Küresel piyasalar için kritik bir haftaya girmiş bulunmaktayız. Endekslerden emtialara, emtialardan para birimlerine tüm gözler FED’in Aralık ayı FOMC toplantı sonucuna çevrilmiş durumda. Toplantı 15 Aralık Salı günü başlıyor ve 16 Aralık Çarşamba akşamı FOMC karar metninin açıklanması ile son buluyor. Ardından Başkan Yellen basın toplantısında sahne alıyor. Şimdi piyasalarda sorulan en önemli soru şu: FED 16 Aralık tarihinde federal fon oranını artıracak mı? ABD tarafında açıklanan son datalar Çarşamba günü faiz artırımının gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Bu verilerin en önemlisi Kasım ayına ilişkin açıklanan Tarım Dışı İstihdam ( TDI ) verisiydi. Hatırlatalım: TDI, 200 bin olan beklentilerin aksine 211 bin şeklinde açıklanmıştı. Ekim ayında görülen 271 bin olan veri de 298 bine revize edilmişti. İş gücüne katılım %62.4’den Kasım ayında %62.5 seviyesine yükselse de işsizlik oranı %5’te sabit kalmıştı. Ücretler kaleminde ise hafif ölçekli de olsa toparlanmanın devam ettiği görülmüştü.
Tüm bu dataları baz aldığımızda piyasanın Aralık ayında faiz artırım beklentilerinin bir hayli güçlü olduğunu görüyoruz. Bunu da ABD’de faiz sözleşmeleri üzerine yazılan opsiyon fiyatlamalarına göre rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu opsiyonların bize anlatmak istediği şey şu: Piyasa %83 oranında FED’den faiz artırım adımı bekliyor. Bizim de beklentimiz piyasa ile aynı yönde. Zaten geçtiğimiz haftalardan bu yana hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke piyasalarında satış baskısı hız kazanmıştı. Çok açık ki FED’in faiz artırımı piyasalar tarafından fiyatlanmaya devam ediyor. Peki FOMC kararının ardından piyasalarda nasıl bir fiyatlama davranışı oluşabilir. FED’in atacağı muhtemel adımlar ve oluşması beklenen piyasa tepkilerini irdeleyelim:
1) FED’in Aralık Ayını Pas Geçmesi:
Yılbaşından beri piyasalar şu üç aya odaklanmış durumdaydı: Haziran – Eylül ve Aralık. Bunun en önemli nedeni bu aylarda FOMC toplantısının ardından Başkan Yellen’in basın toplantısının bulunmasıydı. Yalnız ABD ekonomisinin ilk çeyrekte kötü bir performans göstermesi ve bu kötü performansın ikinci çeyreğe de sirayet etmesi Haziran ayının pas geçilmesine neden oldu. Piyasada ciddi bir faiz artışı beklentisi oluşmasına rağmen Çin önderliğinde gelişmekte olan ülke ekonomilerinde görülen kırılganlığın ciddi anlamda ortaya çıkması Eylül ayının da pas geçilmesine neden oldu. Hatta FED üyeleri tarafından yapılan gereğinden fazla güvercin söylemler yıl içerisinde faiz artırımına kapının kapatıldığı yönünde yorumların ortaya çıkmasına neden olmuştu. Yalnız gelişmekte olan ülke ekonomilerinde görülen kırılganlığın küresel ölçekte tehlike yaratacak boyutta görülmemesi ve ABD’de açıklanan pozitif datalar Aralık ayında faiz artırım beklentisini yeniden ortaya çıkardı. Buna rağmen FED, Aralık ayını da pas geçip faiz artırımını 2016 yılına bırakır mı? Öncelikle mevcut senaryomuz Aralık ayının pas geçileceği yönünde olmadığını vurgulayalım. Buna rağmen FED enflasyonda görülen zayıf seyri ve son açıklanan ISM imalat endeksinin 50 referans seviyesinin altında bulunmasını bahane göstererek faiz artırımına gitmeyebilir. Bu durumda ABD doları kısa vade de sert bir şekilde değer kaybeder. Kısa vade diyoruz çünkü FED’in faiz adımını bu toplantıda atmaması küresel ekonomide olumsuz bir görüntünün varlığı şeklinde algılanır. Bununla birlikte 10 yıl sonra ilk faiz artırımının zamanı konusunda belirsizlik devam edecektir. Açıklanan her dataya, yapılan her konuşmaya piyasanın tepkisi çok daha sert olmaya başlar ve 2016 yılında özellikle GOP’ları tehdit edecek ölçüde volatilite yaşanır. Bu da güvenli liman özelliği taşıyan enstrümanları ön plana çıkartır.
2) FED’in Oldukça Yavaş Bir Şekilde Faiz Artırımını Gerçekleştirmesi:
İlk olarak baz senaryomuzun bu olasılık olduğunu not edelim. Zaten piyasa beklentisinin bu yönde şekillendiğini belirtmiştik. Peki, oldukça yavaş bir faiz artırımından kastımız nedir? Kimine göre 10 – 15 baz puan kimine göre ise 25 baz puanlık faiz artırımları piyasanın canını acıtacak kalibrede olmayan oranlar olarak belirlenmekte. Biz bu noktada FED’in 10 ya da 15 baz puanlık bir faiz artırımına gideceğini düşünmekteyiz. Mevcut oranın 0 – 0.25 aralığında dalgalandığını da hatırlatalım. Bu kararın alınması sonrası küresel piyasalarda yaşanması muhtemel dalgalanma normal olarak karşılanmalı. Fakat piyasanın odaklandığı en önemli nokta tam olarak faiz artırımının gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği değil. Piyasa daha çok hangi miktar da faiz artırımına gidilip bundan sonraki sürecin ne şekilde işleyeceği sorusunun cevabını merak ediyor. Dolayısıyla fiyatlamalar bu beklentiye göre şekilleniyor. FED’in düşük ölçekli faiz artırımına gitmesi ve ardından FED Başkanı Yellen’in açıklamaları da faiz artırımının kademeli olacağı ve aceleci davranılmayacağı yönünde olması en makul senaryo konumunda bulunuyor. Bu şekilde şahin bir adım güvercin bir söylem ile dengelenecektir. Açıkçası piyasalar için en faydalı senaryonun bu olduğunu düşünmekteyiz. Böylece FED’in yaklaşık 10 yıl sonra ilk faiz artırımı belirsizliği ortadan kalkacak ve bu belirsizliğin yarattığı baskı da son bulacaktır. Yellen’dan 2016’da ki süreç için ‘’kademeli’’ garantisini alan piyasalar ilk sarsıntının ardından hızla toparlanmaya başlayacaktır. Yani piyasaları etkileyecek en olumlu senaryonun FED’in faiz artırmaması değil faizlerin düşük ölçekli artırılması ve sürecin yavaş işleyeceğinin beyan edilmesi olduğunu belirtmekteyiz.
3) FED’in Agresif Bir Faiz Artırımına Gitmesi:
Piyasaları en olumsuz etkileyecek bunun yanında gerçekleşmesi en uzak senaryo… FED’in Çarşamba akşamı 50 baz puanlık ya da daha yüksek faiz adımı agresif olarak algılanacak ve FED’in ABD ekonomisine yönelik çok iyimser olduğu şeklinde bir algı oluşacak. Bu da faiz artırım sürecinin çok daha agresif bir yapıda olacağının göstergesi niteliği taşıyacak. Bu durumda ABD 10 yıllıklarının 3.00 seviyesinin üzerini test edebilir. Dolar endeksi ( DXY ) ise 100.00 seviyesinin üzerine yerleşir. Böylelikle GOP’lardan fon çıkışının hız kazanmasına ve GOÜ’ler için sudden-stop ( ani duruş ) riskinin baş göstermesine sebebiyet verebilir. Peki FED bu gelişmelere izin verir mi? Hiç sanmıyoruz. Zaten düşük petrol fiyatlarının yarattığı bütçe gelirlerindeki baskı ve Çin ekonomisinde gözlemlenen kırılgan yapı GOÜ’ler için risk teşkil ediyor. Bu ortam, FED’in GOP’lardan fon çıkışını ciddi ölçekte tetikleyecek adımlardan kaçınmasını beraberinde getirecektir. FED’in bu riske girmeyeceğini düşünmekteyiz