Aşı çalışmaları son hızla ilerlemeye devam ederken ABD’nin ve Avrupa’nın Aralık sonuna kadar aşılara onay verip uygulamaya başlama ihtimalinin güçlenmesi küresel endeksleri yeni ayda destekledi. Her ne kadar aşılar insanlık için “bir umut” olarak görünsede Morgan Stanley (NYSE:MS) ve AlphaWire’ın yaptığı çalışmalara göre aşı olmak isteyenler Avrupa’nın sadece %23’üne denk geliyor. ABD’de heyecanla aşı bekleyişi başlamışken Powell aşının üretim ve dağıtımının “zorlu bir süreç” olacağını belirtti. Moody’s’in aşı haberlerinin endişeleri azaltmadığını ve aşılara yönelik belirsizliklerin devam ettiğini vurgulaması Powell’ın ekonomik toparlanma az olsa da devam ediyor açıklamasını destekliyor. Fakat, ABD’de acil likidite programının süresinin uzatılması ve AMB’in PEPP’i uzatabilecek olma ihtimalinin güçlenmesi ekonomilerin hala tek başında ayakta kalamayacak kadar güçsüz olduğuna işaret ediyor.
Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre herkes parasını ödese bile dünyanın aşılanması ancak 2024’te tamamlanabiliyor. Almanya ise küresel sürü bağışıklığının en erken 2022’de kazanılabileceğine dikkat çekiyor. Aşının kazandırdığı bağışıklığın zamanla geçici olması ve “saklama” kısmında yaşanabilecek bozulmalar aşı belirsizlikleri arasında yer alıyor. Duruma paralel olarak OECD küresel büyüme tahminini 2020 için -%4,5 seviyesine düşürdü.
Aşılardan gelen pozitif haberlerle Biden’ın “yardım paketi” konusunda yaptığı açıklamalar ve AMB’den “ek teşvik” beklentilerinin güçlenmesi küresel piyasaları güçlü bir ivmeyle yukarı taşıdılar. Yükselen risk iştahı değerli metaller üzerinde baskı oluştursa da altın 1780$ seviyelerinde destek bularak tekrardan 1810$’a yükseldi. Gümüş te altının hareketini takip ederek 22$ sınırından 23,70$’a genişledi. Teşvikler sadece riskli varlıkları değil güvenli limanları da yukarı seviyelere taşıyabilir. Opec+ ülkelerinin “arz kısıntısı” görüşmesini ertelemesi petrol fiyatları üzerinde kısa vade için baskı oluşturabilir.
Piyasalarda hava ne kadar olumlu olsa da dünkü yükselişlerin ardından kar satışları yaşanıyor. Asya tarafında endeksler karışık seyir izlerken Avrupa vadelileri güne satıcılı başladılar. Avrupa bütçesi için Polonya ve Macaristan’a yeni teklif gidecek olması sürecin uzayacağını gösteriyor. Bu da 12 yıl sonra 1,20 seviyesine aşan EURUSD paritesinin 1,25’e uzanan yolculuğunu destekleyebilir. Yaşanan likidite sıkışıklığı fiyatların sabit şekilde gerilediğini gösteren Almanya ve AB enflasyonu üzerinde baskı yaratabilir. 10 senelik Avrupa getirilerinde yaşanan gerilemenin ana nedeni bu olabilir.
ABD’de dünkü kapanışta Nasdaq %1,52, NYSE %1,00, DJI %0,63 ve gösterge endeks S&P500 %1,13 güç kazandılar. Bu sabah endeks vadelilerinde hafif satıcılı işlemler görünüyor. 3662,45$’dan kapanan S&P500 vadeli işlemlerde gerileyerek 3650,88$’dan fiyatlanıyor. Biden’ın yardım paketini onaylayacağını belirtmesine rağmen Senato ve Meclis anlaşmazlığının devam edecek olması VIX’in vadeli fiyatını yukarı yönlü destekleyen nedenler arasında yer alıyor. ABD’de yükselişin devam etme ihtimalinin yüksek olmasına rağmen (W formasyonu) haftalık ve aylık indikatörlerin zirveleri görmesinden dolayı “düzeltme” yaşanma ihtimali giderek güçlenebilir.
Türkiye’yi AB liderler zirvesine kadar çok kritik 2 hafta bekliyor. Toplantıdan önce AB ve ABD’nin Türkiye vurgusu durumun ne kadar kritik olduğunu gösteriyor. Almanya’dan gelen açıklamalar Türkiye – Brüksel tansiyonunu daha da gerebilir. Türkiye yönetiminin aldığı kararlar ve yaptığı açıklamalar Brüksel’den gelebilecek yaptırımlara karşı hareket edildiğini gösteriyor. TR’nin yaşadığı ekonomik bunalım Avrupa’yı biraz daha tartarak hareket edilmeyi destekliyor. Hafta sonuna girmeden yapılan “kanal İstanbul” açıklamaları endekslerde güçlü satışlara neden olmuştu. Hem TR’de aşılanmaya yakında başlanacak olması hem de gelen tepki alınmaları BIST100’ü %3,25 yukarı taşıyarak 1325,29’dan kapanmasına neden oldu. Endeksin yükselişine rağmen yaklaşan AB liderler zirvesinden dolayı döviz de yukarı yönlü trendini koruduğu görülüyor. Bu sabah dolar/tl 7,82 ve euro/tl 9,45’ten fiyatlanırken 5 senelik risk primi 380,55’e kadar gerilemiş durumda. 10 senelik getiri 12,365’ten ve 2 senelik faiz 13,795’ten talep görüyor.
1280 TL seviyesi etrafında destek bulan endeksin 1285 TL – 1342 TL bandında hareket ediyor. Kısa vade için 1313,04 – 1319,99 seviyeleri destek 1329,88 – 1342,49 seviyeleri direnç olarak görülebilir. Dolar bazında 200$ hedefin görülebilmesi için AB liderler zirvesinden çıkacak olan kararlar ve TR’nin hangi somut adımları atacağı takip edilmelidir. Sn. Erdoğan’ın yapmış olduğu “AB yakınlaşması” bile küresel aracı kurumlarının Türkiye büyümelerinde yukarı yönlü revizyona gitmelerini destekledi. 2020 büyüme verisini JP Morgan %0,7, Uni Credit %0,7 ve OECD -%1,3’e revize etti. Gelen güçlü satışlara paralel açılışta endekste kar satışları görülebilir.