Hemen söyleyeyim, normalde dünyanın gelişmiş ülkelerinde resesyon riskleri nedeniyle yeniden düşük faiz ve piyasaları geniştetici politikalar süreci yaşıyor olmamız bizim gibi gelişmekte olan ülkeleri finansal olarak rahatlatabilir. Yani lehimize gelişmeler.
ABD-Çin ve AB ticaret savaşları ile, maalesef döviz bazında asgari ücretimizin düştüğü seviye ABD ve AB için yapılan üretim yatırımları için ülkemizi cazip hale getirebilir.
TCMB'nın Eylül'de yeni ve güçlü bir faiz indirimi daha yapması beklentimin gerçekleşmesi halinde, eğer bu esnada kurlarda sert yükseliş yaşanmazsa bankaların ellerindeki kamu tahvilleri nedeniyle karlılıklarında ciddi artışlar görülebilir. Yani banka hisselerinin yükselmesi demek olur. Banka hisseleri yükselirse, ciddi bir etkileme oranına sahip oldukları için BİST de hatırı sayılır bir yükselişe başlar. Zaten BİST'i ve hisseleri olması gereken değerlerin çok altında iskontolu işlem görüyorlar diye düşündüğüm için, tüm bu gelişmelerin BİST'i yükseltme ihtimali gayet normal bir beklenti olur.
Peki Bu Teknik Riskler Neden Oluşuyor?
Yukarıda anlattıklarıma göre sonbahar ile birlikte bizim için çok güzel bir döneme girmemiz gerekir. Ama tekniklere bakınca, bu beklentimin tam tersi ve ciddi riskler görüyorum. Bu nedenle sizleri teknikler konusunda uyarmak istedim!
BİST'de ve VIOP endekslerinde eğer görür ve aşağıya kırarlarsa, Omuz Baş Omuz denen tehlikeli bir düşüş formasyonu risklerinin olduğunu görüyorum. Henüz bu seviyeler tetiklenmiş değiller. Hatta biraz da uzağındayız. Belki hiç olmayacaklar ama görüntüler nedeniyle yine de uyarmakta yarar görüyorum. Burada sadece eğer görür ve aşağıya kırarsa OBO formasyonlarını başlatacak teknik destekleri yazacağım. Bu destekler kırılacak olursa, düşebilecekleri olası alt destek kademelerini Destek-Direnç Tablomuzda detaylıca görebilirsiniz.
BİST için 94.340, VIOP30 Ağustos için 117.325, VIOP30 Ekim Vade için 121.000 destekleri çok önemli seviyeler. Umarım bunlar görülmez bile. Ama eğer görülür ve aşağıya kırılacak olurlarsa, sert bir satış dalgası ile karşılaşabiliriz. Zaten bu seviyelere bile inseler, ciddi bir düşüş yaşanmış olacağı için, üstüne bir de bu formasyonlar tetiklenirse, panik satışları ile düşüş oldukça hızlı olur. Bu teknik riskler BİST için 100.000 üstüne çıkmadığımız takdirde sürecektir.
Pozitif Bir Teknik İhtimal!
Şimdilik zayıf bir ihtimal gibi görünen pozitif bir teknik olarak da, endeksin 103.500 direncini görüp geçmesi halinde oluşabilecek büyük bir TOBO(Ters Omuz Baş Omuz) formasyonu ihtimali de var. Eğer bu ihtimal gerçekleşecek olursa, işte o zaman piyasalara sonbahara girdiğimiz bu günlerde yeniden bahar gelir. Çünkü TOBO formasyonu başlarsa, en az 10 Bin puanlık yükseliş demek olur. Lakin şu an için bu ihtimal teknik olarak daha zayıf gözüküyor.
Yeniden Yaptırım Gündemine Mi Gireceğiz?
Peki, genelde sonbaharın gelişi ile yazlıklardan dönenler yeniden borsalara odaklanırken, endeksin genelde yükseliş dönemine girdiği bu dönemde neden şimdi böyle riskli teknikler oluştu acaba?
En önemli neden olarak ABD ile ilişkileri görüyorum. ABD'nin Suriye'de güttüğü yıllardan gelen hedefleri nedeniyle Güvenli Bölge konusunda bizim istediğimiz şartları pek de kabul edeceğini düşünmüyorum. Göstermelik bir hat için olur diyebilirler ama, 30-40 km derinliğinde bir hattın oluşmasını ve kontrolünü bize bırakmaya evet demezler görüşündeyim. Hatta bu niyetleri nedeniyle de, bölgede yeni bir hava üssü kurma hazırlıkları yapıyorlar. Aynı zamanda da PKK terör örgütünün Suriye türevi olan PYD/YPG'ye de silah ve mühimmat vermeye devam ediyorlar.
S-400 Sonrası SU-35 ya da SU-57 Alımı Olur Mu?
ABD'nin Suriye'deki niyetini en sonunda gördüğümüz için, almaya karar verdiğimiz S-400'lerin sevkiyatları sürüyor. Dün cumhurbaşkanımız Rusya'nın uzay ve havacılık fuarının açılışına katılmak, hem de İdlib konusunda Putin ile görüşmek için Rusya'ya gitmişti. Fuardan yansıyan görüntülerde SU-35 ve SU-57 Rus savaş uçakları için de bir anlaşma niyeti gördük. Eğer bu konu ciddiye dönerse, o zaman ABD senatosunun zaten uygulamak istediği yaptırımlar yeniden gündeme gelecektir.
Bu arada ben sözüm ona dost maskesi takan iki yüzlü batının emellerini engellemek için Rus uçaklarının da alınması taraftarıyım. Ama bunun bize kısa vade de çıkartacağı fatura da bilinmeli. İşin doğrusu en kısa zamanda savaş uçaklarımızı da kendimiz yapar hale gelmemiz. Ama onun için henüz zamana ihtiyacımız var.
Zam Zam Nereye Kadar?
Diğer taraftan da zamlar gelmeye devam ediyor. Otomotiv ve inşaat devletin en önemli iki vergi kapısı. Lakin yaşanan finansal ve ekonomik daralma nedeniyle her iki alanda da çok sert ciro kayıpları yaşanıyor. Doğal olarak da devlet vergi gelirlerinde büyük açık yaşıyor. Bunu kapatmak için de elindeki birkaç alanda zamları arka arkaya yapmaya devam ediyor. Akaryakıt, elektrik, doğalgaz, sigara, alkol bu zamlardan en çok nasibini alan alanlar oluyor.
İçeride ve dışarıda yaşanan güven kaybı ve riskler nedeniyle ekonomide bir anda büyüme yönünde patlama beklemeyeceğimiz için, maalesef bu tablo bir süre daha sürecek gibi duruyor. Ama devletin açık kapatmak için aynı alanlarda zam furyasına devam etmesi de sakıncalı. Çünkü bu durum enflasyonu tetikleyeceği gibi, toplumsal rahatsızlığı da arttırıyor. Devlet mevcut vergi kayıpları daralma nedeniyle bir süre daha süreceği için her şeyden önce ciddi bir tasarruf içine girmelidir. Maalesef bunu göremiyoruz. Ayrıca aynı alanlara art arda gelen zamların devam etmesi halinde, halkın bu alanlarda da tüketimi azalttığını görebiliriz. Bu yeni vergi kayıpları demek olur. Kısacası ek vergiler kaynak yaratmak için tabii önemlidir. Ama hiç bir zaman tek ve asıl çözüm olamaz! Bir türlü başarılamayan üretimde yapısal bir dönüşüm dahil, özellikle yargı, eğitim, demokrasi alanında toplumu rahatlatacak reformlar muhakkak başarılmalıdır.
Ayrıca ekonomi kadrolarında ısrarla beklenen değişim geciktirilmeden yapılmalı ve iç-dış piyasada güven verecek liyakat sahibi kadrolara ekonomi teslim edilmelidir. Yoksa bu tablonun daha da büyük risklere açık olacağını bilmenizi isterim.
İşte belki de bu risk nedeniyle tekniklerde bu görüntülerin sinyallerini görüyor olabiliriz. Bir kaç gündür kısmi yükseliş sonrası gelen satışlar ve dünü düşükten hem de hacimli şekilde kapatmış olmamız nedeniyle dikkat çektiğim teknik riskler oluşmuş olabilir.
Dediğim gibi, normalde dönemsel olarak iyi bir sürece girmeyi beklediğim günlere giriyoruz. Ama durum bu. Lütfen dikkat çektiğim teknikleri yakından takibe alınız. Umalım da, riskler değil, normal dönemsel beklediğimiz yükselişler yaşansın.
Eğer ABD tedbir niyetlerimizin ciddiyetini anlar ve düşüncesinde ısrar ederse ...Devamı İçin makaleyi tıklayınız!
Hepinize bol kazançlar dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
Twitter: @_Stratejist_