Bu makale 16.07.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
OPEC+ Ortak Bakanlıklar İzleme Komitesi (JMMC) dün toplandı ve grubun, petrol üretimini günlük 1,6 milyon varil artırma planı ile devam etmesini önerdi. Suudi Arabistan ve Rusya, artan ekonomik aktivite nedeniyle küresel talebin arttığına ve piyasanın bu ekstra petrole kolayca uyum sağlayabileceğine inandıklarını tekrarladı.
Yine de her iki ulus da bu ekstra petrolün, üretildiği ülkelerin içinde tüketileceğini iddia etti.
Petrol talebi dünya genlinde artıyorsa neden böyle bir söz verilir? Gerçek petrol talebinin resmi ve artan üretimin sonuçları çok daha karışık. İşte detaylı bir bakış:
İhracatı Artırma Cazibesi
Suudi Arabistan Ağustos ayında üretimi günlük 500.000 varil artırmayı planlıyor. Petrol Bakanı Abdülaziz bin Salman, Suudilerin yaz aylarında evde kalmasından dolayı Suudi Arabistan’ın benzin ve dizel kullanımındaki artışın yanında elektrik talebini de artmasını bekliyor. Muhakkak ki Ağustos ayında artış başladığında yazın yarısı bitmiş olacak. Hatta bakan, Temmuz ihracatına kıyasla Ağustos ayında “tek bir varil petrolün bile ekstradan ihraç edilmeyeceği” sözünü verdi.
Bu vaat gerçekleşebilir ancak aynı zamanda bu ekstra varillerin, küresel piyasalarda ham petrol yerine rafine ürünler olarak yolunu bulacağı anlamına da gelebilir. Suudi petrol bakanlığının teorisi, virüs nedeniyle yaz aylarında daha çok evde kalınmasıyla yurtiçinde daha çok yakıtın kullanılacak olması. Bununla birlikte turizm ve inanç turizm endüstrileri durduğundan ve ülke kısıtlamalardan çıkarken Suudi Arabistan, emsalsiz kemer sıkma politikaları ile bir resesyon yaşıyor. Yurtiçinde yüksek yakıt kullanımı varsayımı, olsa olsa spekülasyondur. Suudi Arabistan yurtiçinde tüketici bulamazsa piyasa izleyicileri, ülkenin bu ürünleri ihraç etmesini beklemeli.
Rusya petrol bakanı Alexander Novak da Rusya’nın tüm bu ek üretimi yurtiçinde tüketeceğini düşünüyor. Rusya’nın Ural harman petrolü Haziran ve Temmuz ayında büyük talep gördü ve şimdi Brent’e göre yüksek işlem görüyor. Daha Nisan ayında Ural harmanı indirimli işlem görüyordu.
Novak’ın Rusya petrol ihracatının artmayacağı garantisine rağmen Ural harmanı talep görürken piyasaya daha fazlasını sürmek Rusya için cezbedici olabilir. Rusya Batı Afrika ve Kuzey Denizi’nden petrole dönen Avrupa’da müşteri bulursa kendi ihracatına direnemeyebilir. Ayrıca Rusya’nın benzin, dizel ve jet yakıt üretimi yurtiçi talebi aşarsa bu petrol, rafine ürün olarak kendini küresel piyasada bulabilir.
Sallantılı ABD Petrol Talebi
Dünyanın en büyük petrol tüketicisi ABD’nin talep resmi, sarsıntılı ve belirsiz olduğunu kanıtlamaya devam ediyor. Enerji Bilgilendirme Dairesi’ne göre (EIA) ham petrol stokları geçtiğimiz hafta 7 milyon varil düşüş yaşadı ancak ürünlere olan talep büyük bir artış gösteremedi.
Benzin talebindeki büyümenin yavaş olmasının büyük sebebi, Texas, California ve Florida’daki artan koronavirüs vakalarına ilişkin korkular oldu. Bu üç eyalet ABD’deki talebin %27’sini kapsıyor. California kısa süre önce bazı işyerlerinin kapatıldığını duyurdu ve Florida ve Texas aynısını yapmasa da bu eyaletlerdeki benzin talebi artık artmıyor. Aynı zamanda, EIA’ya göre ABD petrol üretimi, günlük 11 milyon varilde dengelenmiş görünüyor.
OPEC Gidişatı Tersine Çevirecek mi?
OPEC+ ABD’deki sarsıntılı talep toparlanmasını aşamalı olarak görmüyor ve bu noktada herhangi bir hükümetin uyguladığı ekonomik kısıtlamaların izole ve geçici olacağını düşünüyor. Suudi petrol bakanına göre OPEC+, yalnızca yeni kısıtlamalar “dünya ekonomisine ciddi bir etki” ettiği takdirde üretimi düşürme kararını revize etmek için acil bir toplantı yapmayı düşünecektir. JMMC uyumu değerlendirmek için 18 Ağustos’ta toplanmayı planlıyor. OPEC+, üretim kotalarını değerlendirmek için Aralık ayında toplanacak.