Borsa enstrümanlarına yatırım yapmak için Banka ve Aracı Kurumlar vasıtasıyla açılan yatırım hesapları ile işlem yapılır. Ülkemizde Aracı Kurum sayısındaki patlama 1990'lı yıllara gelirken bir başka olgu aracı kurum sayısındaki artış oldu. Aracı kurum sayısı 1990 yılında 116'ya ulaşmıştı. Birçok banka ve bazı aracı kurumların hisseleri borsada işlem görmektedir.
Profesyonel yatırımcılar, hisse değerlendirmesi için hacime (günlük alıp satılan lot sayısı ve tutarı), derinliğe, emir defterine ve kademeye bakarak alım ya da satış yaparlar. Maalesef tek işlem uygulamasında olan pazarlarda ve hisselerde bu verilere ulaşmak daha zordur.
Ülkemiz "tahta sistemi" borsanın kuruluş döneminde yapılan çeşitli araştırmalar ve değişik ülkelerin borsalarına yapılan ziyaretlerden sonra, Ürdün Borsası'ndan ilham alınarak geliştirilmişti. Hisse senedi alıcıları ve satıcıları talep ve teklifleri her şirketin tahtasına kaydettiriyor ve arzla talep orada buluşarak fiyat oluşuyordu.
Spekülatörün tanımı: Spekülasyon, döviz ya da menkul kıymetlerin piyasa fiyatı hususunda tahmin yürütmek ve bu tahminler ışığında tüm piyasa rizikolarını yüklenerek söz konusu ekonomik varlığın alımı ya da satımına denmektedir. Bunu yapana da spekülatör denir. Spekülatör dışında bir hissede en çok lot sayısına sahip kişiye tahtacı denir. Tahtacı hisseyi kâr realize etmek ya da tavana sürüp tabana çekerek hissede spekülasyon ve manipülasyon yapabilecek maddi olanağa sahip kişidir.
Tahta sistemi ülkemiz borsa yatırımcıları için en çok merak edilen ve özellikle öğrenilmesi gerekilen bir sistemdir. Zararda olan şirketler bile tahtası az olduğu için çok yüksek seviyelerden alıcı bulmuştur. 5 TL seviyelerinden 1000 TL seviyelerine gelen TKURU hissesi buna örnek verilebilir. Lot sayısı az hisseler, yani tahtası totalde 50 TL - 100 milyon arasında olan hisseler kolaylıkla yüksek seviyelere taşınabiliyor. Bu da Alt Pazar hisselerine talebi arttırıyor. Teknikler; osilatör, indikatör ve hareketli ortalamalar lot sayısı az hisseler için işlemiyor. Gerçek şu ki Alt Pazar ve PİOP' da "grafiği para belirler". Yıldız Pazar ve Ana Pazar hisselerinde ağırlıklı olarak hisse değerlenmesi daha doğal gelişir.
Tahtacı alt seviyelerden tahtayı yürütmeye yetecek çoğunlukta alımlar yapıp her seviyede alım yapmaya devam ederek hisseyi taşır. Tahtacının kâr marjı yüzdelik olarak alt seviyelerden alıp bekleyen yatırımcı kadar olmaz. Kâr marjını yükseltmek için direnç kırıp üst seviyelerden kâr alıp hisse değerini destek seviyeleri üstünde bir süre tutarak hacim artışını ve kademe oluşmasını sağlar. Bu süreçte gelecek olan KAP haberi (bedelli - bedelsiz sermaye artırım, temettü ya da hisseye söz konusu şirketin yeni bir sözleşme yapması gibi vb.) alıcı gelmesini grafik oluşturmasını sağlar. Çünkü "Borsa geleceğe yatırım yapmaktır". Orta - uzun vade yatırımların kazandırmasının en büyük nedeni budur. Şirket düzenli kâr yapıyor, düzenli temettü dağıtıyorsa rakipleri ve aynı lot sayısına sahip hisselerin piyasa değeri, takip ettiğiniz hisse için makul bir değerlendirme yapmanızı sağlayabilir.
Sert düşüş ve yükselişler, nakit giriş çıkış dengesine, siyasal ve güncel haberlere bağlıdır. Özellikle BİST endeksine bağlı hisseler için önem teşkil eder. Hisse tüm oluşum şartlarını taşımasına rağmen hareket etmiyorsa bu noktada çelik gibi sinirleri olanlar kazanır. Bu noktada şu sözü hep hatırlamanızı tavsiye ederim "sabırsızların sabırlılara para aktardığı sisteme BORSA denir."
Borsada hisse değerlendirme için kullanılan grafik ve analizler ile ilgili bilgi edinmeden yatırımcı olmak maddi ve manevi zararlar etmenize sebep olabilir. Özellikle sosyal medyada Telegram ve Twitter grupları ile küçük yatırımcı gücünü kullanarak yüklü alımlar yapıp zararda olan, yeni bir anlaşma ya da geleceğe yönelik bir proje sahibi olmayan şirket hisseleri manipülatörler nedeniyle yüksek seviyelere taşınarak daha fazla yükseliş kaydedebileceği düşündürülüp küçük yatırımcıya yüksek seviyelerden aldırılmıştır. SPK son dönemlerde gerçekleşen bu mağduriyetlere neden olan kişi ve kurumlara yüklü cezalar vermiştir.
