Baraj kapakları patladıktan sonra sel nasıl durdurulur? Aşıların uygulanmaya başlanması COVID-19 krizinin sonu için bir umut verirken merkez bankalarının karşı karşıya oldukları sorun tam da bu.
Salgın döneminde yatırımcıları hizada tutmak için tüm ateş gücünü kullanan merkez bankaları, bu ağır silahları kaldırmayı becerebilecek mi?
Merkez bankaları mali sistemi likiditeye boğdu ve son çare alıcısı ve kredicisi olarak piyasaları destekledi ve yatırımcılara krizle mücadele için sınırsız miktarda para yaratabileceklerinin taahhütünü verdi.
Gevşeme Kolaydı; Piyasa Beklentilerini Yönetmek Daha Zorlu Olabilir
Geriye dönüp baktığımızda, bu işin kolay kısmıydı. İyileşme sürecinde beklentileri yönetirken, yatırımcılarda panik yaratmamak adına iletişim en önemli yetenek olacak.
Ancak bu yetenek, merkez bankacılarının pek de sahip olduğu bir şey değil. FED yetkililerinin 2013'te mali krizle baş etmek amacıyla getirilen parasal gevşemeyi kademeli olarak azaltmayı planladıklarının yatırımcılara söylemenin etkisini ne kadar hatalı bir şekilde değerlendirdiklerini ve bunun sonuçlarını unutmayalım.
Dönemin FED Başkanı Ben Bernanke'nin kongre komitesine FED'in muhtemelen ekonomideki iyileşmeyle birlikte tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağını söylemesi sonrasında hisseler ve tahviller çöküş yaşamıştı.
FED artık açıklamalarında daha temkinli bir dil kullanıyor, ancak bu merkez bankasının niyetini aktarma, ve daha da önemli olarak yatırımcıları nihai olarak para politikasında sıkılaşmanın kendileri için en iyi şey olduğuna ikna etmedeki temel problemi çözmüyor.
Bu arkaplanla birlikte, krizin oluşturduğu konsensüs şahin ve güvercin eğilimlerin ağırlıklarını yeniden göstermesiyle birlikte zayıflayabilir.
FED'de Kansas City ve Cleveland bölgesel bankalarının başkanları olan Esther George ve Loretta Mester liderliğindeki faiz oranı şahinleri beklenen ekonomik iyileşmenin merkez bankasından daha düşük seviyede bir uyumlamacı tutum gerektireceğine yönelik sözlü yönlendirme konusunda lobi yapmaya başlayacak. Minneapolis FED Başkanı Neel Kashkari ve St. Louis FED Başkanı James Bullard gibi güvercinler ise bu tarz bir dili engellemeye çalışacak.
Benzer şekilde, Avrupa Merkez Bankası'nın 25 üyeli yönetim kurulunda da ayrılıklar görülmeye başlanacak; Alman ve Hollandalı merkez bankacıları sıkılaşmaya yönelik baskı yaparken, güvercinler herhangi bir hamleyi engellemeye çalışacak. İronik bir şekilde bu durum, siyasi arkaplanı kendisini bir uzlaşma sağlamada yetkin hale getiren AMB Başkanı Christine Lagarde'ın güçlü yanına hitap edebilir.
İngiltere Merkez Bankası bir süredir negatif faiz oranları fikrini değerlendiriyordu, ancak bankanın henüz bu yolu izlemekten çekindiği açık bir şekilde görülüyor. Yetkililer için en önemli soru işareti ekonominin Brexit sonrasında nasıl bir yol izleyeceği ve bu konuda fikirler büyük farklılıklar gösteriyor.
Nihai olarak, FED ve diğer merkez bankaları için asıl soru enflasyonun ivme kazanmaya başlayıp başlamayacağı. Bunu takip eden soru ise enflasyonun ivme kazanması durumda buna nasıl bir tepki verecekleri.
FED üyeleri en azından şimdilik, faiz oranlarını 2023'ün sonuna dek yükseltmeyi düşünmüyor. Ancak her zaman olduğu gibi, gelen yeni verileri değerlendirip tahminlerinde gerekli değişiklikleri yapacaklar.
FED %2'nin üzerinde bir enflasyona bir nanosaniyeden fazla izin verir mi? Tabi ki söylemek yapmaktan daha kolay, ancak enflasyonun hedefin altında geçirdiği uzun süreyi telafi etmek adına bir süre %2'nin üzerinde kalmasına izin vereceklerini söylemişlerdi.
Diğer merkez bankaları da FED'in çizeceği yolu takip etmek zorunda kalacaklar. Çin renminbiyi uluslararasılaştırmaya ve finans piyasalarına erişimi genişletmeye çalışabilir, ancak tepkici bir rejim bunun yavaş bir süreç olacağı anlamına geliyor ve bu yüzden Çin'in para birimi doların hakimiyetine bir tehdit oluşturmuyor.
Euronun ABD dolarına rakip olması için bir AB'nin bankacılık birliği konusunda ciddi adımlar atması gerekiyor ve bunun önümüzdeki yıl, ya da ömrümüz boyunca yaşanacağına dair henüz bir işaret yok. Bu da şimdilik doların ve FED'in lider pozisyonlarını korudukları anlamına geliyor.
Belki de herkes haklıdır ve enflasyon önümüzdeki yıl, ya da ondan sonraki yıl, ya da ondan sonraki yıl %2'yi aşmaz. Bu da FED'i tahvil alımlarını ve vadesi gelen tahvilleri yeniden yatırım yapmayı nasıl durduracağı, bilançosunu nasıl kontrol altına alacağı ve nihai olarak dünyaya faiz oranlarını artıracağını nasıl duyuracağı konusunda ikilemle karşı karşıya bırakıyor.
Bu da yatırımcılar pür dikkat dinlemesi gerektiği anlamına geliyor.