Bu makale 24.01.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Venezuela'daki siyasi kriz büyüyor. Dün ABD, Kanada, Brezilya ve diğer birçok Güney ve Orta Amerika ülkesi, rejimi boyunca Venezuela'yı ekonomik çöküşe sürükleyen Nicolas Maduro yerine muhalefet lideri Juan Guaido'yu ülkenin geçici lideri olarak tanıdığını açıkladı.
Guaido bu yeni ve tartışmalı görevine gelmeden önce Venezuela Ulusal Meclisi'nin başkanlığını yapıyordu. Buna ek olarak, Trump yönetimi şimdi açık bir şekilde Venezuela'nın petrol ihracına yaptırım getirmeyi düşünüyor.
ABD'nin Maduro ve destekçilerine yönelik halihazırda çeşitli yaptırımları bulunuyor, ancak bugüne kadar Venezuela petrolüne yönelik bir yaptırım getirmekten kaçınmıştı. Bu artık değişebilir. Başkan Trump, Maduro'nun giderek otoriterleşen yönetimine karşı büyüyen protestolarla birlikte bu tarz yaptırımları değerlendirdiğini söyledi.
Geçen hafta, bu tarz yaptırımların ABD'deki Citgo rafinerisine yönelik muhtemel etkilerine değinmiştim. Ancak, Venezuela petrolüne yönelik yaptırımların petrol fiyatına ve piyasalara çok daha büyük potansiyel etkileri olabilir.
Ağır Kükürtlü Ham Petrolün Fiyatı Sıçrayabilir
Venezuela dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip. Kolayca çıkarılabilen petrol burada ilk kez 1914'te, Maracaibo Gölü'nde keşfedildi. Ancak Venezuela'nın mevcut üretiminin büyük bir bölümü, Orinoco Bölgesi'ndeki daha pahalı ve çıkarılması daha zor olan petrol yataklarından geliyor. Venezuela'nın petrol üretimi geçmişte günlük 3,4 milyon varil seviyesine kadar yükseldi, ancak 2018'de günlük 1,2 milyon varile düştü. Venezuela ABD'nin en çok petrol aldığı üçüncü ülke (Kanada ve Suudi Arabistan, ABD'ye Venezuela'dan daha fazla petrol ihraç ediyor). Venezuela'nın mevcut üretiminin yarısından biraz daha azı ABD'deki rafinerilere ihraç ediliyor. Bu rafinerilerden biri de, PdVSA'in sahibi olduğu Citgo.
Ülkenin petrolü genellikle işlenmek için diğer petrol türleriyle karıştırılan ağır kükürtlü ham petrol. Venezuela ağır kükürtlü ham petrol için bir kaynak olmaktan çıkarılırsa, bu tip petrolün fiyatı yükselir. Hatta Reuters'a göre, benzer oktanlı ham petrol fiyatları Salı günü 6,25 Dolar'lık artış yaşadı.
Venezuela'nın ABD Petrol Ürünü İthalatı Bitebilir
Kanada da, Alberta'daki katranlı kum bölgelerinde benzer türde ham petrol üretiyor. Ancak genellikle Meksika Körfezi bölgesinde bulunan ABD rafinerileri bu petrolü elde etmekte zorlanabilir çünkü Alberta'da taşıma tıkanıklıkları ciddi sıkıntılar yaratıyor. Alınacak petrolün güzergahını Orta Doğu'ya çevirmek de ideal bir çözüm değil; bu çok zaman alacak bir süreç.
Bu yüzden, bu yaptırımların hayata geçmesi durumunda, Meksika Körfezi'ndeki Venezuela petrolü kullanan rafineriler daha yüksek masraflarla karşı karşıya kalır. Tam kapasitelerinin daha altında çalışmak zorunda kalırlarsa, bazı bölgelerde benzin fiyatlarında da artış görebiliriz.
ABD Venezuela petrolüne karşı yaptırımlar uygularsa, Venezuelanın da kendisine daha çok zarar verecek olmasına rağmen Amerikan petrol ürünleri alımlarını durdurması muhtemel. ABD Enerji Bilgi İdaresi'ne (EIA) göre, Venezuela Ekim 2018'de ABD'den 3 milyon varilin üzerinde petrol ürünü ithal etti.
Venezuela'nın rafinerileri harap edilmiş bir durumda ve artık yerel ihtiyacı karşılamaya yetecek kadar benzin ve diğer petrol ürünleri üretemiyor. Venezuela 2016'dan beri ABD'den seyreltici madde ithal ediyor. Bu maddeler Venezuela'nın petrolünü ihraç edebilmek için kendi ağır petrolüyle karşırtırdığı petrol ürünleri. ABD ile ticaret tamamen koparsa, yeni bir seyreltici kaynağı bulana kadar Venezuela'nın diğer ülkelere olan petrol ihracı önemli ölçüde düşebilir.
Rosneft, PdVSA'nın ABD'deki Varlıklarına El Koyabilir
Venezuela'nın ABD piyasasından elde ettiği gelir genellikle ülkenin bütçesini finanse etmekte kullanılıyor. Ülkenin geri kalan petrol satışının geliri, direkt olarak Rus ve Çinliler'in de dahil olduğu yabancı çıkar gruplarından aldığı kredilerin faiz ödemelerine gidiyor.
Venezuela Rus firması Rosneft'e (MCX:ROSN) olan ödemelerini yerine getiremezse, Rus petrol firması Venezuela'nın ABD'deki varlıklarına el koyabilir. Hatta, şu an Citgo'nun %49,9'u PdVSA'in Rosneft'e olan borçlarına karşı teminat olarak gösteriliyor.
ABD hükümetinin ulusal güvenlik gerekçesiyle Rosneft'in Citgo'ya el koymasını izin vermemesi muhtemel, ancak bu da Venezuela, Rusya ve ABD arasında bir ihtilafa ve açmaza neden olabilir. PdVSA borcunu ödeyemezse ve ABD hükümeti Rosneft'in Citgo'ya el koymasına izin vermezse, bu hisselerin ortaklaşa belirlenen daha nötr bir firmaya (muhtemelen daha düşük bir fiyata) satışına tanık olabiliriz.
Yaptırımlar Hem Venezuela Hem De ABD İçin Kötü
Yaptırımların Venezeuela'ya büyük zarar vereceği açık. Ancak, yaptırımların ani etkileri ABD için de kayda değer olur. ABD şu an bol miktarda petrol ürününe sahip. Rafineriler tam kapasitede çalışıyor ve stoklar yükseliyor.
Meksika, boru hattı altyapısındaki hırsızlık sorunlarına çözüm getirene kadar ABD'den petrol almayı durdurdu. Venezuela da ABD'den tüm petrol alımını durdurursa, ABD'deki petrol ürünü stokları daha da artabilir.
Çoğu analist Venezuela'nın petrol üretiminin 2019'da günlük 1 milyon varilin altına inmesini bekliyor. Ancak, yaptırımlar bu düşüşü hızlandırırsa, Mayıs ayında petrol fiyatlarında keskin bir yükseliş görebiliriz.
Venezuela'ya yönelik yaptırımlar, ABD'de araç sürüş sezonunun başlangıcı, İran petrol ithaline yönelik verilen izinlerin tamamının ya da bir kısmının bitmesi ve OPEC+'in yaptığı üretim kesintileri bu ilkbaharda petrol piyasasını çok daha sıkışık bir hale getirebilir.