- BIS'in çeyreklik değerlendirmesinde, İngiltere Merkez Bankası'nın (BoE) tahvil krizine müdahalesi örnek olarak gösteriliyor
- ABD ekonomik verilerinin güçlenme göstermesi Fed'den yeni adımlara dair endişeleri artırıyor
- Avrupa'da resesyon yaklaşırken ECB faizler konusunda ipin ucunda yürüyecek
Genellikle merkez bankalarının merkez bankası olarak tanımlanan Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) birçok konuyla ilgilenir ve bu sayede yerel merkez bankanız bu konularla ilgilenmek zorunda kalmaz.
Şu anda BIS, merkez bankalarının yüksek faiz oranlarından etkilenen piyasaları kurtarmak zorunda kalacağından ve bunun da parayı sıkılaştırarak ve tahvil portföylerini küçülterek enflasyonu kontrol altına alma çabalarını engelleyeceğinden endişe ediyor.
Basel, İsviçre merkezli banka, İngiltere'de yaşanan son krize atıfta bulundu. İngiltere'de, 45 milyar sterlinlik karşılıksız borçla ekonomiyi canlandırmaya yönelik yanlış bir plan emeklilik fonlarını, türevlerle yanlış bir riskten korunma stratejisi izlemenin ardından teminat çağrılarını karşılayabilmek adına milyarlarca sterlinlik devlet borcunu satmak zorunda bırakmıştı.
Çok sayıda kötü tavsiye vardı, ama İngiltere Merkez Bankası, tam da kendi elindeki tahvilleri satmaya başlamak istediği sırada 65 milyar sterlinlik tahvil satın almak için acil bir program başlatmak zorunda kaldı. Ancak gerçek alımlar 20 milyar sterlinden biraz azdı. Pek çok ülkede böyle bir kötü tavsiye fırtınası yaşanmayacak, ancak küresel ekonomide benzer riskler pusuda bekliyor.
İki BIS ekonomistinin Pazartesi günü yayınlanan çeyreklik değerlendirmede yazdığı gibi:
"Bu riskler gerçekleştiğinde ve buna eşlik eden ekonomik maliyetler önemli olduğunda, merkez bankaları üzerinde bir destek sağlama baskısı olacaktır. Haklı olmakla birlikte, bu durum para politikası duruşuyla çelişebilir ve uzun vadede risk almayı teşvik edebilir."
İşin püf noktası şu; tıpkı Fed'in piyasaların çökmesini engellemek için müdahale edeceği beklentisii gibi, bir merkez bankası kurtarma paketi beklentisi de bankaları ve diğer yatırımcıları daha büyük riskler almaya teşvik edecektir. Eğer bahisleri tutarsa, paraya para demezler. Eğer başarısız olursa, merkez bankaları kurtarmaya gelir.
BIS ekonomistleri endişelenmekte çözüm üretmekten daha başarılılar ve önceden uyarmayı rollerini yerine getirmek olarak görüyorlar. Kötü tavsiyenin iyi bir çözümü yoktur, ancak bunların bazıları sadece geriye dönüp bakıldığında kötüdür.
Cuma günü açıklanan ABD istihdam raporu, tarım dışı istihdamın 263.000 gibi güçlü bir rakamla, ekonomistlerin beklediği 200.000'den çok daha iyi bir seviyede gerçekleştiğini gösterdi. Bu durum, yukarı yönlü ücret baskısının Fed'i faizleri arıtrmaya devam etmeye zorlayarak enflasyonu soğutma çabalarına nasıl zarar verebileceğine dair yeni endişeler doğurdu.
Pazartesi günü, hizmet sektöründe beklenenden daha güçlü performans gösteren veriler ile fabri̇ka si̇pari̇şleri̇nin de beklenenden daha yüksek gelmesiyle "iyi haber kötü haberdir"in devamını gördük. Kısacası, ABD ekonomisi tahmin edilenden daha dirençli, enflasyon üzerindeki ücret baskısını sürdürüyor ve Fed'in ekonomiyi soğutmak için daha fazla adım atacağı beklentisiyle Dow Jones Industrial Average'ın yaklaşık 500 puan değer kaybetmesine yol açıyor.
Avrupa'daki istihdam piyasası da direncini korudu. Cuma günü açıklanan Euro Bölgesi̇ i̇şsi̇zli̇k verileri, büyük Avrupa ekonomilerinin Ukrayna savaşının ardından bu kış enerji kıtlığıyla karşı karşıya kalmasına rağmen, işsizlik oranının Ekim ayında bir önceki ayki %6,6'dan %6,5'e gerileyerek rekor düşük seviyeye indiğini gösterdi.
Brüksel'de ekonomi departmanını yöneten Avrupa Komisyonu Üyesi Paolo Gentiloni Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Avrupa'nın bu kış resesyona gireceğini ve büyümenin yeniden sağlanmasının ilkbaharı bulabileceğini söyledi.
İngiltere'nin ulusal istatistik ofisi geçen hafta ekonomik büyümenin üçüncü çeyrekte %0,2 oranında azaldığını bildirdi ve bu da yaygın olarak beklenen resesyonun başlangıcına işaret ediyor. Bu daralma beş çeyreklik pozitif büyümeyi sona erdirdi ve Avrupa'nın geri kalanının da çok geride kalmayacağının sinyalini verdi.
Ancak Avrupa Komisyonu, bu yılın dördüncü çeyreği ve gelecek yılın ilk çeyreğindeki daralmanın ardından 2023'ün tamamı için pozitif büyüme tahmininde bulundu.
Avrupa Merkez Bankası, önümüzdeki hafta yapılacak yönetim konseyi toplantısında 50 baz puanlık bir artışla aynı anda hem enflasyonu frenlemeye, hem de büyümeye izin vermeye çalışarak faiz artışları konusunda ip üzerinde yürümeye devam edecek. Fransa ve İrlanda merkez bankası başkanları da, 75 baz puanlık iki artırımın ardından faiz artırımlarının ılımlı olması çağrısında bulunan politika yapıcılara katıldı.