Bu hafta 2022’nin son çeyreğine ait ilk verilerin açıklanacağı önemli bir hafta.
- Çin, ABD ve Euro Bölgesi’nden PMI rakamları,
- Euro Bölgesi ve Türkiye’den enflasyon oranları,
- ABD’den istihdam rakamları,
- Fed ve BoE faiz kararları açıklanacak.
Bu haftaki veriler özellikle büyümedeki kaygıların derecesi açısından önemli. Bilindiği üzere hem enflasyondaki artış hem enerji sorunu hem de faiz artışları ekonomik faaliyetleri oldukça zorlaştırdı.
Bugün açıklanan 3 önemli veri de olumsuzdu
Dünya’nın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’de ekonomik yavaşlama sürüyor. Bugün açıklanan PMI rakamları büyüme eşiği altında kaldı. Çin İstatistik Bürosu, Ekim ayındaki zayıflamayı 3 nedene bağladı.
1 mevsimsellik: Tarihsel verilere göre, Ekim ayındaki endeks seviyesi çoğu yıl Eylül ayına göre daha düşük oluyor.
2 salgın etkisi: Salgın Ekim’de de etkisini sürdürdü. Birçok işyerinde faaliyetler zayıfladı.
3 küresel dalgalanma: Uluslararası toplu mallardaki dalgalanma yerel ekonomi üzerinde baskı yarattı.
Euro Bölgesi’nde enflasyon yükseldi, büyüme yavaşladı
İlk çeyrekte %0,6, ikinci çeyrekte %0,8 büyüyen bölge ekonomisi üçüncü çeyrekte %0,2 büyüdü. En kötü performansı %1,7’lik daralma ile Letonya gösterirken Avusturya ve Belçika %0,4 küçüldü. En iyi performansı ise %0,7 ile İsveç ve %0,5 ile İtalya gösterdi. Lokomotif olan Almanya ekonomisi %0,3 Fransa ise %2 büyüyebildi.
Büyüme performansının yavaşlamasının en büyük sebebi enerji sorunu. Bölge, Rusya ile yaşanan siyasi süreçten dolayı büyük bir enerji krizi yaşıyor ve yılın son iki ayının bu anlamda daha maliyetli geçmesi bekleniyor.
Enflasyon %10,7 ile yeni zirveyi gördü. Zaten büyümedeki zorluğun sebebi olan enerjinin enflasyondaki payı %42’ye çıktı. Zaten ikinci çeyrekte fiyatlarda yaşanan düşüş enflasyona olumlu yansıyamamıştı, çünkü gıda ve diğer kalemlerdeki artış hep devam etti. Hatta Ekim’de gıda enflasyonu %13’e çıktı.
Bu noktada şunu belirtmek gerekiyor: Rusya, tahıl koridorundan saldırıya uğradığı gerekçesiyle çekildi. Haftanın ilk gününde buğday vadelilerinde %5 yükseliş yaşandı. Durumun uzaması halinde 6 aydır düşen gıda fiyatlarının yeniden yükselmesi söz konusu olacaktır.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü raporuna göre gıda fiyatları Mart ve Nisan’daki zirvelere göre 6 aydır geriliyor. 160 seviyesinde olan endeks 136'ye geriledi. Fakat ülkelerin enflasyon detayına bakıldığında gıda fiyatlarının azalmadığı görülüyor. Üzerine bir de Rusya’nın tavrı eklenince yılın bitimine doğru fiyatlardaki artış yeniden hızlanabilir. Yani durum hem enerji hem de gıda tarafında Mart dönemi endişelerini canlandırmaya başladı. Bunun büyüme ve enflasyona vereceği tahribatı hesaplamak hiç de zor olmasa gerek.
Haftanın devamında ABD ve Euro Bölgesi PMI rakamları, kimin son çeyreğe ne kadar kötü başladığını gösterecek. Malum ABD, zaten ilk yarıyı resesyonla geçirdi, üçüncü çeyrekte çok sınırlı bir oranda toparladı. Fakat dördüncü çeyreğin ilk verilerinden olan beklenti anketleri moral bozdu. Aynı durum Euro Bölgesi için de geçerli, beklentiler son derece olumsuzdu.
Bu ay 75 baz puanlık faiz artışı yapması beklenen Fed’in Çarşamba günkü toplantısı daha çok Aralık ve 2023 ilk çeyreğine dair beklentilere yön vereceği için önemli. Faiz kararından sonra ise istihdam rakamları açıklanacak ve eğer Fed’in güvercinliğine karşın istihdam iyi gelirse dolardaki kayıp sınırlı kalabilir. Aksi durumda da haliyle düşüş yaşanabilir. İstihdam verisi Fed’in etkisinin devam edip etmemesi bakımından önemli olacak.
İngiltere Merkez Bankasının da 75 baz puanlık faiz artışı yapması bekleniyor. %3’lük bir kesim ise 100 baz puan bekliyor. İngiltere Merkez Bankasının diğer büyük merkez bankalarına göre daha çok sorunu var. Hükümetin yaz-boz tahtasına dönen kararları dengeyi oldukça bozdu. Bu noktada bankanın biraz da hükümetin kararlılığını göstermesi gerekiyor.
Türkiye’de resmi enflasyon %85’i aşabilir
Perşembe günü Eylül enflasyonu, yarın ise İstanbul enflasyon oranları açıklanacak. İstanbul’da %107’yi aşan enflasyona karşın yurt geneli %83. İlk defa aradaki makas bu kadar fazla. Türk-İş verilerine göre ise gıda enflasyonu %130. Veri sağlayıcıların sonuçları uyumlu değil, ancak gerçek şu ki son ayda özellikle gıda fiyatlarındaki artış devam etti. Aylık %3’e yakın bir artış bekliyorum ve bu durumda enflasyon %85’i aşacaktır. Türkiye’deki enflasyon ve uygulanan para politikası konusunda ne desek eksik kalır…