BIST 11252 TL bazlı zirve yaparken 9400, hatta 8900 - 8700 seviyelerine kadar teknik bir düzeltme yapabileceğini ama sonrasında yıl sonuna kadar 13000-15000 TL bazlı yeni rekorlar görmesini beklediğimi yazıyordum. Bu beklentimin içinde üç kez daha not artışı yapılması ve yabancının yeniden alıma gelmesi beklentim vardı. Not artışı beklentimin biri gerçekleşti.
Peki bu beklentimi koruyor muyum?
Beklentilerimin önünde enflasyonun aylıkta istenilen gibi düşmemesi, yüksek faizler ve asıl önemlisi İsrail'in İran, Suriye, Lübnan dahil, savaşı yayma çabaları engeller olarak duruyor. Zaten jeopolitik ciddi bir risk varken, Cumhurbaşkanı ve Mehmet Şimşek'in ABD'de yaptığı yatırımcı görüşmeleri sonrası, tam yabancı fonlar gelecek mi beklentileri artmışken, önce danışmanından, sonra da cumhurbaşkanının kendisinden İsrail'in hedefi Türkiye toprakları açıklamaları yapılması da maalesef yerli-yabancı yatırımcıların olası kararlarını ötelemesine neden olabilir.
15000 beklentim artık yeni yıla kalır. Ama 13000 beklentimi hala koruyorum. TCMB politikaları kamu tasarrufu ve maliye politikaları ile desteklenirse, ama asıl İsrail-İran savaşma riski düşerse BIST yeniden yükselişe geçebilir görüşündeyim. Maliye politikalarında gerekenleri yapmak zorundalar diye düşünüyorum. Ama kamu tasarrufu konusunda maalesef her alanda savurganlık sürüyor. Kamuda tasarruf en zayıf halka benim için.
ABD ve AB'de faiz indirimleri sürüyor. ECB bölgesinde beklenti olan %2 enflasyonun altına indiği için faiz indirimlerinin devamı arka arkaya gelmeye devam edecektir. Ama ABD için tereddütlerim var. Ben mevcut veriler henüz uygun değil diye seçim sonuna kadar faiz indirimi yapılmaz diye düşünüyordum ama FED 50 baz puan faiz indirimi yaptı. Lakin tarım dışı istihdam gibi birçok kalem veri çok dinamik bir ekonomi görüntüsü veriyor. Savaş riskleri nedeniyle öncesinde 68 Dolar'a kadar düşmüş olan brent petrol yeniden 81$ seviyelerine kadar çıktı. Eğer savaşın riski düşerse brent 68$ altına yeniden düşer ve dünya ekonomileri için enflasyonu yükseltme endişeleri büyümez. Ama İran-İsrail savaşına dönüşen bir gelişme yaşanacak olursa, bu takdirde brent petrolde beklentilerin üstünde artışlar yaşanmaya devam eder. Özellikle petrol fiyatlarının yeniden artması gelişmiş ülkelerin enflasyonu için de yukarı baskı yaratacak bir risk olmakla birlikte asıl bizim için çok önemli bir risk olur! Çünkü kullandığımız petrolün neredeyse %96'ını ithal ediyoruz. Petrolde yükselişin sürmesi, tüm üretim maliyetlerini yukarı çekeceği için enflasyonda düşüş beklentilerimizi sekteye uğratır.
Diğer tarafta borsa için engel teşkil eden yüksek faizler de henüz sürüyor. Enflasyon düşmeye devam etmezse yüksek faiz süreci uzar. Bu da borsa endeksini baskılamaya devam eder. Ama savaşın yayılma riski düşerse, ekim değil belki ama, kasım-aralık aylarında enflasyonda aylık bazda da belirgin bir enflasyon düşüşü görülmesini bekliyorum.
Benim faiz indirimleri için doğru tarih düşüncem 2025 Ocak ayından itibaren olması gerektiği yönünde. Siyasi baskılar nedeniye aralık ayında da 500 baz puanlık bir indirimle bu süreci başlatabiliriz. Ya da daha da büyük bir baskı ile kasım-aralık için 250 şer puanlık toplamda yine 500 puanda kalacak şekilde bir beklenti de var. FED ve ECB faiz indirimleri nedeniyle TCMB tahvilleri cazibe merkezi olacaktır. Yeter ki, biz kendi kendimize piyasaları bozacak, olumsuz etkileyecek açıklamalar yapmayalım, kararlar almayalım.
ABD seçimlerine kadar savaşın riskleri sürecektir. Ama seçimler sonrası savaş riskinin ateşinin düşmesini bekliyorum. Ama Netanyahu da bunu bildiği için, seçimler öncesinde İran'ın nükleer ya da enerji tesislerini vurmaya kalkarsa o zaman seçim sonrasına sarkan çok daha ciddi bir savaş riski yaratmış olur. Bu risk engellenebilir mi bilemiyorum. Sonuçta yılların planlarının (!) ne aşamada olduğunu tahmin etmek o kadar da kolay değil.
İşte tüm bu risklere rağmen yine de kendi ev ödevlerimizi kararlı ve hızlı yapmaya devam edersek BIST 13000 beklentimi yıl bitmeden görebilir. Ama bu beklentimin ana tetikleyicisi olarak sonrasındaki ekonomik düzelmeye şimdiden yatırım yapmasını beklediğim yabancı alımlarının artması düşüncem var. Ama maalesef yabancı takas oranı şu an için %37.76 seviyesine inmiş durumda. Cumhurbaşkanının danışmanı ve kendisi tarafından yapılan İsrail ile savaşa yönelik açıklamalar sonrası yabancı satışları geldi. Önceki düşüşte %37.53'e kadar düşmüş, oradan Ağustosta %39.73 seviyesine kadar çıkmıştı. İsrail'in savaşı büyütmesi nedeniyle yabancı takası da %39.73 seviyesine takılıp düşüşe döndü.
Endeks için birkaç aydır dikkat çektiğim 8900 altı görüldü. Geriye 8700 ve belki bir geçici panik halinde 8500-8200 civarı riskler kaldı. Ama İran'ı da içine alacak bir savaşın kontrolden çıkabileceği ve dünya savaşına dönüşme riski taşıyacağı için, ben gelişmiş dünyanın da, Rusya-Çin'in de bunu istemeyeceği tezime güveniyorum. Bu nedenle tüm bu gelişme ve risklere rağmen BIST için yıl sonuna kadar 13000 beklentimi koruyorum. Ayrıca İsrail'e yönelik sert açıklamaların bir kısmının kamuoyu tepkilerini kontrol etmek için yapıldığını düşünüyorum. Yoksa ilişkilerin açıklamalardaki kadar kötü olmadığı görüşündeyim!
Yılın bitmesi için kalan süreler yeni zirveleri görmemize fazlası ile yeter. BIST yeterki dönsün, bir anda hisselerin genelinde tavanlamalarla ekstra düşüşlerin telafi edileceği görüşündeyim. Birçok şirketten geri alım açıklamaları duymaya başlayacağız görüşündeyim. Ama düşündüğüm gibi gelişmesi halinde. Yoksa bir İsrail bile tüm planları alt üst edebiliyor.
Bu nedenle düşüşlerin sürmesi halinde yeni teknik alım öngörülerim gelmeye devam edecektir. Ama tüm risklerin bilincinde olmanız çok önemli.
Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.