolar’ın yükseliş trendi) ile devamında bahsettiğim konjonktürel risk ve müdahalelerin yetersizliği hususları; esasında Dolar’ın gidişatı için bize oldukça net fikirler veriyor.

Ancak, Dolar’daki bu yükselişi bir tür kriz veya kriz belirtisi olarak yorumlamaya kalktığımızda şöyle bir avantaj da mevcut; geçmişte, defalarca benzer krizlere yakalanmış bir ülke olarak, krizlerle ilgili oldukça fazla tecrübe ve bilgi birikimine sahibiz. Krizlere karşı bağışıklık sistemimiz gelişmiş ve ülke veya şirketler olarak nasıl mücadele edeceğimiz hakkında deneyime sahibiz. Bu deneyimler, gereken adımların atılması şartıyla , sürecin olumsuzluklarını bertaraf etmede işe yarayabilir.

Fiyat hareketlerini tahmin etmede trendleri belirlemenin çok önemli bir kıstas olduğunu hepimiz biliyoruz. Üstteki grafikte Anatrend yönünde uzun ve orta vade trend kanallarını gösterdim. Mavi renkli olan uzun vadeli trend kanalı, çok geniş bir mesafede ilerliyor ve şu an üst bandı 2.54’ten geçiyor. Teknik bir olasılık olarak fiyatın bu seviyeye (kanalın üst bandına) ulaşması, ihtimaller arasındadır. Diğer yandan fiyatın, kırmızı çizgilerle gösterdiğim orta vadeli band içinde ilerlemesi yine teknik açıdan daha makul bir trend yaklaşımı olacaktır.

Burada bir parantez açarak grafikte daire içerisinde gösterdiğim şubat 2012-nisan 2013 dönemindeki yatay fiyat hareketinin olduğu döneme değinmek istiyorum. Bu dönem, tahminime göre şimdi bu seviyelere varan fiyat hareketinin altyapısının oluştuğu zaman dilimi ve fiyat bölgesi olmalıdır.

Yaklaşık 1.75-1.85 fiyat seviyelerinde sıkışan ve 14-15 ay süren, elinde Dolar tutan için bıktırıcı olarak kabul edilebilecek bu süreçte iyi öngörü sahibi olanların (genelde kurumsal ve profesyonel yatırımcılar) alım eğiliminde, diğer yatırımcıların ise satış eğiliminde olduğunu ve bu dönemde rol değişiminin gerçekleştiğini söyleyebiliriz.

O bölgeyi ve zaman dilimini bir enerji birikme bölgesi olarak nitelendirirsek devamında gelen fiyat hareketinin o bölgedeki birikimle, her açıdan (mesela zamansal) eşdeğer olacağını söyleyebilirim. Bu durum bize yukarı yönlü fiyat hareketinin henüz sonlanmamış olduğu konusunda ipuçları vermektedir.

Kısa vadeye gözattığımızda, grafikte gösterdiğim üçgenin formasyon hedefi en az 2.25. Anatrend yukarı yönde olduğundan bu hedef daha da yukarıya taşınabilir. 2.14 seviyesine kadar olan geri çekilmeler yukarı yönde olan kısa vade trendin yönünü değiştirmeyecektir.

Son olarak bir önceki analizimde paylaştığım uzun vadeli Elliott sayımımı bu analizle bütünlük oluşturması açısından buraya da aldım. Görüldüğü gibi bu sayım 3-4 yıllık bir periyotta oldukça ilginç sonuçlar ortaya koyuyor. Ancak bunun alternatif bir sayım olduğunu, Elliott sayımlarının paritelerde her zaman iyi sonuçlar vermediğini ve fiyat buradaki sayıma uygun ilerledikçe takip etmekte fayda olduğunu bir kez daha belirtmek istiyorum.

Sonuç; USD/TL paritesinde anatrend uzun süredir yükseliş yönünde ve şimdilik biteceğine dair herhangi bir emare yok. Tam aksine TL aleyhine riskler oldukça fazla. Şimdilik Dolar artmıyor, TL değer kaybediyor. TL’nin değer kaybetme sürecine Dolar’ın değer kazanma sürecinin de eşlik etmesi halinde kısa vadede 2.30 ve orta vadede 2.50-2.70 seviyeleri hedef haline gelecektir.

Diğer yandan, 2.14 seviyesinin aşağı geçilmesi halinde kısa vadeli bir düzeltmeden bahsedebiliriz. 2.09'dan daha aşağısı görülmediği sürece orta vadeli hedefler önemini korumaya devam eder. Ancak 2.09'dan daha aşağıda bir kapanış halinde paritenin 1.99 seviyesinin üstünde yatay bir hareket sürecine girmesi ihtimali yüksektir.

Anatrend'in (uzun vadeli trend) değişmesi için herhangi bir seviyenin aşağı yönde geçilmesinden ziyade kısa vadede oldukça sert ve aralıksız şelale düşüşlerinin olması ve devamında şimdilik 1.92'den geçen Ana Trend alt kanalının kırılması gerektiği kanısındayım. Ancak o zaman, 2-3 yıl sürecek bir düşen dolar ve yükselen tahvil-hisse senedi piyasası ile birlikte ekonomik görünümde iyileşmeler görebiliriz.

Herkese sağlıklı ve güzel günler diliyorum.

İlyas Uzuner (Bilgeanalist)