Bu makale 11.10.2018 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Ağustos ayından bu yana, uluslararası petrol göstergesi Brent, %25 civarı artış yaşadı. Bu haftanın başında Wall Street Journal, geçtiğimiz ayda Brent’in varil fiyatlarının 2019 Ocak ayı ile beraber 100 dolara ulaşacağına yönelik iddiaların ikiye katlandığını raporladı. Görünüşe bakılırsa, bu, büyük oranda petrol ihracatındaki İran’dan kaynaklı azalma beklentileri ile meydana geldi. Ancak biz, 100 dolara doğru herhangi bir hamlenin büyük oranda spekülatif bir dalga ile yönlendiğini düşünmek zorundayız.
Bu noktada, yatırımcılar petrol fiyatlarında yaşanan %25 artışın çoğunun spekülasyondan dolayı yaşandığı ihtimalini hesaba katmak zorunda. Gerçekten de, bu artışı desteklemek için gereken jeopolitik ve temel koşullar net olmayabilir.
Son zamanlarda, medya ve analistler İran petrol sanayisine karşı yeni ABD yaptırımlarının, günlük 1,5 milyon varil İran petrolünün küresel petrol piyasasından çekileceği anlamına geldiğini öngörüyor. Bu petrol, medyanın son birkaç ay boyunca tekrar tekrar bize söylediği gibi, yok olmaya başladı bile.
Bu rakamlar açıkça İran’ın petrol satışlarında şimdiye kadar yaşanan düşüşün göstergesi ancak, düşüşün kapsamı net değil. Bazı takip şirketleri, İran’ın petrol ticaretini önemli miktarlarda sürdürdüğünü gösteriyor. Örneğin, TankerTrackers, İran petrol ithalatını büyük oranda azalttığı sinyallerine rağmen, Ağustos ve Eylül aylarında Hindistan’ın günlük 14 milyon varilden fazla İran petrolü satın aldığını ortaya koyuyor. TankerTrackers ayrıca, Japonya’nın ithalatını sonlandırması gereken Eylül ayında hala günde bir milyon varil ithal ettiğini gösterdi.
Basit olan gerçek şu ki, yaptırımların yürürlüğe girmesinin ardından İran petrolünün ne kadarının ticaret yapabileceğini bilmiyoruz ancak göstergeler, kimilerinin beklediği gibi, günde 1,5 milyon varil petrolün kaybolmayacağını gösteriyor. Hem böyle olsa bile, bunun zaten büyük ölçüde petrol fiyatını etkilediği göz önüne alındığında, yaptırımların fiyatta 15 dolarlık yeni bir sıçrama anlamına gelip gelmeyeceği sorusu var.
Her zamanki gibi, petrol yatırımcılarının temellerin ve jeopolitik entrikaların farkında olmaya ihtiyacı var, bununla birlikte, piyasanın kendisinin sebep olduğu piyasa momentini ve hareketlerini asla gözden kaçırmamalılar. Eğer piyasa 100 dolara çıkarsa (ki dört buçuk ay içinde %30’dan fazla bir artış anlamına gelecek), bu artışın bir kısmının sebebi yalnızca moment olacak.
Yazarın Notu: WTI ve Brent Çarşamba günü ABD ticaretinde neredeyse %3 düşüş yaşadı. Bu yeni bir bilginin sonucu olabilir ancak bir yandan da ABD hisse senedi piyasalarında aynı gün içinde yaşanan %3 üzeri düşüş histerisinin bir parçası olması da mümkün.