“Ödeme Sistemleri Konferansı” Açılış Konuşması

Erdem BAŞÇI
5 Aralık 2012, İstanbul

Sayın Merkez Bankası Başkanları, Saygıdeğer Konuklar ve Değerli Basın Mensupları,
Al Bank Wal Mustathmer Group tarafından organize edilen ve Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası himayesinde gerçekleştirilen “Ödeme Sistemleri Konferansı”na katılımınız
için siz değerli konuklara şahsım ve Bankamız adına teşekkür ediyorum. İstanbul’a ve
Türkiye’ye hoş geldiniz.
Konferans süresince ödeme sistemleri, bu sistemlerin önemi ve bu alandaki güncel
yaklaşımlar hakkında çok yararlı olacağına inandığım önemli hususlar uzman katılımcılar
tarafından tartışılacaktır. Ancak ödeme sistemleri hakkında konuşmadan önce, merkez
bankalarının temel görev alanlarından kısaca bahsetmek istiyorum.
Değerli Konuklar,
Fiyat istikrarı, finansal istikrar ve finansal sektörün geliştirilmesi merkez bankalarının
tamamen ya da kısmen sorumlu oldukları üç önemli alandır.
Bunlardan birincisi fiyat istikrarıdır. Fiyat istikrarının kaybedilmesinin toplumsal
maliyetleri bugün iktisatçılarca iyi anlaşılmıştır. Akademik literatürde yer alan çalışmalar
enflasyon oranındaki her on puanlık yükselişin ülkelerin uzun vadeli büyüme oranlarında
çeyrek puanlık bir kayba yol açabildiğine işaret etmektedir.
1
Kronik yüksek enflasyonun
yaşandığı yıllar olan 1974 -2003 yılları arasında Türkiye’de ortalama enflasyon %56 iken,
ortalama kişi başı reel büyüme sadece %2 olmuştur. Enflasyonun tek hanelere indiği 2004 –
2011 yılları arasında ise ortalama kişi başı reel büyüme %3,3 seviyesine yükselmiştir. Krediler
ve döviz kurları fiyat istikrarını etkileyen iki önemli değişkendir. Bu nedenle, kredi büyüme
hızındaki ve döviz kurlarındaki aşırı oynaklıkları azaltmak fiyat istikrarına katkı sağlamaktadır.
Merkez bankalarının ikinci görev alanı ise finansal istikrardır. Finansal istikrarın
kaybedilmesinin büyüme ve istihdam üzerindeki derin ve uzun süreli olumsuz etkileri
bilinmektedir.
2
Finansal krizleri önlemenin maliyeti bu krizlerin yol açtığı maliyetlere kıyasla
çok daha düşüktür. Türkiye’nin yakın tarihi buna güzel bir örnektir. Türkiye’de 2001 yılında
yaşanan finansal kriz kamu borç yükünü 30 puan artırmış, büyüme ve istihdam derin bir

1
Barro, Robert J. (1995). "Inflation and Economic Growth." NBER Working Paper Series, No: 5326.
2
Reinhart, Carmen M., and Kenneth S. Rogoff. (2009). This Time is Different: Eight Centuries
of Financial Folly. Princeton, NJ: Princeton Press.; Taylor, A. (2012). “The Great Leveraging,” NBER Working
Papers, No. 18290.