Bu makale 25.01.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Bir yıldan biraz daha uzun bir süre önce Suudi Arabistan, ulusal petrol şirketi Saudi Aramco için halka arz planları olduğunu belirtmişti. Bu duyuru, Suudi Arabistan’ın dünyanın en büyük petrol rezervine sahip olması sebebiyle küresel petrol ve gaz piyasalarında şok dalgasına sebep olmuştu.
Ulusal şirket Aramco, muhtemelen dünyanın en değerli şirketi konumunda. Suudi Arabistan da OPEC içindeki en güçlü pozisyonu elinde tutuyor. Ulusal petrol şirketinin küçük bir kısmının bile hissesini halka arz etmek eşi benzeri görülmemiş bir durum. O kadar görülmemiş bir durum ki, bazı analistler Suudilerin en sonunda bu sözden döneceğini bekliyorlardı.
Bir yıl kadar sonra gözlemler, Suudilerin halka arz konusunda ciddi olduğunu gösterdi. İşte Aramco halka arzından bazı satır başları ve yatırımcıların bilmesi gereken konular.
Zaman: 2018’in 2. Veya 3. Çeyreği
Aramco CEO’su Amin Nasser’den gelen son bilgilere göre halka arz 2018 yılının ikinci veya üçüncü çeyreğinde gerçekleşecek. Bu, Aramco’nun finansal yapılanmasını uluslararası standartlara göre ayarlama süresine göre değişiklik gösterebilir. Diğer bir konu ise kurumun vergi yapısını değiştirmesinin gerekliliği. Nasser’e göre Aramco Suudi hükümetine 85% gelir vergisi ile birlikte 20% imtiyaz ücreti ödüyor. Aramco’nun vergi oranı aşağı çekilmeli ve şirketin, kamuda işlem gören diğer petrol şirketleri ile benzer seviyede vergi yükü olmalı.
Borsa: Tadawul (Suudi Borsası) ve bazı diğer borsalar
Aramco birkaç farklı borsada işlem görmeyi planlıyor – belki 3 veya 4. Biri muhakkak Suudi Arabistan borsası (Tadawul) olacaktır. New York Borsası’nın bu listenin dışında kalmasını bekliyoruz çünkü ABD’de işlem görmek için gereken bilgiler, Suudilerin gizli tutmak isteyeceği bilgiler olacaktır. Veliaht Prens Muhammed bin Salman, Suudi Aramco’nun NYSE’de listelenmesinin planlanmadığını da ayrıca belirtti. Diğer olası ihtimaller, Londra, Tokyo ve Hong Kong borsaları. Aramco hisselerinin Suudi piyasasına yatırım yapan diğer fonlar vasıtasıyla küresel olarak satışa sunulması mümkün.
Bankalar: JP Morgan Chase & Co. ve diğerleri
Şu anda JP Morgan (NYSE:JPM) ve Michael Klein, şu an kendi şirketini yöneten eski bir Citigroup yatırım bankası çalışanı, Aramco’nun halka arz için en uygun finansal şekli alması için danışmanlık yapıyor. Aramco, şu ana kadar Goldman Sachs (NYSE:GS) ve HSBC'yi (NYSE:HSEB) danışmanlık görevine davet etti. Banka, aynı zamanda Morgan Stanley (NYSE:MS) ve Credit Suisse'e (NYSE:CS) de teklifte bulundu. Butik firmalar olan Evercore Partners Inc. ve Moelis & Co. danışman olarak listenin sonunda yer alıyor.
Değer: Şirketin 5%’i için 100 milyar dolar
Aramco’nun yaklaşık olarak 5%’lik kısmının halka arz edilmesi planlanıyor. Aramco’nun toplam değerinin 2 trilyon dolar olduğu göz önüne aldığımızda, şu ana kadar yapılan en büyük halka arzın bu olduğunu görüyoruz.
Bazı analistler Suudi Arabistan’ın petrol rezervlerini halka arzdan ayrı tutma kararının Aramco’nun değerini önemli ölçüde düşüreceğini öngörüyor. CEO Amin Nasser, Suudi hükümetinin tüm Suudi Arabistan rezervlerine sahip olduğunu (Aramco bu rezervleri kullanma iznine sahip) ve bu rezervler ile ilgili bilgilerin de ulusal güvenlik maddesi olduğunu belirtti. Bunun sebebi ise Suudi Arabistan’ın bağımsız doğrulamaya tabi olan rezervlerin boyutu, durumu ve konumu ile ilgili bilgi istememesi.
Suudi Arabistan’ın petrol rezervlerini halka arza dahil etmediği durumda bile Aramco’nun üretime dönük, orta akım ve satışa dönük sanayileri (AR-GE ve çeşitli sektörlerdeki diğer varlıklar) trilyon dolar aralığında işlem görmek için yeterli olacaktır.