Bu makale 08.10.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Hafta başlarında hem Brent hem de WTI fiyatları düştü ancak o zamandan bu yana toparlandı.
Haziran ayından bu yana her iki gösterge de dar bir aralıkta – 40 dolar civarı – seyrederken ara sıra %5 yükseliş ya da azalış görüyor, tekrar eski haline geliyordu. İkisi de 40 dolara bağlanmış gözüküyor.
Petrolün bu dört aylık aralıktan ayrılmaya hazır olduğuna dair herhangi bir gösterge var mı? İşte yatırımcıların bu hafta, önümüzdeki hafta ve gelecekte izlemesi gereken beş önemli faktör:
1. ABD’nin Ekonomik Teşviki
ABD’nin yeni teşvik anlaşması ihtimali, haftalardır finans piyasalarını paramparça etti. Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında anlaşmaya doğru pek hareketlenme olmazken Salı günü Başkan Donald Trump, müzakerecilerine, yeni teşvik anlaşması için yapılan görüşmeleri seçim sonrasına kadar durdurmalarını söyleyen bir tweet attı.
Teşvik paketinin ekonomiye destek olacağı düşünülüyor ancak bunun, petrol talebini canlandırma olasılığı esasında çok düşük. Havayolu endüstrisi için olan bir yardım paketi bile insanların seyahat etmekten korkmaya devam etmesinden dolayı jet yakıt tüketimini o kadar artırması mümkün değil. Koronavirüs karantinalarından dolayı boş zaman ve eğlence fırsatları sınırlı ve işe gitmek için yapılan seyahatler hala az.
Başkan, kapsamlı bir paketten ziyade kademeli bir teşvik üzerinde müzakere etmeye hazır olduğunu söylüyor, bu nedenle hisse piyasaları Çarşamba günü tekrar iyimserlik elde etti. Ancak petrol yatırımcıları, petrol talebinde hızlı bir başlangıç için teşvik finansmanına güvenmemeli.
Yatırımcılar, ekonomik teşvikin artmış bir petrol talebi anlamına geleceğini var sayma konusunda dikkatli olmalı. Elbette petrol piyasasını hareketlendirecek o faktör, petrol talebidir.
2. Delta Kasırgası
Fırtına Meksika’nın Yucatan Yarımadası üzerinden geçerken bir nebze zayıfladı ancak Louisiana kıyısına yaklaşırken güçlenmesi bekleniyor. Kasırganın, Ağustos sonunda Laura Kasırgası’nın vurduğu Texas-Louisiana kıyısı boyunca yer alan, petrol rafineri ağırlıklı aynı bölgede Cuma günü karaya vurması muhtemel.
Phillips 66 (NYSE:PSX), Delta Kasırgası nedeniyle Louisiana’daki Charles Gölü rafinerisinin tekrar açılışını erteledi. Laura Kasırgası öncesinde rafineri, günlük 260.000 varil petrol işliyordu ve kasırganın verdiği zarardan dolayı henüz açılmadı. Bu, ABD’deki petrol talebini bir nebze düşürüyor.
Bu hafta başlarında petrol şirketleri, offshore petrol kulelerini tahliye etmeye ve dinamik sondaj kulelerini kasırganın yolu üzerinden çıkarmaya başladı. Güvenlik ve Çevresel Yaptırım Bürosu’na (BSEE) göre Meksika Körfezi’ndeki petrol üretiminin %80,5’i – günde yaklaşık 1,5 milyon varil – Çarşamba günü zaten çevrimdışıydı. Yatırımcılar, kasırganın gidişatı ile şiddetine bağlı olarak bu kapanışların gelecek haftaki ve bir ihtimal öbür haftaki EIA (Enerji Bilgilendirme Dairesi) üretim rakamlarına yansıdığını görmeyi beklemeli.
3. Norveç Petrol İşçileri Grevde
Yüksek ücret talebi ile grevde olan işçiler, Norveç’in petrol ve gaz sahalarının altısının kapanmasına yol açtı. Ülkenin toplam petrol üretiminin yaklaşık %8’i – günlük 330.000 varil – halihazırda etkilenmiş durumda.
Grev düşünüldüğünden daha da uzun sürdü ve yetkililer, “ufukta bir çözüm yok” diyor. Grevin ne zaman biteceğini bilmesek de bittiğinde arzın anında yeniden artmasını bekleyebiliriz.
4. Libya Üretimi ve İhracati Devam Ediyor
İç savaş yüzünden Ocak 2020’den bu yana tüm petrol kuyuları ile limanların kapatılmasının ardından Libya petrolü nihayet piyasaya dönüyor. Bu hafta üretim günlük 300.000 varili görerek temelde Norveçli işçilerin grevde olmasından dolayı arzda yaşanan düşüşü telafi etti.
Ancak yatırımcılar Libya’nın petrol üretiminin henüz tam kapasiteyi göreceğini beklemesin. Ulusal petrol şirketi, belirli sahalardaki tesislerde üretim tekrar başlamadan önce “isyancıların” oralardan çıkmasını talep ediyor. Ancak ihracat devam etmekte. Royal Dutch Shell (NYSE:RDSa) tarafından kiralanan dev bir tanker, 3 Ekim’de Libya limanından yükleme yapacak.
OPEC, Libya petrolündeki aksamadan fayda görüyordu ve artık Libya’nın petrol üretimi, OPEC’in ele almasını gerektirecek bir konu. Yine de Libya petrol üretimi, JMMC’nin gelecek hafta değerlendireceği Eylül ayı uyum rakamlarında gözükmeyecek ancak Libya, OPEC Ekim uyum verilerini düşünmeye başladığı zaman oyuna girebilir.
5. OPEC+’da Bir Dram mı Yaşanacak?
OPEC ve OPEC+ 30 Kasım ve 1 Aralık’ta bakanlıklar toplantısı yapacak. Genel grubun, OPEC dışı üyelerin gittikçe artan uyumsuzlukları ile karşılaşması olası.
Geçtiğimiz Mart ayında Rusya, Suudi Arabistan’ın kesinti isteğini paylaşmayı reddetti, bu da Suudi Arabistan’ın tepkisine ve nihayetinde düşük petrol fiyatlarının olduğu bir döneme yol açtı. Şimdi, OPEC+ kotasının yeniden müzakere edilmesini istediğini söyleyen Güney Sudan’dan bir muhalefet geliyor.
Afrika ülkesi 2016’da OPEC+ anlaşmasına katıldığında günlük yalnızca 140.000 varil üretim yapıyordu ancak nihayetinde üretimini günlük 350.000 varile çıkarmak istiyor. Mayıs-Ağustos arasında kendi kotasını ortalama 46.000 varil aşmıştı.
Daha büyük üreticilerin daha çok güce sahip olmasından dolayı normal olarak daha küçük ülkeler OPEC içerisinde dezavantajlı konumda. Güney Sudan, tüm anlaşmayı değiştirmeye yetecek kadar güce sahip değil veya büyük değil.
OPEC+, 46.000 varillik fazla üretimini düşürmesi için Afrika ülkesine baskı yapacak ve üretimi daha da artırma hedefleri konusunda Güney Sudan’ı desteklemeyecek. Güney Sudan kartelde kalmak ile liderliğinin, ülke ekonomisi ve petrol sanayisi için en iyisi olduğunu hissettiği şey arasında seçim yapmak zorunda kalacak.
Muhakkak ki Güney Sudan gruptan kolayca ayrılabilir. Ama aslında üretimi artırmak dışında başka bir şey arıyor olabilirler.
Örneğin, ülkenin petrol endüstrisini canlandırma ve gelecek yıllarda daha yüksek üretim elde etme konusunda yardım etmesi için diğer grup üyelerinden finansman ve/veya uzmanlık isteyebilir. Eğer durum buysa Güney Sudan 46.000 varillik fazla üretimini, gelecek çıkarları için tam uyuma dikkat eden OPEC+ oyuncuları ile pazarlık yapmak için kullanmayı düşünüyor olabilir.
Yani yatırımcılar, OPEC+ anlaşması için bir bela işareti olarak ortaya çıkan bu habere atlamamalı. Ancak önümüzdeki iki ay boyunca gözlerini onlardan ayırmamalı da.