Bu makale 21.02.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Kanada’da Alberta bölgesi, petrol dağıtım işine girme peşinde; Suudi Arabistan, geçici üretim aksaklığına yol açacak olan bakım meseleleri ile ilgileniyor ve piyasalar Beyaz Saray’ın İran’ın ihracat rakamları ile ilgili ne düşündüğünü görmek için bekliyor. Venezuela dışında küresel petrol piyasalarındaki üç majör mesele şöyle:
1. Kanada’daki Darboğaz
Alberta’daki Kanadalı petrol üreticileri, uzun zamandır boru hatlarındaki daralmanın acısını çekiyor. Boru hattı kapasitesinin eksikliği, ham petrolünü Meksika Körfezi’ndeki rafinerilere taşımayı zorlaştırdı, hatta öyle ki, Kanada ham petrol sınıfı fiyatları Brent ve WTI fiyatlarının oldukça altında.
Bu darboğaz ayrıca, Alberta’daki depolanmış ham petrolde büyük bir artışa neden oldu. Bölge başbakanı Rachel Notley, Aralık 2018’de, nadir olarak, ham petrol üretimine 3,56 milyon varil seviyesinde sınır koyulduğunu duyurdu. Şubat ayında Notley, stoklardaki ham petrol miktarının düştüğünü söyledi, böylece Şubat ve Mart için üretim kotasını 3,63 milyon varile çıkardı.
Venezuela üzerindeki yaptırımlar Kanada’nın ağır petrolüne olan talebi yükseltti ancak Kanada hala, yeni boru hattı yapımında ilerleme olmaması nedeniyle, ham petrolünü taşıma engelleriyle karşı karşıya. Notley, trenle Kanada’dan daha fazla ham petrol taşımak için yeni bir strateji geliştirdi.
Notley’in planı, bölgeyi özel üreticilerden petrol almaya ve bunu dağıtmaya çağırmasıyla, Alberta’ya 3,7 milyar Kanada dolarına mal olacak. Plan, iki Kanadalı demir yolu şirketinden 4.400 vagon kiralamayı ve Kanadalı üreticilerden ham petrol satın almayı içeriyor.
Notley, bu şema ile bölgenin üç yılda 5,9 milyar dolar gelir elde edeceğine inanıyor. Bölgenin ham petrol için alıcı bulmakta sorun yaşamayacağını söyledi. Kimi analistler şüpheci yaklaşıyor, çünkü Alberta’nın ağır ham petrolüne olan talebin azaldığını düşünüyor.
Kimi Kanadalılar, boru hattı inşaatı için çaba gerektiğinde, tren ile ham petrol taşıma gibi verimsiz ve tehlikeli bir yöntem uygulayarak Kanada vergilerinin kullanılacağına üzülüyor.
Aslında, ABD’deki pek çok rafineri daha hafif ham petrol sınıflarına yöneldi, ancak Alberta ve Venezuela’nın ürettiği ağır ham petrole yönelik talep hala var. Venezuela petrolü üzerindeki yaptırımlar, Alberta’nın aşırı ham petrolünü azaltması içini mükemmel bir fırsat sunuyor. Eğer güvenilir ulaşım makul fiyatlarda sağlanabilirse, Alberta muhtemelen uzun vadeli sözleşmeler elde edebilir.
Yaptırımlardan etkilenen ABD rafinerilerinin bir kısmı, Venezuela’nın komşusu Kolombiya’dan ham petrol alımı yapıyor. Ancak, Maduro hükümeti Venezuela’da dayanmaya devam ederken, Kanadalı ham petrol üreticileri bu fırsattan faydalanmalı.
2. Suudi Arabistan’ın Bakım Meseleleri
Suudi Arabistan’ın Mart ayında ham petrol üretimini azaltacağına dair planları olduğu haberleri ışığında, geçen hafta, Suudi Arabistan’ın yeniden swing üretici rolünü oynamaya niyetlendiği sorusunu gündeme getirmiştim. Suudi Arabistan gerçekten buna meyilliyse, bunun yürümeyeceğini iddia ettim. Şimdi Suudilerin ham petrol üretimini azaltmalarına dair daha çok bilgimiz var ve bu fiyatları etkileme stratejisinden ziyade büyük oranda teknik meseleler olarak ortaya çıkıyor.
Energy Intelligence raporlarına göre, Aramco’nun Safaniya kıyı bölgesi bir aylığına kapatıldı ve 300.000 varil petrol kaybına yol açtı. Safaniya üreticileri ağır ham petrol sınıfı üretiyor. Piyasada pek bozulma olmadı çünkü Aramco, müşterileri tatmin etmek için depolanmış ham petrolünden ve (Manifa kıyı bölgesinde artan üretimi de dâhil) diğer ağır ham petrol kaynaklarından faydalandı.
Fireye neden olan tahrip olmuş bağlantıların tamiratı iki gün önce tamamlandı ancak Suudi Arabistan’ın Mart ayında üretimi düşürme ve daha az ham petrol ihraç etme niyetini duyurmasından dolayı, bu üretim Mart ayına kadar muhtemelen devam etmeyecek. Aramco, Yanbu rafinerisini de bakım için çevrimdışı yapacak. Yanbu tipik olarak 400.000 varil ham petrol üretiyor, bu da Suudi Arabistan’ın Mart ayı için planladığı üretim kesintisi miktarının tam karşılığı.
3. İran İhracat Rakamları
İran petrol ihracatı 1,4 milyon varil aralığında istikrara kavuşmuş gibi görünüyor. TankerTrackers.com’dan gelen güncel verilere göre, İran Ocak 2019’da 1,47 milyon varil petrol ihraç etti.
Sürpriz olmayacak ki, Çin 350.000 varilin biraz üzerinde miktar ile en büyük tek ithalatçı oldu. Bu, ABD yaptırımlarına göre ithal etmesine izin verilen miktardan 68.000 varil daha fazla. Bu durum, petrol taşıyan bazı gemilerin Çin’deki limanlara ulaşmadan önce yanlış hedefler yayınlama sebebini açıklıyor.
Özellikle hiçbir Avrupa ülkesi Ocak ayında İran petrolü ithal etmedi. Yunanistan ve İtalya bir miktar İran petrolü ithal etmek için ABD’den önemli azaltım muafiyeti (SRE) elde etmişlerdi, ancak görünen o ki, aylardır İran’dan hiç petrol ithal etmemişler.
Şubat ayı için ön raporlar, İran’ın genel olarak aynı müşterilere benzer miktarlarda petrol ihraç etme yolunda olduğunu ortaya koyuyor. İran ihracatı 1,4 - 1,5 milyon varil aralığına yerleşiyorken, analistler ve yatırımcılar merak ediyor: Trump yönetimi bu durumdan memnun olacak mı yoksa daha fazla kesinti için mi zorlayacak?