Karadeniz’de ipler iyiden iyiye gerilirken dünyanın en büyük tarım, metal ve enerji ihracatçılarından Ukrayna’nın Rusya’ya karşı başlattığı karşı atak, emtia piyasalarına gelecek aylarda yeni bir yön verebilir.
Güçlü savunma taktikleri olan Rusların kolayca pes etmeyeceği belirtilirken, karşı taarruzun hem yeni üretim kesintileri hem de yeni yaptırımların devreye girmesiyle emtia fiyatlarında yeni bir yükseliş dalgası başlatabileceği belirtiliyor.
Kiev’in Rusya’nın Ukrayna’da ele geçirdiği toprakları geri almak için başlattığı karşı saldırı, emtia piyasalarına yönelik yeni bir tehdit olarak görülüyor.
Şiddetlenen çatışmalar özellikle üretim altyapısını daha da kötüleştirebilir. Elektrik şebekeleri, tarım üretimi gibi fiziksel altyapıda da hasar büyüyebilir.
Analistler, Ukrayna ordusunun ikmal hatlarını kesmesinden ve üretim ve ikmal projelerine yönelik bazı saldırıların yeniden fiyat oynaklığına yol açabileceğinden korkuyor. Ukrayna’nın ayrıca Donbass’taki topraklarını geri kazanmak ve Kırım’a doğru ilerlemek için petrol ürünleri depolama ve tedarik altyapısı da dahil olmak üzere Rus tedarik hatlarını hedef almaya devam etmesi bekleniyor. Çünkü analistlere göre Ukrayna, petrol, dizel ve jet yakıtı ikmal hatlarını kesebilirse, Rusya’nın ilerlemesini durdurabilir.
Çatışmanın son zamanlarda tırmanması, bazı tesislerde de büyük hasara neden oldu. Kakhovka hidroelektrik santraline düzenlenen bir saldırı, Zaporijya nükleer santraline ve Kryviy Rih çelik fabrikalarına soğutma için su kaynaklarının yanı sıra önemli tarım bölgelerine sulama için tehdit oluşturuyor.
Ayrıca Rusya’dan Ukrayna üzerinden amonyak gübresi taşımak için kullanılan bir boru hattı hasar görmüştü. Tarım arazileri ve tahıl depoları da savaşın ortasında hasar almaya devam ediyor.
Yeni yaptırımlar kapıda olabilir
Bunların yanında Rusya’nın yeni yaptırımlarla karşı karşıya kalması da emtia fiyatlarına yansıyabilir.
Batılı yetkililer, yaptırımlarda petrol arzını etkileyen değişiklikler olabileceğini de belirtiyor.
G7, fiyat tavanları getirdi ve AB, sırasıyla 5 Aralık 2022 ve 5 Şubat 2023’ten itibaren Rus ham petrol ve petrol ürünleri tedariklerinin çoğunun ithalatını yasakladı. Yaptırımları hızlandırma seçenekler arasında, ham petrol ve ürünleri üzerindeki fiyat üst sınırlarının düşürülmesi ve Avrupa’ya kalan petrol arzı hacimleri için aşamalı olarak çıkış takviminin öne alınması yer alıyor.
Ayrıca doğal gaz ve LNG de dahil olmak üzere şimdiye kadar genel ambargolardan kaçınan emtialara yaptırım uygulayabilirler.
Tahıl koridoru çöküşün eşiğinde
Saldırıların arz etkisine ek olarak çatışmanın tırmanması, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların yanı sıra Karadeniz Tahıl Girişiminde bir çöküş tehdidi oluşturuyor.
Zira Rusya, bu şartlar altında Karadeniz Tahıl Anlaşmasını devam ettirmesinin mümkün olmadığını bildirdi. Anlaşma 17 Temmuz’da sona eriyor.